200 jaar geleden werd Queen Victoria geboren: de grootmoeder van Europa, 1m50 "groot" mét een passie voor Albert en thee

Alexandrina Victoria van Hannover wordt geboren op 24 mei 1819 in Kensington Palace. Ze is het eerste en enige kind van hertog Edward August van Kent, de vierde zoon van koning George III, en prinses Maria Louise Victoria van Saksen-Coburg-Saalfeld. Zowel haar vader als grootvader sterven een jaar na haar geboorte. Haar moeder voedt haar beschermend (of is het bezitterig) op onder het zogenoemde "Kensington-systeem".  Zo mag Victoria geen vrije tijd alleen spenderen en hoort ze een kamer te delen met moederlief.  

(lees voort onder de foto)

Op de ochtend van 20 juni 1837, slechts enkele weken na haar 18e verjaardag, wordt ze door haar moeder uit bed geroepen omdat de aartsbisschop van Canterbury en een zekere Lord Conyngham beneden op haar staan te wachten met een belangrijke boodschap. Haar oom, koning Willem IV, is overleden en Victoria moet hem opvolgen. De broers van haar vader hebben geen wettige kinderen nagelaten. Zij is volledig aan zet.

Victoria's eerste koninklijke verzoek is ... simpelweg een uur alleen te zijn. Iets wat haar tot dan toe absoluut niet gegund was. Wanneer Victoria verhuist naar Buckingham Palace mag haar moeder mee. Zij moet voortaan wel in aparte vertrekken vertoeven. Victoria is jong maar ze weet verdorie goed wat ze wil. In 1837 krijgt de nieuwe Queen van het parlement een slordige 435.000 euro waarmee ze gebombardeerd wordt tot de rijkste vrouw ter wereld.  

Victoria moet het zonder vaderfiguur stellen en steunt onder anderen op haar "dear uncle Leopold (van Saksen-Coburg-Gotha)", die in 1831 de eerste koning der Belgen wordt. Hij zou een bemiddelende rol gespeeld hebben tussen Victoria en zijn neef Albert van Saksen-Coburg-Gotha. Victoria en Albert trouwen begin 1840. Als staatshoofd vraagt zij hem ten huwelijk. En het is allesbehalve een verstandshuwelijk. Victoria houdt sinds haar 13e een dagboek bij en schrijft: "Hij was zo aardig, zo aanhankelijk: Oh! Te voelen dat ik geliefd ben bij een engel als Albert is een te grote verrukking om te beschrijven !" 

(lees voort onder de foto)

V&A blijken een dream team te vormen, en slagen erin als koppel schandalen te mijden. Het koninklijke gezin moet naar buiten treden als een gerespecteerde, welopgevoede familie. Albert neemt de rol op van belangrijkste raadgever van de koningin, en hoewel dat Victoria soms irriteert, slikt ze het en steunt op hem.

Een van de sterotiepe beelden van de "Victoriaanse periode" wordt de angstvallige preutsheid, die Victoria aan de kant schuift om het leven te schenken aan negen kinderen. Een hele opgave trouwens. De koningin haat ronduit bevallingen en krijgt bovendien te kampen met een postnatale depressie. Maar duty first (of de plicht voorop, red.): ze zorgt voor nakomelingen. 

(lees voort onder de foto)

Tijdens de regeerperiode van Victoria wordt Groot-Brittannië gekenmerkt door een snelle groei op industrieel, technologisch en economisch vlak. Ook op politiek vlak verandert er veel voor het land. Het Britse Rijk bereikt zijn hoogtepunt. De negen kinderen, de prinsessen Victoria, Alice, Helena, Louise en Beatrice, en de prinsen Albert Edward, Alfred, Arthur en Leopold, zwermen op termijn strategisch uit. 

Victoria is een kei in het uithuwelijken van haar kinderen en (meer dan 40) kleinkinderen aan geschikte kandidaten van andere, Europese vorstenhuizen en dat onder het motto "Doe je ogen dicht (bij de seks) en denk aan je land". De koningin wordt niet voor niets de "grootmoeder van Europa" genoemd. Minder bekend is dat Victoria ook drager is van het hemofilie-gen (een genetische afwijking in de bloedstolling, red.). Ze geeft het gen door aan tien mannelijke nakomelingen, onder wie de zoon en opvolger van de Russische tsaar Nicolaas II.

