Wat gaan Saudi's doen als reactie op sancties vanwege Khashoggi? "Geen olie-embargo zoals in 1973, maar..."

"Dit gaat voorbij", zei minister van Olie al-Falih aan het Russische persbureau TASS in een reactie op de heisa rond de moord op de journalist Khashoggi. "Saudi-Arabië is een land met verantwoordelijkheidsgevoel. Al verschillende decennia staat ons oliebeleid economisch verantwoord los van de politiek. Als de olieprijs te snel stijgt, vertraagt de wereldeconomie en dreigt er een wereldwijde recessie", ging hij verder.

Ondanks de ontkenning is het hoge woord "olie-embargo" gevallen. Eerder had de Saudische regering al gewaarschuwd dat het land zou terugslaan als er sancties zouden komen als reactie op de moord op Khashoggi. In 1973 hadden Saudi-Arabië en andere Arabische oliestaten de olieprijs met 70% verhoogd en een embargo afgekondigd tegen westerse landen die Israël gesteund hadden tijdens de Yom Kippuroorlog.

Hoe dan ook zegt de minister van Olie dat de olieprijs tot boven de 100 dollar per vat zou kunnen stijgen. Dat komt door de nieuwe sancties tegen Iran, maar ook door de verminderde productie in landen zoals Libië, Nigeria, Mexico en Venezuela. Door de productie op te voeren, zou Saudi-Arabië dat tekort op de markt (en dus de prijsstijging) kunnen opvangen, maar als het dat niet doet, stijgt de prijs snel. Dat is een subtieler oliewapen dan een embargo.

Professor Gerd Nonnemans van de Georgetown Universiteit in de Golfstaat Qatar verwacht echter niet veel van sancties over en weer. Saudi-Arabië is te afhankelijk van de uitvoer van olie en van westerse bewapening en goederen. Dat doen omslaan naar Rusland of China is niet echt mogelijk op korte termijn. Omgekeerd heeft het schrappen van de wapenuitvoer vanuit het Westen ook economische gevolgen voor de exporteurs. Nonnemans heeft echter nog nooit zo'n niveau van veroordeling in het Amerikaanse Congres tegenover Saudi-Arabië gezien, ook niet na 9/11. (Lees verder onder de foto).

Volgens professor Nonnemans speelt Turkije het intussen erg slim door de druk aan te houden, zowel op Saudi-Arabië als op de VS. Ankara wil door die druk de Saudische koning Salman zo ver krijgen dat hij de invloed van zijn zoon en kroonprins Mohammed bin Salman wat gaat inperken.

Vandaag heeft Omer Celik, de woordvoerder van de AKP-partij van de Turkse president Tayyip Erdogan,  Khashoggi het slachtoffer genoemd van "een monsterlijk geplande moord". "Het is een erg complexe moord. Ik hoop dat alle verantwoordelijken gestraft zullen worden zodat dit soort incidenten nooit meer zal gebeuren", luidde het. Turkije verscherpt zo de toon tegenover Saudi-Arabië. Morgen zou de Turkse president Erdogan in het parlement meer uitleg geven over de moord op Khashoggi.

Gisteren had Saudi-Arabië de officiële versie bijgesteld naar "een moord, uitgevoerd door een team agenten die op eigen houtje gehandeld hadden (en dus niet op bevel van hogerhand, nvdr.) en werd gesproken over een "vreselijke vergissing". Het gaat al om de derde versie van de feiten vanuit Saudi-Arabië en de westerse bondgenoten lijken deze uitleg evenmin te kunnen smaken als de vorige.

Wie zeker geen sancties treft tegen Saudi-Arabië, is Pakistan. De Pakistaanse premier Imran Khan is op weg naar Riyadh voor de grote economische top die daar morgen begint. Hij zegt "bezorgd te zijn door de dood van Khashoggi", maar tegelijk dat "zijn land van 210 miljoen mensen wanhopig is en de zwaarste financiële crisis uit zijn geschiedenis beleeft". Of "tenzij we leningen krijgen van bevriende landen of van het Internationaal Muntfonds (IMF), zullen we over twee of drie maanden niet meer voldoende deviezen hebben om onze schulden of invoer te betalen", aldus Imran Khan.