Aantal doden door woningbranden opvallend hoog deze maand: met deze tips bescherm je jezelf

Elk jaar overlijden enkele tientallen Belgen in woningbranden. Helaas staat de teller dit jaar al op minstens 74, nog voor het einde van het jaar. Dat zijn er veel meer dan vorig jaar, toen er zo'n 50 mensen het leven lieten na een woningbrand. Een jaar eerder piekte het dodental ook al eens, op 75 slachtoffers. Al zijn die aantallen minimumschattingen, want zwaargewonden die later overlijden, zijn niet noodzakelijk opgenomen in die statistieken.

De oorzaak van de stijging tegenover vorig jaar is moeilijk vast te stellen. "Dat komt omdat er in België weinig brandstatistiek, laat staan brandonderzoek gebeurt", zegt Peter van Rossum van Oscare vzw, het nazorg- en onderzoekscentrum voor mensen met brandwonden en littekens. 

Vooral van de voorbije maand schrikt hij erg. "In de maand december van dit jaar hebben we al minstens 13 slachtoffers". Ook vannacht stierf nog een man in een uitslaande woningbrand in Zottegem.

Hij vermoedt dan ook dat de stijgende energiefactuur er voor iets tussen zit. "In december worden heel wat woningen extra verwarmd met een aantal toestellen die niet zo veilig zijn als de gewone centrale verwarming", zegt Van Rossum.

"Denk aan petroleumkacheltjes, mensen stoken ook met de open haard, met hout, of nog andere toestellen die niet conform zijn voor brandveiligheid." Brandveiligheidsexpert Tim Renders, die de cijfers ook jaar na jaar in het oog houdt, valt hem bij.

Nog opvallend in de cijfers van 2022, naast de maand december: er vielen geen doden in woningbranden in de provincie Limburg. De meeste slachtoffers vielen dan weer in Henegouwen. En over het algemeen gaat het vaker om oudere mensen, al treft het alle leeftijden: het jongste slachtoffer was 6 jaar en het oudste slachtoffer 97 jaar.

"Je kan nooit naar nul procent brandrisico gaan", zegt Renders. "Maar we hebben té weinig rookmelders in onze huizen". Ook Van Rossum wijst op het belang ervan. "De meesten van die dodelijke slachtoffers overlijden niet door de brand zelf, maar stikken van de rook omdat ze niet op tijd buiten raken", legt hij uit. 

Zeker 's nachts moet je voorzien zijn op brandgevaar, want dan ruik je de rook niet. Een kleine helft van de dodelijke slachtoffers is dit jaar 's nachts gevallen. Net dan is een rookmelder - en de plaats waar die hangt - cruciaal, legt Renders uit: 

"In Vlaamse woningen zie je vaak dat rookmelders in de inkomhal en de nachthal hangen. Maar dat betekent dat het te laat is als er op de slaapkamer brand uitbreekt, en onze vluchtweg al onder de rook zit". Je moet er dus voor zorgen dat je je rookmelders hoort en er liefst ook in de slaapkamer één hangt.

Hij raadt aan om ook thuis een vluchtplan te maken en te bespreken. "Dat zijn kleine zaken als geen wasmand op de trap zetten, een sleutel in de deur, een zaklamp op de slaapkamer met een knijpkatfunctie, op een afgesproken plaats".

Zeker met de feestdagen moet je extra opletten, om het "gezellig, maar vooral veilig gezellig" te maken, waarschuwt Van Rossum. Kaarsen vermijd je beter, of als je ze toch gebruikt, zet je ze het beste uit de buurt van brandbaar materiaal, op een plaats waar ze niet gemakkelijk omgestoten worden. 

Verder houdt een dagelijkse portie water de kerstboom niet alleen groen, maar het vermindert ook extra brandgevaar van droge takken. En als je na het kerstdiner gaat slapen, trek je best even de lichtjes en andere toestellen uit de stekker.