Hoe dalende armoedecijfers toch meer armoede betekenen

Ondanks de goede conjunctuur, blijven de armoedecijfers in België kwakkelen. Eén op de tien Vlamingen loopt nog altijd het risico op armoede en als je naar het hele land kijkt, is dat zowat één op zes. Dat zegt in de eerste plaats iets over het groeiende armoederisico in Wallonië en Brussel.

Maar ook in Vlaanderen gaat het ondanks de lichte daling met een luttel half procentpunt niet goed. “De cijfers dalen zogezegd, maar zijn nog altijd even hoog als in 2009”, merkt  Michel Debruyne van Decenniumdoelen op.

“Er is een stabilisering van de armoedecijfers, maar op een hoog niveau. De armoede verbreedt en verdiept  zich eigenlijk”, stelt Debruyne vast bij de voorstelling van de elfde Armoedebarometer van Decenniumdoelen. Dat is een uitgebreid rapport waarin alle armoedecijfers van België worden samengebracht en met elkaar in verband worden gebracht.

(Lees verder onder de grafiek)

Op basis van de vele statistieken en de bevindingen van medewerkers van armoedeorganisaties besluit Decenniumdoelen dat “meer en meer mensen het op het einde van de maand moeilijker hebben om te overleven”.

“We kijken altijd naar mensen die onder de armoedegrens leven, maar als we net boven de armoedegrens kijken, zien we dat in België 1 op 4 mensen het op het einde van de maand moeilijk heeft om te overleven. 25 procent, dat is onaanvaardbaar hoog”, stelt Michel Debruyne. “Dat zijn bijna 3 miljoen mensen die het elke maand moeilijk hebben om te overleven.”

Decenniumdoelen verwijt de verschillende regeringen dat ze vooral de werklozen straffen en in de armoede duwen. “De laatste 10 - en zeker de laatste 5 - jaar hebben de Vlaamse en federale regering vooral gewerkt rond één strategie: zo veel mogelijk mensen aan het werk krijgen."

"Dat werkt voor mensen die al werken, maar niet voor mensen die het moeilijk hebben op de arbeidsmarkt: laaggeschoolden, mensen met een migratieachtergrond, alleenstaande moeders… Allemaal mensen die niet aan een goede job komen. Voor die mensen heeft de strategie niet gewerkt, integendeel: men heeft ze in de armoede geduwd”, stelt Michel Debruyne.

Hierin treedt Jos Geysels, oud-leider van de groenen en nu voorzitter van Decenniumdoelen hem volmondig bij. “De vraag is of de maatregelen die de regering in haar koker heeft, namelijk om de laagste werkloosheidsuitkeringen nog te laten dalen, wel een goede maatregel is. Het is uiteraard een lovenswaardige doelstelling om mensen aan het werk te zetten. Werk is altijd beter dan geen werk, ook in het kader van armoedebestrijding, maar mensen moeten dan wel aan werk geraken.”

Wie op dit moment geen job heeft, heeft het hierdoor extra moeilijk volgens Decenniumdoelen. “Als we naar de cijfers kijken, leeft 1 op de 2 werklozen in armoede. Dat zijn Belgische cijfers. Als we naar de Vlaamse cijfers kijken - met een betere conjunctuur zou je denken dat het beter gaat - zie je dat daar ook 54 procent van de werklozen in armoede leeft”, zegt Michel Debruyne op basis van de statistieken van vorig jaar. 

Opvallend is dat in tijden van hoogconjunctuur ook de laaggeschoolden het moeilijk blijven hebben, ondanks de grote vraag naar werkkrachten. “Je zou bij een economische hoogconjunctuur verwachten dat iedereen aan de bak komt, maar als je kijkt naar de laaggeschoolden zie je dat ze minder aan de bak komen dan andere groepen. Hun werkzaamheidsgraad daalt jaar na jaar. Ze gaan er weer op achteruit en komen meer in de armoede terecht”, aldus Michel Debruyne.

(Lees verder onder de foto.)

Moeten we het protest van de zogenoemde gele hesjes in dit licht zien? Volgens Jos Geysels is dit inderdaad een signaal voor de regering. “Na de oorlog was het er het perspectief dat mensen het altijd beter gingen hebben dan hun vader of hun grootvader. Nu zie je heel wat mensen waarvan de horizon niet positief is, die heel onzeker en wanhopig zijn.”

“We zijn globaal rijker geworden, maar 1 op de 4 Belgen wordt geconfronteerd met hogere rekeningen, onder andere inzake energie. En dat geeft wanhoop. Eén op vier heeft het niet goed in onze maatschappij en dat is een bekommernis voor beleidsmakers als ze een beschaafde samenleving in stand willen houden.” Geysels raadt de regering dan ook aan om het protest au sérieux te nemen. “Doe deze mensen in hun acties niet af met koele cijfers.”

VIDEO: Gele hesjes en armoede, bekijk hieronder het verslag daarover uit "Het Journaal"

Kind van de rekening ten slotte zijn nog altijd - letterlijk - de kinderen. “De kinderarmoede is het meest dramatische van alle cijfers”, stelt Debruyne.

“We zien die spectaculair stijgen: bij de eerste metingen zaten we amper aan 5 procent, nu zitten we aan ongeveer 15 procent. Dit betekent dat 1 op de 7 kinderen in Vlaanderen in armoede wordt geboren. Dit is onvoorstelbaar hoog.” “Het is eerder een verdubbeling dan een halvering. Het is triest, heel triest”, besluit Jos Geysels.

VIDEO: "Kinderen zijn de kanaries van de armoedeproblematiek", zegt Peter Adriaenssens, kinderpsychiater en voorzitter van het Kinderarmoedefonds. Bekijk hieronder het volledige interview met hem en Samira Wymeersch in "De afspraak"