Waarom het niet uitmaakt hoe vaak Anuna De Wever het vliegtuig neemt

Het inhoudelijke aspect van het klimaatdebat wordt steeds meer verstoord door beschuldigingen van hypocrisie aan de deur van de betogende scholieren. Deze site moest recent een artikel wijden aan het factchecken van berichten op sociale media over het vlieggedrag van Anuna De Wever, maar al vanaf het begin regent het cynische tweets, over onder andere festivalweides die vol afval lagen.

Naast het feit dat die kritiek zeer onproductief is, valt het ook te betwijfelen of ze wel terecht is. Moet men zonder zonden zijn om de eerste steen te werpen?

Het verwijt van hypocrisie in dit debat is problematisch, want de huidige maatschappelijke problemen zijn zo allesomvattend dat het onmogelijk is geworden om van de gemiddelde burger te verwachten dat die volledig de nieuwe spelregels volgt voor ze ook op een of andere manier afgedwongen worden.  De eisen, nodig om een goed geïnformeerde ethische burger te zijn, zijn zo groot geworden dat niemand hieraan kan voldoen én tegelijkertijd op het einde van de dag genoeg tijd overhebben om huiswerk te maken of de rekeningen te betalen, laat staan een beetje te ontspannen.

Laten we eens nadenken wat u allemaal zou moeten doen om dus volgens sommigen het recht te krijgen om kritiek te uiten. Ten eerste mag u amper CO2 uitstoten. Dat betekent niet vliegen, minder vlees eten, zonnepanelen installeren, huis volledig isoleren, zoveel mogelijk het openbaar vervoer of fiets gebruiken, lokale seizoensgebonden groenten eten, enzoverder. 

Ten tweede moet u, ons heilig boontje, ook op andere vlakken aan het milieu denken. Dat betekent dat u geen plastic zakjes, rietjes of wattenstaafjes mag gebruiken en geen producten mag kopen die palmolie bevatten, want daarvoor wordt het Amazonewoud omgehakt. Het is vanzelfsprekend dat u zich daarnaast regelmatig informeert of het slachthuis vanwaar uw parmaham komt zijn varkens wel goed behandelt. Ten slotte moet u natuurlijk ook aan andere sociale problemen denken. Dat betekent dat u geen goedkope kleren of iPhone mag kopen, want die worden gemaakt onder verschrikkelijke arbeidsomstandigheden, en ze dan zeker niet online bestelt, want dat nachtwerk is toch ook niet verantwoord? U koopt natuurlijk ook lokaal om onze economie te steunen, maar ook internationaal om ontwikkelingslanden te steunen, zolang het maar fairtrade-producten zijn. 

Integendeel, uiteindelijk zullen we al deze problemen enkel oplossen als ieder van ons andere keuzes maakt. Als het probleem lag bij enkele kwaadaardige multinationals die in Panama steenkool voor het plezier verbranden, zouden we het al lang hebben opgelost.  Maar momenteel faalt onze overheid in haar essentiële taak: een maatschappij creëren waarbij de opties die goed zijn voor onze samenleving in haar geheel ook de opties zijn die goed zijn voor ieder individu. Duurzame keuzes worden onvoldoende gestimuleerd en vervuilende opties amper ontmoedigd, soms zelfs aangemoedigd. Dit is waarover het debat zou moeten gaan.

Maar als we het Bijbelse idee van steenwerpen zouden blijven volgen, zal de vicieuze cirkel van het klimaatdebat standhouden: het systeem is zo verdraaid geraakt dat het praktisch onmogelijk is om zonder zonden te zijn, waardoor niemand het mag bekritiseren en dus proberen te veranderen. Gaan we dan wachten op een groene Messias die ons de weg zal tonen? Of gaan we stoppen met het geven van zinloze en cynische kritiek op een groep jongeren die het beste voorheeft met onze planeet en ons opnieuw focussen op de inhoud van het debat?