Hoe kan je vermijden dat daders intrafamiliaal geweld ontsporen? "Onderzoeksrechters volgen te vaak hun buikgevoel"
Bij zaken van intrafamiliaal geweld volgt een onderzoeksrechter nog te vaak zijn buikgevoel om het risico in te schatten. Dat vindt professor seksueel strafrecht Liesbet Stevens, na het drama zaterdag in Merksplas. Een man - die vrij was onder voorwaarden na geweld tegen zijn ex-partner - drong er het huis van die vrouw binnen met een fatale afloop. "Maar enkel in zeldzame gevallen loopt het verkeerd", zegt voormalig onderzoeksrechter Karel Van Cauwenberghe.
Eind mei kreeg de verdachte van de gijzeling en moord in Merksplas strikte voorwaarden opgelegd na geweld tegen zijn ex-partner. Het ging om een intensieve psychiatrische behandeling, een contact- en een straatverbod. De onderzoeksrechter besliste dus dat hij vrij mocht onder voorwaarden. De man schond zijn voorwaarden en drong zaterdagochtend het huis van zijn ex-partner binnen. Daarbij werd de zoon van de vrouw gedood en haar dochter liep zware verwondingen op. Had de onderzoeksrechter kunnen inschatten dat het geweld – ondanks de voorwaarden - zou escaleren?
Karel Van Cauwenberghe moest als voormalig onderzoeksrechter ook zulke afwegingen maken. “Opsluiten is niet altijd de juiste oplossing, dus zal een onderzoeksrechter goed nagaan in welke mate de verdachte inzicht heeft in de feiten en of hij opgelegde voorwaarden zal naleven. Dat is een moeilijke afweging. Slechts in zeldzame gevallen loopt het fout. Er zijn zo veel andere zaken - ook bij zwaardere feiten - die goed aflopen."
Herbeluister het gesprek met voormalig onderzoeksrechter Karel Van Cauwenberghe in "De Ochtend"
Verdachte drama Merksplas was vrij onder voorwaarden: "Moeilijke afweging voor onderzoeksrechter"
Volgens Liesbet Stevens van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen vertrouwen onderzoeksrechters voor dit soort zaken nog te vaak op hun buikgevoel. “Wat we nog regelmatig zien, is dat de onderzoeksrechters zich laten leiden door de kennis en ervaring die ze zelf hebben rond partnergeweld, terwijl we weten dat dit juist fenomenen zijn die je aan de hand van wetenschappelijk onderzoek veel beter kan inschatten.”
Stevens pleit er daarom voor om elk geval van dodelijk partnergeweld grondig te onderzoeken. “Niet om te kijken wie er fouten heeft gemaakt, maar wel om na te gaan welke beslissingen we in de toekomst op een andere manier kunnen aanpakken om dodelijke gevallen van partnergeweld te vermijden.”
In het Verenigd Koninkrijk bestaat die aanpak al bij partnergeweld met een dodelijke afloop. Het Instituut voor Gelijkheid van Vrouwen en Mannen kreeg van staatssecretaris voor Gendergelijkheid Sarah Schlitz (Ecolo) al de opdracht om te kijken of dit ook in België mogelijk is, maar dat onderzoek zit nog in een beginfase.
BEKIJK OOK - In Oost- en West-Vlaanderen loopt een proefproject met een mobiel stalkingsalarm. Specialisten pleiten voor implementatie in heel ons land ("Het journaal" 27 juni 2022):
