Tolerantie voor alcohol heeft onze voorouders mogelijk behoed voor uitsterven
Het vermogen om alcohol te verwerken, heeft mogelijk de verre gemeenschappelijke voorouders van de mens en de mensapen gered van de uitsterving. Het gaf hen een voordeel in de concurrentiestrijd met gewone apen, op een ogenblik dat hun toekomst er weinig rooskleurig uitzag, zeggen onderzoekers in een nieuw boek.
Zo'n 10 miljoen jaar geleden aten onze aapachtige voorouders in Afrika afgevallen fruit dat ze van de grond in het bos raapten. Een groot deel van dat fruit zal beginnen gisten zijn, en dus alcohol bevat hebben.
In die periode waren de populaties van de voorouders van de mensapen ingestort door de concurrentie met apensoorten die in staat waren onrijp fruit te eten. Mensapen, en mensen, hebben het moeilijk om dat te verteren, en dus hadden de gewone apen een voordeel in de evolutionaire concurrentiestrijd.
Volgens de onderzoekers lijkt de redding van minstens één afstammingslijn van mensapen een genetische aanpassing te zijn geweest die hen toeliet alcohol te verwerken. Dat maakte dat ze konden beginnen overrijp, gistend fruit te eten.
Net zoals de mensapen voor de aanpassing, kunnen gewone apen de ethanol - de drinkbare variant van alcohol - niet verdragen, en deze nieuwe bron van calorieën heeft mogelijk de mensapenpopulaties toegelaten zich te herstellen toen ze op het randje van uitsterven stonden.
"Zelfs nu nog zien we mensapen gegist fruit eten en zelfs palmwijn drinken die door mensen geproduceerd is", zei doctor Kim Hockings van het Centrum voor Ecologie en Milieubescherming van de University of Exeter, een van de auteurs van het boek.
"Het is lastig om te weten te komen waarom ze dit doen", zo zei hij, "en dit weerspiegelt de complexe geschiedenis van onze eigen verhouding met alcohol."
"Alcohol belangrijk voor sociaal weefsel"
Het boek van Hockings en Robin Dunbar, professor Evolutionaire psychologie aan de University of Oxford, bekijkt net die verhouding van de mens met alcohol, vanaf ons verre evolutionaire verleden tot het heden.
"Een interessant punt is dat het alcoholgehalte in afgevallen fruit meestal maar zo'n 1 tot 4 procent bedraagt - zoals in zwak bier -, terwijl veel van de alcohol die mensen nu consumeren, veel sterker is dan dat", zei Hockings. "Zoals dat het geval is met andere stoffen als zout en suiker, ligt het probleem misschien niet bij de stof zelf, maar bij de concentraties waar we nu toegang toe hebben."
De wetenschappers zeggen in het boek dat alcohol vaak louter bekeken wordt als een 'sociaal probleem', of als een manier om dronken te worden. Dat gaat echter voorbij aan de belangrijke rol van alcohol in het sociaal weefsel van vele huidige en vroegere menselijke samenlevingen.
"Alcohol heeft een belangrijke rol gespeeld in de manier waarop mensen feesten gebruikt hebben om banden met elkaar te smeden en te behouden", zei professor Dunbar. "In verschillende culturen en periodes in de geschiedenis is het steeds een zeer belangrijk onderdeel geweest van het sociaal verkeer tussen mensen."
"Alcohol wordt meer en meer gezien als een medisch probleem, maar alcoholmisbruik is slechts een klein deel van een veel breder sociaal patroon van alcoholgebruik door mensen."
Van veel andere soorten is geweten dat ze alcohol consumeren en verwerken, en het volgende doel van de onderzoekers is het alcoholgehalte in wilde vruchten meten.
Het boek 'Alcohol and Humans: A long and social affair' is vandaag verschenen in het Verenigd Koninkrijk en verschijnt begin januari in de Verenigde Staten. Dit artikel is gebaseerd op een persbericht van de University of Exeter.
