Wilde rijst woekert aan boorden van Leie: "Snel ingrijpen, want exotische plant kan probleem worden"
Biologen maken zich zorgen over de natuurlijke wildgroei van wilde rijst, een dominante grassoort. Aan een zijbeek van de Leie in Oost-Vlaanderen is een gebied ontdekt waar de plant, een exoot uit China, twee oevers heeft ingenomen. Volgens experts vormt de wilde rijst een bedreiging voor de plaatselijke biodiversiteit en kan ze zelfs waterlopen blokkeren. Het zou de eerste keer zijn dat in West-Europa zulke wildgroei wordt opgemerkt.
In de buurt van Gent wordt een zijbeek van de Leie over een lengte van 300 meter overwoekerd door wilde rijst (zizania latifolia). Het gaat om een absolute primeur: nooit eerder zou de plant op grote schaal in het wild zijn waargenomen in West-Europa.
De grassoort kwam tot nu toe enkel in ons land voor in landschapsparken, aan bijvoorbeeld vijvers of meertjes. In China wordt de plant gekweekt voor consumptie, hier niet. Het is nog niet duidelijk hoe ze efficiënt kan worden bestreden.
Inheemse bloemen en planten kunnen de concurrentie met de wilde rijst niet aan
Het probleem dat nu opduikt, is dat de soort zich voortplant langs een waterloop en dus snel kan uitbreiden. "Aan de Leie zelf zijn inmiddels ook al een tiental besmettingen vastgesteld", vertelt Indra Jacobs van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) aan VRT NWS.
Maar aan de zijbeek zelf gaat het dus om twee stroken van zowat 300 meter lang. "De zijbeek wordt er volledig gedomineerd door de plant", vertelt Jacobs. Daar zijn verschillende problemen mee: inheemse flora wordt er gedomineerd en weggeconcurreerd, wat slecht is voor de biodiversiteit.
BEKIJK - Reporter Tijs Neirynck gaat ter plekke op onderzoek uit met Indra Jacobs van het INBO:
"Je krijgt monocultuur. Normaal zou je hier bloemen en planten zoals kattenstaart, valeriaan, wederik of engelwortel zien, die zorgen voor een heel bloemrijke zone", vertelt Jacobs. Daar zouden ook insecten en vlinders rond leven, een heel mini-ecosysteem dat er nu niet meer is. "Op die manier staat de wilde rijst een rijk ecosysteem in de weg", zegt Jacobs.
Ook bepaalde vogels zoals de karekiet vinden er hun gading niet meer, omdat zij rietkragen verkiezen. Ook die rietkragen kunnen worden weggeconcurreerd.
De wilde rijst overwoekert andere planten en vormt drijvende matten. Stengels vallen om en schieten opnieuw wortel. Zo blijft de plant zich uitbreiden en kan ze eilandjes vormen in een waterloop. Dat vormt een tweede probleem: een waterloop kan erdoor geblokkeerd raken.
Wat is de precieze impact?
Wat de exacte impact is of zal zijn, is nog onduidelijk omdat het nog maar om de eerste waarneming in het wild gaat in onze contreien. Daarom kunnen we nog geen duidelijke uitspraak doen over de impact, zegt Jacobs. "Maar met dergelijk invasief gedrag kunnen we wel bepaalde inschattingen maken. Die zijn nodig, ook al zijn ze niet helemaal wetenschappelijk onderbouwd. Want we moeten zo snel mogelijk ingrijpen."
We moeten zo snel mogelijk ingrijpen
Hoe de plant aan de Leie is kunnen woekeren, is niet bekend. Maar Jacobs geeft toe dat ze lange tijd onder de radar moet zijn gebleven, wellicht ettelijke jaren. Hij doet een oproep aan de mensen om te signaleren, zodat het INBO een beter beeld kan krijgen over een eventuele verspreiding van de soort in Vlaanderen. Wat de zone aan de Leie betreft, pleit Jacobs voor een snelle verwijdering, "nu het nog kan".