Een machtige koningin moet op haar tellen letten. Victoria overleeft maar liefst acht (moord)aanslagen. De eerste poging was die van de 18-jarige Edward Oxford. Hij vuurt 2 keer op Victoria als ze met Albert in een koets door Londen rijdt. Toeschouwers kunnen hem overmeesteren. De zwangere Queen is onder de indruk, maar verbergt haar emoties met een glimlach. Oxford wordt ontoerekeningsvatbaar verklaard en verbannen naar het verre Australië.

Alle geweldplegers blijken achteraf alleen te werken en kampen met mentale problemen. Victoria raakt slechts één keer gewond: in 1850 komt ex-legerofficier Robert Pate gevaarlijk dichtbij en slaat haar met zijn (wandel)stok. De koningin houdt er een bebloed voorhoofd (en litteken) aan over.

(lees voort onder de tekening)

Victoria krijgt haar zwaarste klap te verwerken wanneer Albert sterft, amper 42 jaar jong aan de gevolgen van buiktyfus (een besmettelijke darmziekte, red.), vermoedelijk opgelopen in een minder hygiënische omgeving. De koningin zal haar hele leven rouwen en in het zwart gekleed gaan (vier decennia lang). Ze wordt de "weduwe van Windsor", trekt zich weg uit het openbare leven, maar blijft officiële taken uitvoeren.

Na verloop van tijd duiken geruchten op dat Victoria zich gehecht heeft aan John Brown, een trouwe bediende op Balmoral Castle en dat stuit op verzet in aristocratische kringen én bij haar kinderen. In de pers wordt Victoria spottend "Mrs Brown" genoemd. Toch geeft ze haar vriendschap - of dat tikkeltje meer - met John niet op. Meer nog: bij haar dood in 1901 laat ze in haar kist tastbare herinneringen leggen, zoals de kamerjas en een gipsafdruk van een hand van Albert én een haarlok en foto van John.

(lees voort onder de foto)

Hoe klein Victoria ook is (naar schatting 1 meter 50) haar drang naar expansie van het Britse Rijk is groot. In 1877 wordt koningin Victoria keizerin, keizerin van India. Hoewel ze er nooit voet aan wal zet. Toch fascineert India haar. Victoria laat eind 19e eeuw Abdul Karim en zijn vrouw Khadija wonen in Frogmore Cottage, in Engeland. De jongeman is de eerste Indiase bediende binnen het Britse hof.

Hij schopt het tot een van haar vertrouwelingen en wordt haar "munshi" (spirituele leermeester). Victoria en Abdul houden er op Frogmore lange gesprekken en wandelingen op na. Ze hebben een hechte band. Te hecht misschien, want de jaloezie en het racisme bij de rest van de hofhouding is te snijden. Uiteindelijk zal Abdul tien jaar in de Cottage wonen en dat tot de dood van Victoria in 1901. Enkele luttele uren na haar begrafenis vallen ordehandhavers zelfs zijn huis binnen en wordt alle voormalige correspondentie tussen de koningin en hem verbrand. Abdul wordt kort daarna teruggestuurd naar Agra, in India.

(lees voort onder de foto)

Afternoon tea. Een kopje thee in de namiddag. Of bij het ontbijt. Het is iets typisch Brits en de verpozing zou een vast gebruik worden onder het bewind van Victoria die verzot is op de drank. In haar dagboek (dat ze minutieus bijhoudt van 1832 tot 1901) komt het woord "thee" maar liefst 7.587 keer voor.

De Queen houdt ervan in de zomer buiten te werken, tussen haar paperassen op een bureau onder een tent. Daar geniet ze van de uitzichten op de koninklijke domeinen met een kopje thee in de hand. Eigenlijk staan er telkens twee kopjes op tafel. Victoria laat de warme drank afkoelen door het steevast over te gieten van het ene in het andere kopje.

Als kind kan de koningin "slechts" rekenen op melk en brood. Thee is pure verwennerij. De passie zit hem soms in details. In het poppenhuis van haar jeugd staat er een mini-tafeltje gedekt om thee te serveren en haar geliefde kleindochter Alix krijgt voor haar 22e verjaardag een... theeservies. Het is Victoria die vanaf de jaren 1860 ook thee introduceert op de bekende Garden Parties, tuinfeesten waarop landgenoten worden uitgenodigd die veel betekenen voor de samenleving, en die koningin Elizabeth nu nog altijd organiseert.

In de laatste dagen vóór zijn dood drinkt ook Victoria's echtgenoot Albert thee, op basis zelfs van vlees- en kippenbouillon. In haar laatste bericht in haar dagboek - 13 januari 1901 - heeft Victoria het enkel over melk. Negen dagen later sterft de koningin. Ze wordt naast Albert begraven op het landgoed van Windsor, in een speciaal gebouwd mausoleum voor hen beiden.