"Wereldleiders verloochenen de mensenrechten", maar ook Belgische tekortkomingen in jaarrapport Amnesty International

"Veel leiders van machtige landen lijken geen boodschap meer te hebben aan de fundamentele waarden van menselijkheid en universaliteit, zoals vastgelegd in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens", zegt Wies De Graeve, directeur van Amnesty International Vlaanderen. 

De Graeve baseert zich daarvoor op het jaarrapport van Amnesty International, een overzicht dat 155 landen, 5 regionale overzichten en een wereldwijde analyse behandelt.

"Het is bijvoorbeeld verbijsterend om te zien hoe de internationale gemeenschap er niet in slaagt om de dood van duizenden burgers in de bezette Gazastrook te voorkomen, onder wie enorme aantallen kinderen", gaat De Graeve verder.

"Dit maakt eens te meer duidelijk dat de instellingen die zijn opgericht om burgers te beschermen en mensenrechten te handhaven, niet meer in staat zijn om hun verplichtingen na te komen", besluit hij.

Zo wijst Amnesty's jaarrapport op het "schaamteloze gebruik van het vetorecht van de VS in de VN-Veiligheidsraad, waardoor een cruciale resolutie voor een staakt-het-vuren maandenlang uitbleef", terwijl de Verenigde Staten ondertussen wel blijven doorgaan met het bewapenen van Israël.

Amnesty International schenkt ook aandacht aan de "dubbele standaard" van Europese landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Duitsland. "Ze protesteren terecht tegen de oorlogsmisdaden door Rusland en Hamas, maar steunen tegelijkertijd de acties van de Israëlische en Amerikaanse overheid in Gaza", klinkt het.

Ook de Russische troepen in Oekraïne komen aan bod in het jaarrapport. "Zij schenden op een overduidelijke manier de internationale regels, door onder meer willekeurige aanvallen op dichtbevolkte burgergebieden en op de energie- en graanexportinfrastructuur, en door het folteren en mishandelen van krijgsgevangenen."

Daarbuiten waarschuwt Amnesty International dat de grote ontwikkelingen op het gebied van artificiële intelligentie "een enorme bedreiging voor de mensenrechten" zijn. Regelgeving rond AI is volgens hen van essentieel belang.

"De toekomst wordt alleen maar bedreigender als de ongelimiteerde verspreiding van ongereguleerde technologie niet aan banden wordt gelegd", zegt de Graeve.

"Wetteloosheid, discriminatie en straffeloosheid worden mogelijk gemaakt door het ongecontroleerde gebruik van nieuwe en bestaande technologieën, die routinematig als wapens worden ingezet door legers, de politiek en bedrijven."

Daarbij stelt Amnesty International ook dat deze technologieën steeds vaker ingezet worden om desinformatie te verspreiden, gemeenschappen tegen elkaar op te zetten en minderheden te onderdrukken.

Ook België wordt door Amnesty International in het jaarrapport onder de loep genomen. De organisatie wijst in het bijzonder op de opvangcrisis van asielzoekers in ons land.

"De door onze overheid zelf gecreëerde opvangcrisis duurt nu al tweeënhalf jaar en dwingt duizenden mensen om maandenlang op straat te overleven, een situatie die hun waardigheid en hun mensenrechten ernstig aantast", zegt De Graeve.

Verder baren de overbevolking en verloedering van gevangenissen Amnesty International grote zorgen. "Dit heeft desastreuze gevolgen voor de mensenrechten van gedetineerden, zoals onvoldoende toegang tot basisvoorzieningen - met name medische zorg en sanitaire voorzieningen", klinkt het.

Zelfs de gevangenenruil tussen Olivier Vandecasteele en de Iraanse Assadollah Asadie passeert in het jaarrapport. "Dit besluit heeft bijgedragen aan een klimaat van straffeloosheid voor de daden van Iraanse dissidenten buiten hun land en ondermijnt het recht van slachtoffers op gerechtigheid."

Amnesty International vraagt, "gezien de grimmige toestand in de wereld", dringend maatregelen om de internationale instellingen, die bedoeld zijn om de mensheid te beschermen, nieuw leven in te blazen.

"Er moeten stappen worden genomen om de VN-Veiligheidsraad te hervormen, zodat permanente leden niet ongecontroleerd hun vetorecht kunnen gebruiken om de bescherming van burgers te verhinderen en hun geopolitieke allianties te versterken", stelt De Graeve.

Toch voegt voegt hij ook een positieve noot toe. "Waar leiders over de hele wereld hebben gefaald om op te komen voor de mensenrechten, hebben we gezien hoe mensen in beweging kwamen om te protesteren en om actie te ondernemen voor een hoopvollere toekomst."