Voorstelling van een transit van een planeet voorbij een ster, wat astronomen gebruiken om exoplaneten te ontdekken.
NASA/SDO (Sun), MPS/RenƩ Heller

Studente ontdekt 17 nieuwe planeten, waaronder een bewoonbare die zo groot is als de aarde

Doctoraatsstudente Michelle Kunimoto heeft 17 nieuwe exoplaneten ontdekt, waaronder een mogelijk bewoonbare wereld die zo groot is als de aarde. Ze deed dat door de data van de Kepler-ruimtetelescoop uit te vlooien. Dankzij die telescoop zijn er al veel nieuwe planeten ontdekt, maar kleine planeten in de zogenoemde bewoonbare zone rond een ster zijn zeldzaam: daarvan zijn er met Kepler eerder nog maar 15 ontdekt.

De Kepler-satelliet, die eind 2018 op rust werd gesteld na een verlengde missie van 9,5 jaar, zocht naar planeten, in het bijzonder naar de zeldzame planeten die zo groot zijn als de aarde en die in de bewoonbare zone van hun zon liggen, waar er vloeibaar water zou kunnen zijn op het oppervlak van een rotsachtige planeet. Hij deed dat door voortdurend de helderheid in beeld te houden van zo'n 200.000 sterren uit de hoofdreeks van de sterren in een vast gezichtsveld.Ā 

Die gegevens werden doorgestuurd naar de aarde en daar geanalyseerd, en Michelle Kunimoto van de University of British Columbia (UBC) heeft nu alle gegevens van de officiĆ«le 4-jarige missie doorgenomen. Onder haar nieuwe bevindingen is er ook zo'n zeldzame aardeachtige planeet.Ā 

Officieel heet de planeet die Kunimoto heeft ontdekt, KIC-7340288 b en ze is slechts anderhalve keer zo groot als de aarde - klein genoeg om nog als rotsachtig beschouwd te worden en niet als gasachtig zoals de reuzenplaneten in ons zonnestelsel. En ze ligt in de bewoonbare zone van haar ster.Ā 

"De planeet staat ongeveer duizend lichtjaar van ons, dus we zullen er nog niet zo snel geraken", zei Kunimoto, een doctoraatsstudent in de afdeling Natuurkunde en Astronomie. "Maar dit is een echt opwindende vondst, aangezien er tot nu nog maar 15 kleine, bevestigde planeten in de bewoonbare zone gevonden zijn in de gegevens van Kepler."

Een jaar op de nieuwe planeet duurt 142,5 aardedagen, en ze draait rond haar ster op een afstand van 0,444 Astronomische Eenheden - een Astronomische Eenheid is de gemiddelde afstand tussen de aarde en onze zon -, wat net iets groter is dan de baan van Mercurius in ons zonnestelsel. De planeet krijgt ongeveer een derde van het licht dat de aarde van de zon krijgt.Ā 

Een voorstelling van de grootte van de 17 nieuw ontdekte planeten en een vergelijking met Mars (eerste en kleinste rode planeet), de aarde (blauw bovenaan) en Neptunus (blauw onderaan). De groene planeet is KIC-7340288 b.
Michell Kunimoto

Transitmethode

Van de 16 andere planeten die Kunimoto ontdekt heeft, heeft de kleinste slechts een omvang van tweederde van die van de aarde - een van de kleinste planeten die ooit gevonden zijn met de Kepler tot nu toe. De overige variĆ«ren in grootte tot acht keer de grootte van de aarde.Ā 

Kunimoto is geen beginneling in het ontdekken van planeten: eerder ontdekte ze er al vier tijdens haar studie aan de UBC. Nu werkt ze aan haar doctoraat, en ze gebruikte wat de 'transitmethode' genoemd wordt om te zoeken naar planeten rond de pakweg 200.000 sterren die de Kepler-missie geobserveerd heeft.Ā 

"Elke keer als er een planeet voor een ster voorbijtrekt, blokkeert ze een deel van het licht van die ster en dat veroorzaakt een tijdelijke vermindering van de helderheid van de ster", zei Kunimoto. "Door deze inzinkingen, die transits genoemd worden, te vinden, kan je informatie beginnen in te winnen over de planeet, zoals haar grootte en hoe lang ze er over doet om een baan om de ster te voltooien."

Kunimoto werkte ook samen met Henry Ngo, een oud-leerling van UBC, om haarscherpe opvolgingsbeelden te verkrijgen van sommige van de sterren waarrond ze planeten had gevonden. Ze maakten die beelden met de Near InfraRed Imager and Spectrometer (NIRI) op de Gemini North 8-metre Telescope in HawaĆÆ.

"Ik maakte beelden van de sterren alsof ze vanuit de ruimte waren genomen, met adaptieve optische middelen", zei ze. "Ik was in staat om te zeggen of er een ster in de buurt was die een invloed zou kunnen gehad hebben op de metingen van Kepler, die bijvoorbeeld zelf de oorzaak van de inzinking was."

Voorstelling van de Kepler-ruimtetelescoop in de ruimte die verschillende transits van planeten waarneemt.
NASA Ames/ W Stenzel/Public domain

"Hoeveel aardeachtige planeten zijn er?"

Naast het ontdekken van de nieuwe planeten, was Kunimoto ook in staat om duizenden bekende Kepler-planeten opnieuw waar te nemen met de transitmethode, en ze zal nu de telling van de exoplaneten in haar geheel opnieuw analyseren.

"We zullen schattingen maken over hoeveel planeten we kunnen verwachten voor sterren met verschillende temperaturen", zei Jaymie Matthews, een professor aan de UBC en de supervisor van het doctoraat van Kunimoto. "Een bijzonder belangrijk resultaat wordt het vinden van hoeveel aardeachtige planeten in de bewoonbare zone er voorkomen. Hoeveel aardeachtige planeten zijn er? Blijf het in de gaten houden!"

De studie van Kunimoto, Matthews en Ngo is gepubliceerd inĀ The Astronomical Journal. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de University of British Columbia.Ā Ā 

Meest gelezen