Geweld in Kosovo laait opnieuw op na lokale verkiezingen: "Serviërs zien Kosovo als bakermat van hun beschaving"
Bij hevige protesten in Kosovo zijn minstens 30 NAVO-soldaten gewond geraakt. Ze probeerden de pas verkozen burgemeesters uit de Albanese gemeenschap te beschermen die hun functie opnamen in Noord-Kosovo. De Kosovaarse politie en soldaten van de NAVO-vredesmissie KFOR raakten slaags met Servische betogers. De NAVO heeft de aanval veroordeeld. Er werden intussen vijf mensen gearresteerd in verband met de aanslag.
Gisteren zijn zeker 30 NAVO-soldaten van de KFOR-vredesmacht gewond geraakt bij onlusten in Kosovo. Dat gebeurde in drie verschillende steden waar ze de stadhuizen verdedigden tegen Servische betogers. Bij de clashes zouden volgens het ministerie van Defensie ook twee Serviërs gewond geraakt zijn.
BEKIJK - Soldaten van de NAVO-vredesmacht in Kosovo liggen onder vuur:
Het gaat om Italiaanse en Hongaarse soldaten, meldt KFOR. Ze werden "blootgesteld aan niet-uitgelokte aanvallen en liepen breuken en brandwonden op door de explosie van brandbare voorwerpen". Volgens persbureau AP werden er enkel "stenen en andere harde voorwerpen" gebruikt. "Drie soldaten raakten ook gewond door vuurwapens."
De president van Kosovo, Vjosa Osmani, beschuldigde haar Servische ambtgenoot Aleksander Vucic ervan dat hij Kosovo probeert te ontwrichten. "Illegale Servische groeperingen en criminele bendes hebben de Kosovaarse politie, KFOR-soldaten en journalisten aangevallen. Zij die de bevelen van Vucic uitvoeren om het noorden van Kosovo te destabiliseren, moeten voor het gerecht komen."
Vucic zelf heeft het Servische leger intussen in de hoogste staat van paraatheid gebracht. De NAVO heeft de aanslag intussen veroordeeld als "totaal onaanvaardbaar".
Balkankenner Stefan Blommaert: "De Europese Unie kan opnieuw bemiddelen tussen beide landen"
Verkiezingsopkomst van 3,5 procent
Eerder vandaag had de Kosovaarse politie al traangas ingezet tegen een groep Servische demonstranten die het stadhuis van de stad Zvecan probeerden binnen te dringen. De politie probeerde de massa op die manier uiteen te drijven. Demonstranten wilden er verhinderen dat pas verkozen burgemeesters uit de Albanese gemeenschap hun functie konden opnemen in Noord-Kosovo.
De onrust volgt op de lokale verkiezingen van vorige maand in Kosovo. De Serviërs hadden die geboycot waardoor de opkomst maar 3,5 procent bedroeg. "Ze hebben die verkiezingen geboycot omdat ze Kosovo niet erkennen en omdat bepaalde beloftes, zoals een alliantie van Servische gemeentes, er niet zijn gekomen", zegt Balkankenner Stefan Blommaert. "En de Serviërs zien Kosovo als de bakermat van hun beschaving. Dat verhaal zit diep ingebakken bij de Servische bevolking."
Die boycot komt nu als een boomerang terug in het gezicht van de Servische Kosovaren, want de gemeenten Zvecan, Leposavic en Zubin Potok krijgen burgemeesters uit de Albanese gemeenschap. Die gemeenschap is in de rest van Kosovo het sterkst vertegenwoordigd, maar dus niet in het noorden. Vrijdag waren ook al rellen uitgebroken. "Toen werden enkele burgemeester manu militari door de Kosovaarse politie geïnstalleerd", zegt Blommaert.
Waarover gaat dit conflict?
De demonstratie is het gevolg van een dieper liggend probleem: een discussie over etniciteit en identiteit. In 2008, tien jaar na de oorlog tussen het Servische leger en de Albanese onafhankelijkheidsstrijders van Kosovo, riep Kosovo eenzijdig de onafhankelijkheid uit van Servië. Meer dan 100 landen, onder wie ook België, erkennen die onafhankelijkheid.
In het noorden van Kosovo wonen zo'n 50.000 Servische Kosovaren die vasthouden aan hun Servische identiteit. Zij erkennen de regering in de Kosovaarse hoofdstad Pristina niet. De Serviërs beschouwen het gebied als een afvallige provincie, die ze ook vaak de "bakermat van de Servische beschaving" noemen. De fragiele vrede in Kosovo wordt bewaard door de KFOR (Kosovo Force Pristina-Kosovo), een door de NAVO-geleide vredesmissie van een kleine 4.000 manschappen.
De troepen van de NAVO-vredesmissie KFOR versterken hun aanwezigheid in het noorden. De militaire alliantie heeft nu besloten 700 extra troepen naar Kosovo te sturen. "We houden ook een extra bataljon van reservetroepen klaar. Die kunnen ook uitgestuurd worden indien nodig", zegt NAVO-topman Jens Stoltenberg.
Volgens Stefan Blommaert kan de Europese Unie hier een grote rol spelen als bemiddelaar. "Dat hebben ze bij andere conflicten ook al gedaan. Beide landen willen ook EU-lid worden, dus is het belangrijk dat een consensus vinden over de grenzen. "EU-ambassadeur Josep Borrell heeft de leiders van beide landen opgeroepen om met elkaar aan tafel te zitten", weet Blommaert.
Nummerplatendiscussie
Vorig jaar was het in Noord-Kosovo ook erg onrustig door de 'nummerplatendiscussie'. In Kosovo wonen heel wat mensen van Servische origine. Die reden er nog rond met een Servische nummerplaat. De Kosovaarse overheid wou die nummerplaten meteen verbieden en laten vervangen door een Kosovaarse plaat. Wie toch met een Servische nummerplaat reed, kon 150 euro boete krijgen.
Servische Kosovaren zagen dat echter niet zitten. Zij willen vasthouden aan hun Servische identiteit en rekenen daarvoor op de steun van Servië om hen te beschermen. Bijna 600 Servische agenten (en later ook rechters en ambtenaren) legden uit protest over de nummerplatenkwestie het werk neer of namen ontslag.
Ondertussen zijn Servië en Kosovo er in geslaagd om een oplossing te vinden voor de discussie, maar het blijft koffiedik kijken of er ook een einde kan gemaakt worden aan de huidige onrust in het noorden van Kosovo.