Whoopi Goldberg schreef 30 jaar geleden (een beetje) filmgeschiedenis, met dank aan "Ghost" en… een joint
De vuisten gebald, herhaaldelijk "Yes! Yes!" foeterend en een vette knuffel van Denzel Washington. De ontlading was groot toen Whoopi Goldberg 30 jaar geleden een Oscar voor “Beste vrouwelijke bijrol” naar huis mocht nemen. Goldberg was dan ook de eerste zwarte vrouw die een Oscar won sinds 1940, toen Hattie McDaniel het beeldje won voor haar rol in de filmklassieker "Gone with the wind". Maar het was ook een beloning voor haar rol van de excentrieke oplichtster Oda Mae Brown uit het bioscoopsucces "Ghost", een rol die haar vrijwel unaniem positieve recensies opleverde. En dan mocht er al eens een jointje gerookt worden, bleek later.
In "Ghost" ziet Oda Mae Brown als oplichtster-helderziende haar nep-talent om met de doden te praten plots werkelijkheid worden als de pas vermoorde Sam, rol van Patrick Swayze, haar als geest een bezoekje brengt. De oplichtster eerste klas blijkt uiteindelijk een peperkoeken hartje te hebben en helpt Sam om zijn geliefde Molly, rol van Demi Moore, te beschermen tegen Sams beste vriend Carl.
Recensenten konden de rol van Goldberg best smaken, ook al omschreef zakentijdschrift Forbes "Ghost" ooit als "the blockbuster Hollywood forgot" . "De film begint pas écht te leven zodra de immer flamboyante Whoopi Goldberg haar intrede doet. Hoewel ze behoorlijk 'over the top' gaat, brengt ze met haar humor een welgekome afleiding van het meeslepende melodrama dat rond Moore en Swayze hangt”, aldus Cinemagazine. The Film Frenzy oordeelde: "Goldberg steekt er met kop en schouders bovenuit." Edge Media Network had het dan weer over "een opmerkelijke vertolking van Goldberg, de enige reden om opnieuw naar de film te gaan kijken."
Whoopi Goldberg: "Iedere zwarte vrouw en haar moeder hadden intussen een auditie gedaan voor de film. Maar mij had nog niemand gebeld. Blijkbaar waren de producers niet geïnteresseerd in mij. Ja, dat deed pijn. Maar dan kreeg Patrick Swayze de hoofdrol en die vond het vreemd dat ik niet gecontacteerd was. Plots werd ik opgebeld door mijn publiciteitsagent: "Weet je nog die film waarvoor je géén uitnodiging krijgt. Wel, de regisseur en de hoofdacteur willen je nu wel zien." Blijkbaar dachten ze eerst dat mijn aanwezigheid bioscoopbezoekers zou afschrikken (Goldberg had na "The color purple" matig gescoord met "Burglar" en "Fatal beauty", red). Maar Patrick vond me perfect voor de rol, ook al had ik hem nooit eerder ontmoet." (No Filter with Naomi, oktober 2020)
"Zes maanden heb ik moeten wachten vooraleer iedereen ermee akkoord kon gaan dat ik de rol kreeg en dat ze alle andere mogelijke kandidaten gezien hadden." (Vanity, februari 2016)
Regisseur Jerry Zucker: "Heel wat mensen plaatsten een vraagteken achter het feit dat ik in "Ghost" komedie en tragedie met elkaar mengde. Gelukkig kon ik rekenen op een briljante comédienne en actrice in mijn cast waardoor die 2 elementen perfect aan elkaar gelijmd werden: Whoopi Goldberg! Tijdens de kennismakingsscène tussen Oda Mae en Sam hadden we in de jurk van Goldberg een blaaspijp geplaatst om die wat meer volume te geven. Die gaf Whoopi nog meer energie om expressief te acteren. Maar hoe grappig ook, toch was de angst ook in haar ogen af te lezen. Ze bleef op elk moment geloofwaardig in haar rol. Een ongelooflijke acteerprestatie was dat. Whoopi, en Whoopi alleen, maakte Oda Mae tot wie ze in de film geworden is." (Entertainment Weekly, augustus 2020)
Goldberg werd genomineerd voor een Oscar en wist die uiteindelijk op 25 maart 1991 ook uit handen van Denzel Washington te ontvangen in het Samuel Goldwyn Theater in Beverly Hills. Ze versloeg onder meer Annette Bening ("The grifters") en Mary McDonnell ("Dances with wolves").
In haar bedankingsspeech richtte Goldberg zich, erg traditioneel, tot haar familie, die nu gelukkig was van haar gezaag over het winnen van een Oscar verlost te zijn, tot haar mede-acteurs uit "Ghost", met een extra bedankje voor Swayze die enkel met haar de film wilde maken, en tot de acteurs in het algemeen omdat zij het waren die haar als kind uit een achterbuurt hadden doen dromen om dezelfde weg in te slaan.
Goldberg: "Alles gebeurde in één grote waas, omdat dat moment ook zo belangrijk was, niet alleen omdat bijvoorbeeld Gregory Peck me zag winnen, maar ook omdat het al zo lang geleden was dat een zwarte vrouw een Oscar gewonnen had." (Vanity, februari 2016)
Tijdens de stemopnames voor de animatiefilm "The pagemaster" in 1992 liet Goldberg zich in een video-opname, die TMZ in maart 2011 wist te bemachtigen, ontvallen dat ze voor de uitreiking "een dikke joint gerookt had": "Om me te kalmeren. Ik was zo high dat ik me, alvorens ik als winnares afgeroepen werd, geestelijk moest voorbereiden om het podium te kunnen opstappen. Enkel mijn moeder had het door, ze zag het aan mijn glinsterende ogen."
Ik ben blij met de carrière die ik gehad heb
Het belang van deze Oscar werd enkele jaren geleden nog onderstreept door regisseur Jordan Peele, zwarte Oscarwinnaar voor beste originele script in 2018 voor de horrorfilm "Get out": "Het was de bedankingsspeech van Whoopi Goldberg die me inspireerde om films te maken. Ik heb haar dan ook, nadat de nominaties bekend waren, persoonlijk gebeld om haar te bedanken. Want eigenlijk waren er altijd weinig rolmodellen voor mij. Maar een Oscar winnen, dat betekent dat je uiteindelijk voor je droom moet gaan, ook al geloof je er misschien zelf niet in." (The fader, maart 2018)
Goldberg: "De meeste mensen die een Oscar gewonnen hebben, verzekeren je dat je plots veel meer aanbiedingen zal krijgen. Nee, die zekerheid is er niet. Maar kan ik ontevreden zijn met het feit dat “Ghost” leidde tot "Sister act" en dat ik tegelijkertijd te zien was in de tv-serie "Star Trek: the next generation"? Nee, ik ben blij met de carrière die ik gehad heb, juist omdat ik er zelf voor gezorgd heb." (Vulture, oktober 2020)
Naast de kassuccessen "Sister Act" (wat haar een Golden Globe-nominatie opleverde) en het vervolg "Sister Act 2: back in the habit", kreeg Goldberg ook lovende kritieken voor haar rollen in onder meer "Corrina, Corrina", "How Stella got her groove back" en "The deep end of the ocean". Ook als stemactrice wist ze te overtuigen in onder meer "The lion king" en "Toy story 3". Ze praatte met veel flair een paar Oscaruitreikingen aan elkaar en werd een van de leading lady’s van het Amerikaanse praatprogramma "The view", wat haar in 2009 een Daytime Emmy Award opleverde.