Wetenschappers waarschuwen: ultrabewerkt voedsel is mogelijk even verslavend als roken
Pizza uit de diepvries, chips, donuts… We kopen en eten het bijna allemaal wel eens, maar wetenschappers waarschuwen nu duidelijk voor dit soort ultrabewerkte voeding. Het is niet alleen ongezond, uit nieuw onderzoek blijkt ook dat al dat lekker en vettig industrieel voedsel even verslavend is als tabak voor rokers.
Ja het moet soms snel gaan. En dan is een kant-en-klare maaltijd als een diepvriespizza bijvoorbeeld erg aantrekkelijk om in de winkelkar te leggen. Volgens experten bestaan supermarkten intussen voor 80 procent uit ultrabewerkte voeding. In "VRT NWS Laat" legt Michaël Sels, hoofddiëtist van het UZA, uit wat dat precies is.
BEKIJK - Het volledige gesprek met Michaël Sels, hoofddiëtist van het UZA, in "VRT NWS Laat":
"Neem nu een tomaat, die is onbewerkt als je die bij de boer of in de supermarkt koopt. Maar met die tomaat kan je een aantal manipulaties gaan doen. Je kan ze bijvoorbeeld gaan drogen. Dat is dan een weinig bewerkte tomaat. Maar maak je er een tapenade van, dan voeg je er meteen een heel aantal dingen aan toe. Denk maar aan olie, vet, zout enz. Nog een stap verder is dan de ultrabewerkte voeding, zoals tomatenketchup. Daar zijn dan onder meer kleurstoffen, bewaarmiddelen en smaakversterkers aan toegevoegd."
Verslavingsverschijnselen
In een nieuwe publicatie van het vakblad BMJ staat nu een opmerkelijke studie te lezen over dat ultrabewerkt voedsel. Wetenschappers analyseerden daarvoor 281 eerdere studies uit 36 landen. Al die informatie werd afgewogen op de Yale Food Addiction Scale, dat is een gestandaardiseerde vragenlijst die in 2009 is ontworpen om signalen van dwangmatig eten goed te kunnen inschatten. Daaruit blijkt dat maar liefst 14 procent van de volwassenen en 12 procent van de kinderen hoog scoren op verslavingsverschijnselen voor ultrabewerkt voedsel.
De studie noemt ultrabewerkt voedsel mogelijk even verslavend als roken. "In ultrabewerkte voeding zit een combinatie van een aantal stoffen die het zo aantrekkelijk maakt", legt Sels uit. "Koolhydraten en vet zijn dingen waar we van nature echt van houden. Het kan dopamine in onze hersenen vrijgeven waardoor we erg blij worden als we het eten, maar we nadien wel een dip krijgen. En dus gaan we opnieuw op zoek naar een shot dopamine en gaan we zo terug voor ultrabewerkte voeding kiezen. Elke keer gaat het verleidelijker en verleidelijker zijn om van die producten te kopen."
Supermarktsafari
Alle koolhydraten of vetten volledig uit je dieet schrappen, is niet meteen nodig. Neem nu zelfgemaakte pizza's of pannenkoeken in plaats van de ultrabewerkte versie in de supermarkt. Zo kan je bijvoorbeeld kiezen voor ongeraffineerde suiker of plantaardige vetstoffen. Die zijn dan een beter alternatief.
"Je zou eigenlijk op supermarktsafari moeten gaan", gaat Sels verder. "Je moet producten in je kar krijgen die van de gezondste keuze de makkelijkste maken. Maar dan moet je wel etiketten kunnen interpreteren. En daar zien we toch dat het voor heel wat mensen moeilijk is om die te begrijpen. Maar zo'n ingrediëntenlijst kan je al veel vertellen. Zo staan ze gerangschikt van wat er het meeste in zit tot wat er het minste in zit. Als je bijvoorbeeld een potje hummus koopt en het eerste ingrediënt is niet kikkererwten, koop je misschien een soort gearomatiseerde mayonaise. Dan heb je waarschijnlijk een hoogbewerkt product in je kar gelegd. Dus probeer op die supermarktsafari al een eerste stap te zetten."