Meer loon, dus meer belastingen: is de index een stille belastingverhoging? Expert sust: "Storm in glas water"
Wie door de indexverhogingen nu al meer loon heeft gekregen, zou mogelijk dit jaar ook meer belastingen moeten betalen. "Een sluipende belastingverhoging" noemt de oppositie dat en dat ligt natuurlijk ook bij de regeringspartijen gevoelig. Snel aanpassen die handel? Professor fiscaal recht Axel Haelterman (KU Leuven) is niet echt onder de indruk: "Ik zou niet aan steekvlampolitiek doen."
De loonindex die fungeert als een soort "stille belasting"? Het is deze week de bron van wat gekissebis in de Wetstraat. Die index is, zoals bekend, zo geconstrueerd dat die wordt aangepast aan de stijgende levensduurte, waardoor je minder koopkracht verliest bij hoge inflatie. Nu die inflatie dit jaar stevig van jetje geeft, is die indexverhoging al meermaals doorgevoerd.
Maar, zo bleek deze week, voor wie die loonindexing ook onmiddellijk is doorgevoerd, kan dat fiscaal nadelig zijn. De belastingschalen worden namelijk maar 1 keer per jaar opgetrokken, in december. Door elke loonindexering die voordien plaatsvindt, kan je dus tijdelijk in een hogere belastingschaal belanden, waardoor je dus 1 keer meer belastingen moet betalen. "Een sluipende belastingverhoging", noemde N-VA-fractieleider Peter De Roover dat woensdag in de Kamer.
Ongewenste situatie
Professor fiscaal recht Axel Haelterman van de KU Leuven bevestigt het fenomeen in "De wereld vandaag", maar spreekt van "een storm in een glas water". "Dit geldt maar voor een deeltje van de loontrekkenden in sectoren waar de indexering van de lonen heel snel gaat. Als je dan op jaarbasis 500 euro meer verdient, kan het zijn dat een stukje daarvan misschien 5 procent meer belast wordt, namelijk dat stukje dat in een hogere belastingschijf terechtkomt. Je betaalt dus niet 5 procent extra op heel je inkomen."
Er is wel een "maar", geeft hij toe, en die gaat over de lagere inkomens: "Stel: je zit aan 13.000 euro of 13.500 euro op jaarbasis en je stijgt naar 14.000 euro, dan ga je ook over een grens. Op het laatste stukje dat je dan bijkrijgt, moet je plots 15 procent meer belasting betalen. Dát is die ongewenste situatie waar het over gaat."
Compensaties voor laagste lonen?
De oplossingen die de verschillende partijen aandragen zijn divers: minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) suggereert dat een snellere indexering van de belastingschalen - een idee dat bijvoorbeeld ook Open VLD ook genegen is - wel een optie is een maar dat dat ook heel duur is. Van Peteghem hint daarom eerder op koopkrachtcompensaties voor de laagste lonen, omdat die vooral getroffen worden. Ook Vooruit zit op dat spoor.
De kostprijs van kort op de bal te spelen, kan wel eens groter zijn dan het probleem dat men wenst op te lossen
Haelterman vindt het niet onlogisch om op die lagere lonen te focussen, maar heeft toch zijn vragen bij een eventuele snellere indexering van de belastingschalen. "Ik meen te weten dat het zeer moeilijk is voor de fiscus om heel kort op de bal te spelen. De kostprijs daarvan kan wel eens groter zijn dan het probleem dat men wenst op te lossen."
"Belastinkje"
Volgens hem is dit helemaal niet de grote "sluipende belasting", zoals we die bij de hoge inflatie in de jaren 70 gezien hebben. "Met die belastingopbrengsten is toen onze welzijnsstaat betaald. Dat was een grote 'stille belasting'. Hier kan je spreken over een klein, sluipend belastinkje dat eenmalig en tijdelijk is, want vanaf januari is dat weer weggewerkt."
Conclusie? "Ik heb alle begrip voor politieke gevoeligheden. Maar met alles wat ik weet over hoe fiscaliteit technisch werkt en moet worden geïmplementeerd, is er nu geen nood om bij te sturen", denkt Haelterman. "Ik zou misschien het geheel eens herbekijken bij de fiscale hervorming. Maar ik zou niet aan steekvlampolitiek doen."