Gwendolyn Rutten getuigt over de "perimenopauze": wat is dat precies? En bestaat er een behandeling voor?

De "perimenopauze". De kans is groot dat je er tot vandaag nog niet van gehoord had. Daar wil Vlaams Parlementslid Gwendolyn Rutten (Open VLD) verandering in brengen. Ze schreef een opiniestuk in de krant De Standaard om het taboe te doorbreken.

Vanavond doet ze dat nog eens in "Terzake". "Ik kon mijn eigen lichaam niet meer vertrouwen en na een tijd begon ik me af te vragen of ik het me inbeeldde. Hoofdpijn, haarverlies, ... Het waren kleine, ambetante kwaaltjes die me allemaal samen doen twijfelen aan mezelf."

Rutten hoopt dat ze door haar verhaal te delen, andere vrouwen kan informeren en helpen. "Je hoeft dit niet lijdzaam te ondergaan, denkende dat je afscheid moet nemen van je leven of lichaam zoals je het gekend hebt. Er is een behandeling en dan gaat de zon weer schijnen."

Een boodschap van hoop dus, maar hoe zit dat nu precies met die "perimenopauze"? En wat houdt een behandeling in? In het Radio 1-programma "De wereld vandaag" konden luisteraars hun vragen voorleggen aan gynaecologe Linda Ameryckx (UZA). Wij vatten het hier nog eens samen.

De "perimenopauze" is de periode tussen de vruchtbare fase en de menopauze. In de vruchtbare fase hebben de eierstokken voldoende eicellen en komt er elke maand één eicel tot ontwikkeling. Wanneer dat regelmatig gebeurt, zorgt dat ervoor dat de hormonen oestrogeen en progesteron regelmatig worden afgescheiden. In de menopauze zijn er geen eicellen meer, en blijft de menstruatie dus uit.

De overgang tussen die twee fases heet dus de "perimenopauze". Die duurt gemiddeld vijf jaar en kan al vanaf de leeftijd van 40 jaar beginnen. De "perimenopauze" kan opgedeeld worden in twee fases: de vroege en de late overgangsfase. 

"In de vroege overgangsfase komen de maandstonden nog regelmatig, maar soms dichter of verder op elkaar ten opzichte van vroeger", legt gynaecologe Linda Ameryckx uit. "Bij de late overgangsfase wordt de cyclus onregelmatiger en worden er al eens maandstonden overgeslagen. In deze fase komen er ook klachten van oestrogeentekorten. Terwijl dat in die eerste fase nog niet het geval is, dan zijn het eerder schommelingen."

Gwendolyn Rutten heeft zelf een jaar lang gekampt met kleine en grote kwalen. Hoe kan het dat je zo lang klachten kan hebben, zonder dat er een diagnose volgt? Volgens gynaecologe Ameryckx heeft dat verschillende verklaringen.

Zo zijn de klachten bij iedereen anders. "Vrouwen die een combinatiepil nemen, zullen bijvoorbeeld geen last hebben. Terwijl vrouwen die geen anticonceptie nemen of een hormonaal spiraaltje hebben, wel vaker klachten hebben", legt Ameryckx uit. 

En dan heb je nog de klachten zelf: die zijn heel uiteenlopend, subtiel én ze kunnen vaak toegeschreven worden aan andere oorzaken. "Veel voorkomende klachten zijn stemmingswisselingen, depressieve gevoelens, slecht slapen of verward zijn. Dat zijn zaken die je bijvoorbeeld ook kan verklaren door stress op het werk." Wat een diagnose ook moeilijk maakt volgens de gynaecologe is dat je al die symptomen niet plots krijgt, ze komen heel geleidelijk op. 

In sommige gevallen is een bloedtest mogelijk om na te gaan of iemand in de "perimenopauze" zit, maar zo'n test zal niet altijd uitsluitsel kunnen geven. "Wanneer de symptomen duidelijk zijn, bijvoorbeeld wanneer de maandstonden echt heel onregelmatig worden, lijkt die diagnose vrij vanzelfsprekend, maar in een vroegere fase kan je dat eigenlijk maar heel moeilijk opsporen in het bloed", legt Ameryckx uit.

Eén van de opties om de klachten tijdens de "perimenopauze" te behandelen is hormonale substitutie. Hierbij worden de hormonen die het lichaam zelf niet meer aanmaakt, vervangen door bio-identieke hormonen. Die hormonen worden gemaakt in een labo en zijn een exacte kopie van de stoffen die het lichaam zelf niet meer aanmaakt. 

Al zal er in de vroege overgangsfase van de "perimenopauze" niet meteen daarvoor gekozen worden. "Dan gaan we vaker een combinatiepil geven, anti-conceptie dus eigenlijk, omdat je tijdens die vroege fase nog veel meer schommelingen hebt en met zo'n pil kan je die onderdrukken."

Nu, medicatie hoeft niet altijd gebruikt te worden tijdens de "perimenopauze", merkt dokter Ameryckx nog op. "Vaak door het te weten, door een diagnose te hebben, kan iemand al veel beter met de klachten en symptomen omgaan. Soms kan bijvoorbeeld yoga, meditatie of sport ook helpen om de klachten te verminderen. Niet iedereen heeft medicatie nodig."