9 op de 10 jongeren zijn tevreden met hun leven, maar eenzaamheid en mentale klachten nemen toe: "Corona laat sporen na"

Hoe gaat het met de jeugd? Moeilijk om daar een eenduidig antwoord op te geven. De internationale studie “Jongeren en gezondheid” heeft 20.000 Vlaamse jongeren tussen 11 en 18 jaar vragen gesteld over hun mentale en fysieke welzijn. Globaal geven ze aan dat het best goed gaat, maar als je dieper kijkt hebben ze toch enkele opvallende mentale en fysieke klachten. 

9 op de 10 jongeren (90,6 procent) is tevreden over hun leven in 2022. Hoewel dat positief is, is er toch sprake van een daling van 2,2 procent ten opzichte van 2018. De zenuwachtigheid die jongeren steeds meer ervaren – een stijging van 10 procent ten opzichte van 2018 -  kan daar iets mee te maken hebben. Ook voelen jongeren zich de afgelopen jaren steeds humeuriger, ongelukkiger en hebben ze meer moeite met inslapen.  

Er is ook een sterke toename in zelfmoordgedachten (van 17,6 procent naar 22,3 procent) en ook het percentage van jongeren dat aangaf zichzelf te beschadigen steeg met meer dan 4 procent. In de nasleep van de coronapandemie kampen 1 op de 6 jongeren met eenzaamheid.  

“Over het algemeen zien we dat meisjes het moeilijker hebben en meer klachten rapporteren. Ook oudere adolescenten hebben meer klachten dan de jongere tieners”, zegt hoofdonderzoeker Dr. Maxim Dierckens. Algemeen was het mentaal en sociaal welzijn ook beter bij jongeren uit het ASO dan bij jongeren uit het BSO en het TSO.  

Zowel bij jongens als meisjes kijken ruim meer dan 9 op de 10 hoopvol naar de toekomst, maar toch toont de studie dat meisjes minder vaak aangeven zich gelukkig te voelen. 76,1 procent van de jongens voelt zich meestal gelukkig tegenover 58,9 procent van de meisjes.  

“Het rapport bevestigt de signalen die we al gekregen hebben. Corona heeft duidelijk een blijvende impact gehad op jongeren. Vooral voor die eenzaamheid moeten we aandacht hebben, zeker als je bedenkt hoe belangrijk sociaal contact is in de jeugd”, benadrukt Vlaams minister van Welzijn Hilde Crevits (CD&V).

Wat gaat de Vlaamse overheid concreet doen om dat aan te pakken? “We investeren 1,68 miljoen euro in OverKop-huizen.” Een OverKop-huis is een plaats in een stad of gemeente waar jongeren vrij kunnen binnen- en buitenlopen. Ze kunnen er jongeren ontmoeten en praten met begeleiders die – indien nodig – verbinding kunnen maken met professionele hulpverlening.  

“Ze werken goed omdat de instapdrempel zo laag is en de jongeren er de vrijheid hebben te komen en gaan wanneer ze zelf willen.” Er bestaan 30 OverKop-huizen in Vlaanderen, maar Crevits wil meer. “Er zijn er in grote steden, ook in minder bevolkte gebieden, maar er zijn nog blinde vlekken. Op termijn moet er een OverKop-huis zijn op een haalbare afstand voor alle jongeren.”  

Ook in het onderwijs zijn er initiatieven die de veerkracht van jongeren moeten versterken. “Met recent nog initiatieven naar scholen zoals Geluk in de Klas, Expeditie Geluk en een onderzoek in samenwerking met het Departement Onderwijs om scholen te ondersteunen bij het opmaken van een preventief gezondheidsbeleid”, haalt de minister aan. “Ook federaal is er gewerkt om psychologische ondersteuning betaalbaar te maken, we bekijken hoe we dat in Vlaanderen nog beter kunnen uitrollen.”

Het fysiek welbevinden is stabiel gebleven. Iets meer dan 8 op de 10 jongeren geven aan een goede tot uitstekende gezondheid te hebben. Wel is het opvallend dat jongeren meer klachten hebben over duizeligheid (van 8,5 procent naar 15 procent). In de studie scoorden jongens, oudere jongeren en jongeren in een hogere onderwijsvorm beter op het vlak van fysiek welzijn.