Het ware gelaat van de oorlog in Afghanistan

De producenten van "Armadillo" wilden oorspronkelijk een zesdelige documentaireserie rond de oorlog in Afghanistan maken voor de Deense tv-zender TV2.

Een van de regisseurs aan wie ze vroegen om een episode voor zijn rekening te nemen, was Janus Metz Pedersen, een dertiger die al twee films had gemaakt over Thaise vrouwen die naar Denemarken migreren.

Na een jaar onderhandelen kregen ze het leger zo ver om de reportageploeg schier onbeperkte toegang te verlenen tot de basis.

"De timing was perfect voor ons", legt Metz uit. "Het leger lag net onder vuur vanwege hun gebrekkige communicatie. Ze dachten dat de film zou helpen bewijzen dat ze zich ontwikkeld hebben tot een modern instituut." Bovendien hoopte de legertop op deze manier tegemoet te komen aan een vraag van de soldaten zelf, die het beu waren om in de media ofwel te veel geromantiseerd ofwel te veel gedemoniseerd te worden.

Zes maanden lang leefden Metz en zijn cameraman Lars Skree in Camp Armadillo in de Helmand-provincie in Afghanistan, een legerkamp waar 170 Deense en Britse soldaten gestationeerd zijn. Ze filmden er het dagelijkse leven in al zijn facetten, zowel de routine en verveling als de patrouilles en gewapende confrontaties.

Als "Armadillo" in eigen land heel wat stof deed opwaaien (en "Prince of Persia" van de troon stootte als meest succesvolle release van het moment), is het trouwens vanwege een van die vuurgevechten, die eindigde in de dood van 5 Talibanstrijders.

Plots rees de vraag of de Deense soldaten zich wel aan de oorlogsregels gehouden hadden of integendeel gewonde tegenstanders ijskoud afgemaakt hadden. De heersende stelling dat de Deense troepen enkel goed verrichten in Afghanistan was in een klap niet meer houdbaar.

Metz ziet zijn film als een blik op het effect dat oorlog heeft op de naties die beslissen om er zich mee bezig te houden en de mensen die naar het front te trekken. "Oorlog heeft altijd twee kanten", meent hij.

"Er is de cynische en pragmatische kant maar er speelt ook een naïeve wereldverbeterende kant mee. Het is doden voor het goede doel. Mij leek het een goed idee om te gaan kijken hoe oorlog er op de grond uitziet, ver weg van de kantoren en kabinetten waar de beslissingen genomen worden. Hoe politici erover praten, heeft doorgaans weinig uitstaans met de reële situatie."

Toch houdt hij vol dat hij geen politieke bedoelingen had toen hij besliste om de documentaire te maken. "Ik wou geen standpunt innemen voor of tegen de oorlog in Afghanistan op zich", besluit hij.

"Ik wou enkel een analyse maken van hoe het leven eraan toe gaat in zo’n legerkamp, welke dilemma’s die soldaten voor zichzelf moeten oplossen. Al kan ik me voorstellen dat het Deense leger een andere film in gedachten had toen het toestemming gaf om mee naar Afghanistan te reizen."

Ruben Nollet

regie Janus Metz Pedersen (documentaire)