Belgen nu al minder op reis naar Verenigd Koninkrijk: welke problemen dreigen bij no-deal-brexit?

De Britse regering wil "onmiddellijk" een einde maken aan het vrije verkeer van goederen én personen als het Verenigd Koninkrijk op 31 oktober zonder akkoord uit de Europese Unie stapt. Dat liet de Britse premier Boris Johnson vorige week weten. 

Mogelijk gebruikt Johnson dit dreigement om druk uit te oefenen op Brussel om het scheidingsakkoord dat voormalig premier Theresa May gesloten had, weer open te breken. Maar als hij het been stijf houdt, kan dit betekenen dat u vanaf 1 november niet meer vrij het Kanaal kan oversteken voor een citytripje, een weekendje kerstshoppen of een concert. 

Uit steekproefonderzoek in opdracht van de vereniging van Belgische reisagenten blijkt dat we tijdens de eerste jaarhelft minder naar het Verenigd Koninkrijk zijn gereisd in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar: bijna 40 procent minder dan vorig jaar, volgens het onderzoek. Dit cijfer is mogelijk fel uitvergroot door een beperkte steekproef, maar er is tegelijk ook een dalende trend van Europese toeristen vastgesteld tijdens de eerste maanden van het jaar, blijkt uit Britse cijfers die vandaag gepubliceerd werden door het Britse statistiekbureau.

“Er is blijkbaar een zekere ongerustheid over de brexit”, vermoedt ABTO-woordvoerder Pierre Fivet. De ongerustheid over de brexit is volgens Fivet waarschijnlijk niet volledig gegrond. Hij verwacht dat er de komende maanden weinig problemen zullen zijn voor Belgen die naar het Verenigd Koninkrijk op vakantie gaan, zelfs bij een harde brexit.

“Wij verwachten dat de Belgen nog altijd met hun gewone identiteitskaart het land binnen zullen mogen. En we zien misschien wel een opportuniteit: want als straks het Britse pond in waarde zou dalen, wordt reizen naar het Verenigd Koninkrijk een stukje goedkoper.”

Beluister een gesprek met Pierre Fivet in het Radio 1-programma "De wereld vandaag" en lees eronder verder:

Ook Hendrik Vos, UGent-professor Europese Politiek, denkt dat we nog zonder grote problemen het land in zullen komen. “Voor de Britse regering zou het ook economisch harakiri zijn om zich af te sluiten voor de rest van Europa, omdat ze ook erg afhankelijk zijn van toerisme.”

Steven Van Hecke, professor Europese Politiek aan de KU Leuven, merkt op dat beide kampen schade zullen lijden in geval van een no-deal-brexit. “Als de Britten het hard spelen, zullen ze niet alleen de rest van de Europese Unie treffen maar ook hun eigen burgers en economie.” Europa zou immers terugslaan met strengere regels voor de Britten.

Laten we het even praktisch maken: nu volstaat een identiteitskaart om het Verenigd Koninkrijk binnen te kunnen. Maar wat wordt het na 31 oktober? Zal je een visum, een internationaal paspoort of nog bijkomende papieren nodig hebben?

En zal je er bijvoorbeeld maar 60 dagen mogen blijven? Dat zijn allemaal zaken die op dit moment nog totaal onduidelijk zijn voor professor Hendrik Vos en waar de Britse regering nog niets concreets over gezegd heeft.

De identiteitscontroles aan de Britse grenzen zijn nu al streng, merkt professor Van Hecke op, omdat het Verenigd Koninkrijk niet tot de Schengenzone behoort. Bij een no deal kunnen ze nog strenger worden. Dit zou dan gepaard kunnen gaan met lange wachttijden aan de Eurostar, de Eurotunnel, en in de (lucht)haven. 

Het is ook voor professor Van Hecke nog koffiedik kijken welke documenten er vanaf november nodig zullen zijn, maar “het zou heel eigenaardig zijn als we nu plots een visum zouden moeten hebben om een ex-EU-lidstaat binnen te mogen. We zijn dat niet meer gewend.”

De Britse ambassade laat aan VRT NWS weten dat er geen visum nodig zal zijn voor een bezoek aan Groot-Brittannië, “ongeacht de omstandigheden na 31 oktober”. “We willen dat onze Belgische buren het Verenigd Koninkrijk blijven bezoeken, ook na ons vertrek uit de EU.”

Wat we ook niet meer gewend zijn, is om importtaksen te betalen, omdat we dat niet meer moeten doen als we iets in een ander EU-land kopen. Bij een no-deal-brexit, zullen we mogelijk weer accijnzen moeten betalen als we alcohol en sigaretten vanuit het Verenigd Koninkrijk meebrengen.

In principe zullen we ook geen vlees, melk, kaas of andere producten van dierlijke oorsprong mogen invoeren vanuit het Verenigd Koninkrijk. Bij de grens zou dit gecontroleerd kunnen worden. 

“De vraag is: gaan we dan in een gedoogsituatie komen of gaat er echt gecontroleerd worden?”, vraagt professor Van Hecke zich af. “En zal men over de capaciteit beschikken om die controles uit te voeren aan de grens?” Van Hecke betwijfelt of daar voldoende personeel en middelen voor zullen zijn.

Rijdt de Eurostar-trein nog? Dat is ook nog maar de vraag. Eurostar is een Brits bedrijf en moet na een no-deal-brexit in principe opnieuw een licentie aanvragen om in België, Frankrijk en Nederland te kunnen rijden. 

En vliegtuigen? Europese luchtvaartmaatschappijen zullen in principe toelating moeten vragen om te mogen landen in het Verenigd Koninkrijk, en omgekeerd zullen Britse luchtvaartmaatschappijen hetzelfde moeten doen voor vluchten naar de EU.

Wie ten slotte met de auto of motorfiets wil rijden in het Verenigd Koninkrijk, zal moeten checken of een Belgisch rijbewijs na een no-deal-brexit nog wel erkend zal worden. Misschien zal een internationaal rijbewijs vereist worden.

En zo ziet professor Van Hecke het voor alle spelregels die na een harde brexit zouden veranderen: “De regels veranderen is één zaak, ze ook afdwingen is een andere zaak natuurlijk.” 

“Stel dat de Britten op 31 oktober effectief uit de Europese douane-unie en de eenheidsmarkt stappen: zolang er eigenlijk niet gecontroleerd wordt, blijft de huidige situatie min of meer geldig”, aldus de professor.

Als er zo’n gedoogperiode zou komen, zullen er wel allerlei praktische problemen opduiken, voorspelt Van Hecke. “En in allerlei sectoren zal het niet meer duidelijk zijn welke regels er eigenlijk gelden; laat staan wie daar uiteindelijk over zal oordelen, want nu is dat het Europees Hof van Justitie.” 

Laat het duidelijk zijn: als er de komende weken geen duidelijke afspraken worden gemaakt tussen de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk, zal dat veel praktische problemen opleveren.

Bekijk hieronder het verslag van "Het Journaal":