Het meer van Neusiedl in Oostenrijk droogt (opnieuw) op, mogelijk definitief, zijn er oplossingen?
De Neusiedler See is het grootste meer van Oostenrijk en het enige op de Unesco-werelderfgoedlijst. Bij buitenlandse toeristen is het niet zo bekend, bij Oostenrijkers des te beter. Maar het meer dreigt (opnieuw) op te drogen, en experts vrezen dat het nu wel eens definitief zou kunnen zijn. Wat is er aan de hand en kan een kanaal dat water uit de Donau aanvoert, de situatie redden?
Het meer van Neusiedl (Neusiedler See in het Duits) ligt in het oosten van Oostenrijk, op de grens met Hongarije. Met een oppervlakte van zowat 315 km² is het het grootste meer van Oostenrijk. 240 km² ligt op Oostenrijks grondgebied, 75 km² op Hongaars grondgebied. "Het is het enige grote steppemeer van Europa, het wordt uitsluitend gevoed door regenwater, niet door andere rivieren", legt correspondent Michael De Werd uit.
Er heerst een continentaal klimaat, mild, maar winderig. Grote delen zijn bedekt door rietvelden, het water is brak en modderig. Typerend voor de Neusiedler See is zijn diepte, zijn geringe diepte, welteverstaan. "Het heeft een gemiddelde diepte van 1 meter, op het diepste punt is het 1,8 meter", zegt De Werd. "Je kan het echt niet vergelijken met de meren in de bergen." Door zijn unieke fauna en flora is het meer opgenomen op de Unesco-werelderfgoedlijst.
"Laagste waterstand in tientallen jaren"
Omdat het meer van Neusiedl op een klein riviertje na voor zijn watertoevoer volledig afhankelijk is van regenwater, durft het waterpeil snel te stijgen of te dalen. Maar het water staat nu wel erg laag. Afgelopen mei bedroeg de gemiddelde diepte 115 centimeter, het laagste peil in mei sinds 1965. En dat in de periode van het jaar dat het meer zijn hoogste peil zou moeten bereiken. De situatie is sindsdien niet veel verbeterd.
"Het heeft de laatste weken een beetje geregend, dus het is iets gestegen, maar je kan niet ontkennen dat het meer de laagste waterstand in tientallen jaren heeft bereikt", zegt De Werd. "En dat baart experts zorgen. Stijgende temperaturen en minder regenval, dat is een labiel evenwicht. Als dit blijft aanhouden, zou het meer heel snel kunnen droogvallen."
Experts vrezen dat het meer nu wel eens definitief zou kunnen opdrogen. Dat zou een groot verlies betekenen. Als er over 10, 20 jaar geen meer meer is, komen er dan überhaupt nog mensen?
Het meer is in het verleden al een paar keer volledig verdwenen, de laatste keer in de 19e eeuw, van 1864 tot 1870. Begin 20e eeuw werd op Hongaars grondgebied een afvoerkanaal met sluis gebouwd, dat het waterpeil reguleert. Sindsdien is de Neusiedler See nooit meer volledig opgedroogd, maar wel deels. De laatste keer was in 1949, toen het noordelijke deel enkele weken droogviel.
"Toen het meer de laatste keer volledig verdween, begonnen de Oostenrijkers op het drooggelegde meer gewassen te verbouwen", zegt De Werd. Maar de situatie nu is wel anders. "Experts vrezen dat het meer nu wel eens definitief zou kunnen opdrogen. En bovendien is het meer nu heel populair bij toeristen, vooral bij Oostenrijkse toeristen. Dat zou een groot verlies betekenen. Als er over 10, 20 jaar geen meer meer is, komen er dan überhaupt nog mensen?"
Kan een kanaal de oplossing bieden?
Er worden nu voorstellen gelanceerd om het meer van Neusiedl van de ondergang te redden. Zo wordt geopperd om een kanaal te graven om water uit de Donau of de Rába naar het meer af te leiden. Maar of dat een oplossing is? "Daar wordt al jaren over gesproken. Maar het probleem is het bijzondere aparte karakter van de Neusiedler See, met alleen maar regenwater. Milieu-organisaties waarschuwen dat fauna en flora verstoord zullen worden door de toevoer van rivierwater."
Een andere optie is de bouw van sleuven, die water kunnen opslaan voor droge periodes. Maar ook hier zijn nog geen knopen over doorgehakt. "Iedereen is het erover eens dat er iets moet gebeuren, maar niemand weet echt wat de beste oplossing zou zijn."