De vijf boeken die het leven van "Terzake"-presentator Kathleen Cools hebben veranderd

Anker (het; o; meervoud: ankers): "ijzeren of stalen houvast aan balken of in metselwerk tegen het uitwijken van de muren naar buiten". 

Als er iemand de studio van Terzake stevig bij elkaar houdt, is het wel anker Kathleen Cools. Samen met Annelies Beck interviewt (en fileert, waar nodig) Cools dagelijks politici en beleidsmakers. Maar ook lezen is belangrijk, stelt ze: "Het is een manier om in dit hectische leven - werk, sociale media, digitale toestanden - de tijd even stil te zetten."

"Boeken kunnen iets heel bijzonder betekenen, en daarom veel invloed hebben. Er zijn heel wat boeken die iets voor mij hebben betekend, maar deze keuze van vijf was snel gemaakt."

“Ik heb tranen met tuiten zitten huilen met het aapje Joli-Coeur uit “Alleen op de wereld” van Hector Malot”, bekent Kathleen Cools. “Ik las het toen ik een jaar of zeven was, nadat ik letterlijk onder een auto was gelopen. Door een open beenbreuk, en maanden in het gips, moest ik mezelf veel bezighouden. Ik ben dan beginnen te lezen - uiteraard de kinderversie van het origineel - met veel illustraties.”

“Malot slaagde er zonder enige moeite in om me mee te zuigen in het verhaal. Deze week ging het nog over hoe moeilijk jongeren het hebben met lezen. Wel, dit is voor mij een voorbeeldboek: ik heb het vastgenomen, ben er ingetuimeld, en ik geraakte er niet meer uit. " 

"Ik moet bekennen dat ik enkel de kinderversie heb gelezen, maar is het wel een goed idee om nu nog het origineel te lezen? Misschien moet ik de betovering niet verbreken."

“Kijk, de illustraties in deze uitgave zijn voor mij een extra reden waarom dit boek van Lewis Carroll mij zo in de ban houdt. De manier waarop het verhaal hier wordt uitgebeeld, maakt voor mij deel uit van de ervaring.” 

"Je ziet, het is letterlijk kapot gelezen, de kaft komt deels los. Bij deze een kleine oproep aan wie mij kan helpen bij het restaureren van dit boek. (lacht) Ik wil dit exemplaar zeker bijhouden: ik heb het zelf gelezen, ik heb het gedeeld met mijn kinderen en wie weet kan ik het ooit delen met kleinkinderen, voorlezen vind ik enorm tof."

"Ik heb zelfs mijn naam in het boek geschreven. Katleen zónder h, zoals ik het een tijdje fout schreef, toen ik klein was. Ik heb "Alice in Wonderland" enorm vaak herlezen, in mijn bedje, toen de rest van het gezin nog sliep."

“Ofwel ben je een ongelooflijke fan van “De avonden”, ofwel verafschuw je de cynische stijl. Toen het verscheen barstte er een debat los dat niet moet onderdoen voor veel debatten nu, maar ik heb het zelf heel toevallig ontdekt."

"Ik stond in een boekhandel, en zoals dat dikwijls gaat las ik het begin van het boek. Ik wist niets van Gerard Reve, maar ik was zo gepakt door het begin, dat ik het toen meteen kocht. Achteraf bekeken vind ik het nog altijd bijzonder dat ik het zo – helemaal zelf - heb ontdekt.”

De cultstatus van het boek vergrootte nog toen Kathleen Cools later filosofie ging studeren. Toen gebeurde het wel eens - na een avondje uit – dat er hardop werd voorgelezen uit het boek: “Met veel drank in de man hele citaten uit “De avonden” declameren, dat leverde lachsalvo’s op die ik nog altijd hoor.” 

"Het verhaal speelt zich af in een heel specifieke periode, ergens tussen 22 en 31 december 1946. Heel veel mensen herlezen het daarom in de kerstperiode. Zelf heb ik enkel passages herlezen, maar ik heb me voorgenomen om het deze decembermaand opnieuw te lezen."

“Tot het bittere einde” zijn de dagboeken, heel minutieus en waarheidsgetrouw beschreven, van professor Victor Klemperer. Een Duitse Jood die de periode beschrijft die hij in Dresden doorbrengt, tijdens de opkomst van het nazisme. 

“Het plakte echt aan m’n lijf toen ik het las, omdat het zo’n typisch dagboek is, met alle dagelijkse beslommeringen: Klemperer beschrijft z’n eerste auto, de uitstapjes die ze maken, de vrienden die ze ontmoeten. Langs de andere kant komt die onstuitbare opkomst van de nazi-ideologie enorm sterk binnen, dat heb ik nergens zo fel ervaren als in dit boek. Hij beschrijft echt wat dat voor hem als Jood betekent in het dagelijkse leven: eerst nog achteraan in de tram, daarna buiten op de tram, daarna niet meer op de tram, …"

"Klemperer was ook taalkundige, en deed onderzoek naar de sluipende manier waarop de nazi’s begrippen gebruikten. Taal is enorm belangrijk, denk maar aan de huidige discussie over taalgebruik op sociale media over bepaalde groepen, zoals migranten of vluchtelingen. Dit boek doet je nadenken over wat er kan gebeuren op een bepaald moment in een samenleving, en hoe iets stilletjesaan kan voortwoekeren."

“Dit boek raad ik iedereen aan, maar het is wel een zware klepper. Je vindt het zeker nog tweedehands terug”

“Geniaal in z’n kleinheid”, noemt Kathleen Cools “Stoner” van de Amerikaanse auteur John Williams.  In deze roman verwerkt Williams z'n eigen ervaringen als professor literatuur in Missouri.  Hij schreef het al in 1965, maar pas bij een heruitgave in 2006 kreeg “Stoner” de internationale aandacht die het verdient, Williams was dan al jaren overleden.

“Alles wat je leest over de anti-held William Stoner is een aaneenschakeling van tegenslag: zijn job is niet geweldig, zijn vrouw is een van de meest antipathieke vrouwelijke hoofdpersonages die ik de voorbije twintig jaar heb gelezen. Stoner ondergaat het allemaal. Hij staat symbool voor wat heel veel mensen voortdurend meemaken, het is zo herkenbaar.”

"Het is ook een beetje het thema van psychiater Dirk De Wachter: het lijkt te vaak alsof je voortdurend je eigen geluk kunt maken. Sociale media vandaag leggen jongeren ook een enorme druk op. Daardoor is dit boek zo troostend: soms is het maar wat het is.”

“En John Williams beschrijft de meest prachtige sterfscène ooit, alleen al daarom blijft het boek me bij”, besluit Kathleen Cools. “Stoner is meesterlijk in het sterven.”