400 jaar geleden vertrok de Mayflower naar Amerika, nu ook aandacht voor inheemse volkeren bij herdenking
Vandaag 400 jaar geleden vertrok het schip de Mayflower vanuit de haven van Plymouth met aan boord de Pilgrim Fathers, puriteinse protestanten uit Engeland en de Nederlanden, die zich wilden gaan vestigen in de Nieuwe Wereld. Bij de herdenking wordt ook geluisterd naar de nabestaanden van de Wampanoag, de inheemse volkeren die de pelgrims onthaalden.
Vandaag ligt er geen driemaster maar een modernistisch, klein wit vaartuig in de haven van Plymouth, aan de Engelse westkust. De naam Mayflower is dezelfde. Maar op dit schip van de zee-onderzoeksgroep Pro Mare zitten geen kapitein, bemanning of pelgrims. Het schip wordt automatisch bestuurd en zal onderweg naar Cape Cod aan de Amerikaanse oostkust, allerlei proeven uitvoeren rond de biodiversiteit in de Atlantische Oceaan. Wie een replica van de Mayflower wil zien, kan die aan de overkant gaan bekijken, in Massachussets.
(Lees voort onder de foto)
400 jaar geleden waren de omstandigheden wel anders. De pelgrims waren Engelse en Nederlandse puriteinse protestanten, die zich niet wilden schikken naar de Church of England. Ze wilden hun strenge leven gaan voortzetten in de Nieuwe Wereld. Een deel van de passagiers was met een ander schip, de Speedwell, vanuit Leiden naar Plymouth gekomen. Maar dat schip was niet zeewaardig. Uiteindelijk zette alleen de Mayflower op 16 september 1620 koers naar de overkant. Na een lange tocht van twee maanden vol ontbering bereikten de Pilgrim Fathers niet hun oorspronkelijke reisdoel in Virginia, maar de plaats die nu Cape Cod heet, in Massachussets.
Vredespijp met de Wampanoag
De kolonisten waren totaal niet voorbereid op de barre winter in Amerika. De helft van hen was binnen de 12 maanden overleden aan honger en ziektes. "Als ze niet waren geholpen door de plaatselijke bevolking, de Wampanoag, dan had niemand van hen het overleefd", zegt Adrian Vinkes van het feestcomité.
Hij bekijkt de overtocht en de stichting van wat zou uitgroeien tot het hedendaagse Amerika, met een dubbele bril. "Je had de nobele pelgrims die het christendom en democratische waarden wilden meenemen om de "grote Amerikaanse natie" op te bouwen. Maar er was ook de impact van de massakolonisatie en landexploitatie op de inheemse bevolking. De meeste Wampanoag stierven door ziektes of werden in de loop van de volgende jaren verhandeld als slaven of uitgemoord."
(Lees voort onder de foto)
Eerherstel
In Plymouth wordt een tentoonstelling geopend over 400 jaar Mayflower. Ook de nazaten van de inheemse bevolking krijgen hun verhaal en hun plaats in de grote wand met foto's. Curator Jo Loosemore vindt het belangrijk dat de Wampanoag ook zijn betrokken bij de opbouw. "Dit is een koloniaal verhaal dat 400 jaar lang eenzijdig is belicht. Wat de inheemse bevolking heeft meegemaakt, is altijd gemarginaliseerd of compleet genegeerd. Door hen mee te laten organiseren krijgen we nu een compleet ander verhaal, over samenleven en over conflict."
De woordvoerster van de Wampanoag, Paula Peters, is blij dat de geschiedenis van de Mayflower een completere invulling krijgt. "Bij de vorige herdenking, 50 jaar geleden, mocht er wel een afgevaardigde van onze gemeenschap praten, maar zijn woorden werden gecensureerd. Gelukkig is dat nu anders."