Gooien we muziek van R. Kelly geheel overboord? En kan je de zanger, als je dat wil, mijden op streamingdiensten?
R&b-zanger R. Kelly is door de rechtbank in New York over de hele lijn schuldig bevonden aan onder andere kindermisbruik, ontvoering en mensenhandel. Maar hoe moeten de streamingdiensten, radio's en bij uitbreiding de mensheid nu omgaan met de indruk die de man naliet op de popmuziek.
R&b-zanger R.Kelly veroordeeld voor kindermisbruik, ontvoering en afpersing
Kroniek van een aangekondigde veroordeling
Al in 1994 waren er de eerste tekenen dat 27-jarige Robert Sylvester Kelly een meer dan gezonde interesse had in tienermeisjes. De betreurde zangeres Aaliyah kon er alvast van meespreken. Ze trouwde met Kelly, haar toenmalige producer, op 15-jarige leeftijd.
Niet veel later beschuldigde ook Tiffany Hawkins de Amerikaanse superster. Kelly zou haar tot groepsseks met enkele andere 15-jarige meisjes gedwongen hebben, maar regelde het voorval met zo'n $ 250.000. In 2002 kwam er dan weer een onfris (plas)seksfilmpje van de zanger met een minderjarige aan het licht.
Tiener Aaliyah met debuutsingle "Back and forth". Het bijhorende album dat R. Kelly met haar opnam, heette ironisch genoeg "Age ain't nothing but a number"
Maar Kelly zijn muzikale carrière leek er pre-#MeToo weinig hinder van te ondervinden. Hij bleef solo scoren met tophits als "If I could turn back the hands of time" en "Gotham city" en werkte voor "Fiesta" met onder andere Jay-Z. Ook andere bekende artiesten als Puff Daddy, Céline Dion, Whitney Houston werkten nog probleemloos met hem samen.
Van playlist naar blacklist: #MuteRKelly
De echte kentering in de publieke opinie kwam er na nieuwe beschuldigingen in 2017. Een heuse actiegroep onder de noemer "#MuteRKelly" zette concertorganisators, labels, media en streamingdiensten onder druk om R. Kelly niet meer te boeken, te spelen, kortom geen aandacht meer te gunnen.
In 2019 werd "#MuteRKelly" nog eens versterkt door de shockerende documentaire "Surviving R. Kelly". Verschillende artiesten waarmee hij had samen gewerkt (Lady Gaga, The Pussycat Dolls,...), vielen hem toen wel openlijk af.
De veelzeggende officiële trailer van "Surviving R. Kelly"
Maar vooral de toenmalige positie van streamingdienst Spotify dropte een bommetje in muziekland. Het bedrijf bande de songs van R. Kelly - nog voor enige vorm van proces - van hun redactionele afspeellijsten en zorgde zo voor veel opschudding binnen de muziekgemeenschap.
De grens van het aanvaardbare werd natuurlijk wazig. Wat dan bijvoorbeeld met muziekproducers en -schrijvers die van criminele feiten beschuldigd zijn of worden? Wat met een hit als "You are not alone" van Michael Jackson, toegegeven in dit geval een slecht voorbeeld, waar R. Kelly mee voor tekende? Maar ook verder denkend: wat gedaan met bijvoorbeeld een klassieker als "Imagine" van John Lennon waar de veroordeelde topproducer Phil Spector nog aan meewerkte? En dan zijn er nog de samenwerkingen met andere artiesten. Die "featurings" of duetten skipt Spotify bijv. vooralsnog niet. Het wordt dus al snel een eindeloze discussie en een mogelijk bodemloos gat in onze hedendaagse popcultuur.
"Don't play this artist!" Een knopje op maat van R. Kelly?
Uiteindelijk kwam Spotify terug op de beslissing om R. Kelly van hun afspeellijsten te kieperen. Ze legden begin 2019 de mogelijkheid om te "cancelen" bij de gebruiker zelf. Als luisteraar kan je immers naar eender welke artiestenpagina en de "speel-deze-artiest-niet-opnieuw-knop" selecteren. R. Kelly kan dus nog steeds op een playlist voorkomen, maar het desbetreffende liedje wordt met deze instelling automatisch overgeslagen. Andere digitale muziekproviders als Tidal, Deezer of Apple Music hebben trouwens een soortgelijke feature.
En op de radio?
Allemaal goed en wel, maar wat dan met de positie van onze nationale radio's? Daar heb je als gebruiker immers geen vat op wat je te horen krijgt.
Het beleid bij alle VRT-radio's is volgens VRT-muziekcoördinator Gerrit Kerremans duidelijk: "Wij doen niet mee aan de cancelcultuur en dus kan een song van een veroordeelde artiest gedraaid worden zolang het wordt gekaderd. Ook de tijdsgeest en actualiteitswaarde spelen hierin een rol. Ten tijde van de Michael Jackson-hetze rond "Leaving Neverland" (2019) werd de richtlijn zeer strikt aangehouden. Nu kan pakweg "Thriller" of "Beat it" wel weer zonder context op de radio langs komen."
" Omdat het werk R. Kelly op zich niet aanzet tot haat of geweld kan het gedraaid worden. "
Het is dan ook onbegonnen werk om alle songs en artiesten met een "louche achtergrond" blijvend te kaderen op de radio. Want wat met Bob Dylan die afgelopen zomer nog beschuldigd werd (niet veroordeeld!) van seksueel misbruik van een minderjarige in 1965? Ook rapicoon 2Pac zat een lange gevangenisstraf uit voor seksuele aanranding. En was de relatie van de 24-jarige Elvis Presley met een 14-jarige Priscilla wel helemaal koosjer? Men zou dus al te veel relevante en fantastische muziek moeten beginnen skippen of duiden. Al zal "I believe I can fly" of "The world's greatest" nooit meer in alle onschuld kunnen weerklinken. U kan het clipje hieronder trouwens, indien gewenst, ook overslaan .