Ethische bezwaren tegen derde prik: "Dit gaat ten koste van armere landen"

Vrijdag maakte de Vlaamse regering haar intentie bekend om alle volwassenen tussen 18 en 65 jaar een derde vaccinatie te geven. Daarvoor is wel nog advies nodig van experts. Er rijzen intussen twijfels: is zo’n derde prik wel zinvol? Daar is niet iedereen het over eens. Ook ethisch ligt het moeilijk: moet je wie al gevaccineerd is nog beter beschermen, terwijl er elders in de wereld nog altijd mensen wachten op hun eerste spuitje?

11.11.11., de koepel van internationale solidariteit, spreekt van een "eilandmentaliteit". Directeur Els Hertogen: "We zijn niet tegen een derde prik op zich, maar er gaat niet genoeg energie naar een algemene, wereldwijde bescherming. Dit geeft een vals gevoel van veiligheid. De beste bescherming is als de wereld beschermd is. Dat is niet enkel een kwestie van solidariteit maar het is vooral belangrijk om de epidemie in te dijken."

Zo'n veralgemeende derde prik bij ons in het westen vergroot de internationale ongelijkheid , volgens 11.11.11. In Congo bijvoorbeeld is nog maar 2,1 procent van de bevolking volledig gevaccineerd. In Mozambique 5,7 procent, in Kameroen 0,55 procent. Ter vergelijking: in de Europese Unie is driekwart van de inwoners volledig gevaccineerd.

Net om armere landen bij te staan is het vaccinprogramma Covax opgericht door de WHO, de  Wereldgezondheidsorganisatie, en andere organisaties zoals Unicef. Maar Covax hapert. Wereldwijd was het doel om 2 miljard vaccins te leveren tegen eind dit jaar. De verwachting is intussen bijgesteld tot iets meer dan 1,4 miljard dosissen. En daarvan is volgens een nieuw rapport van Oxfam op dit moment nog geen 15 procent effectief geleverd.

De krant Financial Times komt ook tot een pover rekenresulaat: voor elke 100 mensen in arme landen zijn op dit moment nauwelijks 9,3 vaccins geleverd, tegenover 155 vaccins per 100 inwoners in rijke landen. 

Ons land  beloofde om tegen het eind van het jaar 4 miljoen vaccins te doneren aan Covax; die gaan onder meer naar Kosovo, Armenië, Georgië, Tunesië, Senegal en andere landen. De teller staat nu op 2,2 miljoen. "Het lijkt onmogelijk om het doel in twee maanden tijd te halen," vreest 11.11.11. 

11.11.11. hamert op het belang van structurele oplossingen. “Denk bijvoorbeeld aan de versterking van lokale productiecapaciteit van vaccins en een tijdelijke opzeg van de patenten. Vooral op dat laatste vlak heeft onze Belgische regering een grote verantwoordelijkheid." Meer dan 100 landen scharen zich achter het voorstel om de intellectuele eigendomsrechten op COVID-19-vaccins tijdelijk op te heffen. België hoort daar niet bij, klaagt 11.11.11 aan.

Ethische bezwaren tegen een derde prik zijn ook te horen bij viroloog Johan Neyts van de KU Leuven. “Dit is ethisch een heel moeilijk gegeven. In het zuiden is nog heel weinig gevaccineerd. Een derde prik in het westen is géén eerste prik daar. Anderzijds: je moet de vaccins wel ter plekke krijgen. Het is een logistieke nachtmerrie als je vaccins moet stockeren of transporteren bij -20 of -80 graden, zoals Pfizer en Moderna. Niet evident om dat tot in de verste uithoeken van de brousse te krijgen," zei Neyts in "De wereld vandaag" op Radio 1.

Ook het hoofd van de Taskforce Vaccinatie Dirk Ramaekers maakt morele bezwaren tegen een veralgemeende derde vaccinatie: "De topprioriteit is nu vaccins doneren aan landen waar nog minder mensen gevaccineerd zijn. We hebben al zowat drie miljoen doses geschonken aan Covax en dat zullen er nog meer worden."

De Wereldgezondheidsorganisatie liet begin deze maand weten dat er nog geen bewijs is dat een derde prik nodig is. Boosters toedienen kan de ongelijkheid in toegang tot vaccins nog verscherpen. De nadruk moet blijven liggen op een wereldwijde vaccindekking. Tegen eind dit jaar wil de WHO dat 40 procent van de wereldbevolking ingeënt is.  

Op de Wereldgezondheidstop in Berlijn zei WHO-topman Tedros Adhanom Ghebreyesus: "De pandemie eindigt als de wereld besluit er een einde aan te maken." Hij waarschuwt dat "geen enkel land de pandemie los van de rest van de wereld kan beëindigen".