Mogelijk oudste fossiel van Europese mens ontdekt in Spanje
Een kaakbeen dat eind vorige maand in het noorden van Spanje opgegraven werd, zou wel eens het oudste bekende fossiel van een Europese mens kunnen zijn. Archeologen vermoeden dat het fragment 1,4 miljoen jaar oud is. Verder onderzoek moet bevestigen of dat inderdaad zo is. De onderzoekers noemen de vondst in ieder geval belangrijk om inzicht te krijgen in de eerste stappen van de evolutie van de oermens buiten het Afrikaanse continent.
Atapuerca, in de noordelijke Spaanse regio Castilië en Léon, is een waar paradijs voor archeologen en paleontologen. Het gebergte ligt tussen de valleien van de Douro en de Ebro en is vandaag een doorgangsgebied voor pelgrims naar Santiago de Compostela. Maar ook de prehistorische mens maakte er gebruik van. Al jaren wordt er in Atapuerca onderzoek gedaan naar de vroegste bewoners van het Europese continent. Dat leverde al heel wat historisch belangrijke vondsten én een vermelding op de Werelderfgoedlijst van de Unesco op.
Spaanse archeologen vermoeden nu dat ze er het tot nu toe oudste fragment ooit van een Europese "oermens" hebben teruggevonden. Het gaat om een fragment van het gezicht van een mensachtige, meer bepaald een deel van de bovenkaak en het jukbeen. De vondst dateert van 30 juni en gebeurde tijdens opgravingen in de Sima del Elefante ("Olifantenkloof").
Wetenschappers schatten de leeftijd van het gezichtsfragment, dat ongeveer 10 centimeter lang is, voorlopig op 1,4 miljoen jaar. Maar verder onderzoek moet dat nog bevestigen. Die bijkomende analyses nemen nog 6 tot 8 maanden in beslag. Tot zo lang is het dus nagelbijten, maar de kans is niet onbestaande dat het inderdaad om het oudste bekende menselijke fossiel tot nu toe gaat.
In 2007 werden in Atapuerca namelijk de tot op heden oudste menselijke fossielen teruggevonden, een onderkaak en andere kaakonderdelen van twee mensachtigen die 1,2 miljoen jaar oud zijn. Omdat het nu gevonden fossiel in een aardlaag onder die van de eerdere vondst lag, gaan onderzoekers ervanuit dat het ouder is.
"We hebben een heel interessant en belangrijk fossiel gevonden dat behoorde tot een van de eerste bevolkingen van Europa", zegt José MarÃa Bermúdez de Castro, mededirecteur van de opgravingssite in Atapuerca.
Naast de leeftijd moet het bijkomende onderzoek ook meer licht werpen op de mensensoort van wie het fossiel afkomstig is. De kaakbeenderen die in 2007 gevonden zijn, worden toegeschreven aan de Homo antecessor, een mensensoort die ongeveer 900.000 jaar geleden geleefd zou hebben. Maar dat vermoeden kan tot nu toe niet met zekerheid bevestigd worden.
In Atapuerca werden in de jaren 90 wel restanten en werktuigen van de Homo antecessor opgegraven. De Homo antecessor wordt beschouwd als de eerste inwoner van het Europese continent, al zijn wetenschappers er onderling niet uit of ze de Homo antecessor als een aparte mensensoort kunnen zien.
De onderzoekers noemen de vondst verrassend en uiterst belangrijk om inzicht te krijgen in de eerste stappen van de evolutie van de oermens buiten het Afrikaanse continent. Ze stellen dat het Europese continent veel eerder dan aangenomen bewoond werd door rechtop lopende mensen.
