Nog kerstkaartjes nodig? "Schandalig prentje" dat het eerste kerstkaartje ter wereld werd, wordt geveild
Een prent die in 1843 het eerste kerstkaartje ter wereld werd, wordt geveild. Het kaartje toont een vredevolle scène en een vredevolle boodschap, maar toch zette het in het strenge Groot-Brittannië van weleer kwaad bloed. Van de zowat 1.000 gedrukte exemplaren blijven er vandaag nog geen 30 over.
Een Victoriaans uitgedost gezin dat een toost uitbrengt met een glas rode wijn, "een vrolijk kerstfeest en een gelukkig nieuwjaar voor u" als boodschap. Het is het tafereel van het allereerste kerstkaartje uit de geschiedenis, daterend uit het Groot-Brittannië van eind 19e eeuw.
Een vredevolle scène, maar toch viel ze destijds niet in goede aarde. Zij werd voor het eerst in 1843 gedrukt, in het moralistisch strenge Groot-Brittannië van weleer. Het was een periode waarin geheelonthouding de norm was, alcohol was uit den boze. En de afbeelding vertoonde nét iets te veel eindejaarsvreugde: op de voorgrond zie je bijvoorbeeld hoe een meisje een slokje proeft uit het glas van een volwassene.
"Schandalig prentje"
Dat zette kwaad bloed bij de Temperance Society, vrij vertaald, de vereniging voor matigheid. Dat was een grote maatschappelijke beweging die zeer sterk mobiliseerde tegen het gebruik van alcohol. Hun verzet tegen het kaartje was zo fel dat het drie jaar duurde voor er opnieuw exemplaren van werden gedrukt.
“Ze waren geschokt dat in dit schandalige prentje kinderen mee toosten met een glas wijn tussen de volwassenen", zegt Justin Schiller, een verzamelaar en handelaar in oude boeken en prenten uit New York, in de Verenigde Staten. Hij biedt zijn exemplaar van het kerstkaartje te koop aan in een online veiling.
Kerstkaartjestraditie
De tekening was een ontwerp van de Britse kunstschilder John Callcott Horsley. Hij maakte ze op voorstel van Henry Cole, een Britse ambtenaar en uitvinder, die er groeten mee wilde overbrengen ter gelegenheid van Kerstmis en Nieuwjaar. Hij liet er in totaal een duizendtal van drukken. Cole en Callcott Horsley staan vandaag te boek als de bedenkers van de kerstkaartjestraditie, een industrie die miljoenen waard is.
Het kaartje zou voor het eerst te koop aangeboden zijn in dezelfde week van december 1843 waarin de Britse schrijver Charles Dickens zijn beroemde "A christmas carol" voor het eerst publiceerde. Van de ongeveer 1.000 kaartjes zouden er nog geen 30 de tand des tijds doorstaan hebben.
Voor het kaartje van Justin Schiller kan je bieden vanaf vanaf vandaag tot en met 7 december. Het veilinghuis Christie's in Londen veilt volgende week ook een exemplaar en schat de waarde daarvan tussen de 5.000 en de 8.000 Britse pond, omgerekend zo'n 5.500 tot 8.800 euro.