1 op 6 test positief in woonzorgcentrum: waarom moeten we dat cijfer voorzichtig interpreteren?

De tests in de woonzorgcentra bezorgen politici al weken grijze haren. Het duurde lang voor het testbeleid er op gang kwam, en vorige week bleek dat er maar in 85 van de ongeveer 800 Vlaamse woonzorgcentra kon worden getest. 

Op de koop toe werden vorige donderdag bij die tests dan nog eens foute handleidingen afgeleverd, waardoor sommige stalen verkeerd werden afgenomen.

Dirk Lips, algemeen directeur van woonzorggroep Curando, zei gisteren dat daardoor negatieve tests onbetrouwbaar zijn: "Het kan zijn dat die mensen het virus niet hebben, maar het kan ook zijn dat hun staal niet goed genoeg kon worden afgenomen", klonk het in "Terzake". Intussen blijft het aantal overlijdens door COVID-19 in de woonzorgcentra stijgen.

In totaal werd dus in 85 Vlaamse woonzorgcentra getest: 55 centra waar al een uitbraak was vastgesteld, en 30 centra die willekeurig werden geselecteerd. Als steekproef, zeg maar.

De komende dagen komen daar nog eens 33 zorgcentra bij waar intussen een uitbraak is vastgesteld, en 9 voorzieningen voor gehandicaptenzorg, goed voor in totaal 9.000 tests. In totaal worden de komende vier weken 120.000 tests ter beschikking gesteld voor de Vlaamse zorgsector, die in de eerste plaats naar kwetsbare groepen zullen gaan.

Het probleem met de cijfers vandaag is dat we voorlopig niet weten uit welke centra de resultaten komen. Komen ze uit centra met een uitbraak, of uit de willekeurige selectie? En is dat dan veel als 1 op 5 positief test in Vlaamse woonzorgcentra?

Ook minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) kon dat in het Vlaams Parlement deze namiddag niet verduidelijken: "De cijfers laten niet toe om die twee groepen van elkaar te onderscheiden", zei Beke. "We gaan dat doen, maar we hebben die cijfers vandaag nog niet op die manier gekregen."

We moeten de cijfers dan ook voorzichtig interpreteren. Ten eerste bevatten ze nog maar de helft - 11.000 van de 20.000 - van de tests die zijn verspreid over alle Belgische woonzorgcentra.

Voor Vlaanderen zijn er nu 7.000 testresultaten geteld. Enkel de tests van de afgelopen vijf dagen zijn meegerekend. Daardoor zouden de vals negatieve tests door de foute handleidingen niet in de resultaten zitten.

Ten tweede gebruiken de verschillende regio's erg verschillende testmethodes. In Wallonië werden er in totaal 3.263 personeelsleden getest, tegenover maar 138 bewoners. In Vlaanderen is die verhouding helemaal omgekeerd: bijna 5.000 bewoners werden getest tegenover 2.129 personeelsleden. En in Brussel is er dan weer amper getest: 98 personeelsleden en 130 bewoners.

Bovendien weten we van de Vlaamse cijfers dus niet uit welke woonzorgcentra de huidige cijfers komen. Noch Sciensano, noch Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V), noch het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid kan op die vraag antwoorden.

Beke onthoudt vooral de positieve interpretatie van de cijfers. Uit de tests bleek namelijk ook iets helemaal anders: 53 procent van de mensen die symptomen hebben, bleek niét besmet. Anderzijds bleek ook dat 15 procent van de mensen zonder symptomen, uiteindelijk wel besmet was met het coronavirus.

De minister besluit daaruit dat ook bij de overlijdens in de woonzorgcentra - waar soms op symptomen wordt afgegaan - te veel mensen worden meegeteld.

"1 op de 2 testte niet positief, maar zou wel in onze cijfers als vermoedelijk positief worden geduid", zegt Beke. "Als dat geldt voor wie vandaag getest is, geldt dat waarschijnlijk ook voor wie is overleden en voor wie men gemeld heeft dat ze Covid-positief zijn."

Wetenschapsjournaliste Katty Allaert gaf meer uitleg in "Het journaal", bekijk hier het gesprek: