Wolven elimineren herten op Alaskaans eiland en schakelen snel over op het eten van zeeotters

Onderzoekers van de Oregon State University (OSU) en het Alaska Department of Fish and Game gebruikten voor hun studie gps-halsbanden om een aantal wolven te volgen en ze analyseerden uitwerpselen van de wolven. 

Ze stelden vast dat in 2015 herten het belangrijkste voedsel waren van de wolven en 75 procent van hun dieet uitmaakten, terwijl zeeotters goed waren voor 25 procent. Tegen 2017 waren de wolven overgeschakeld op het voornamelijk eten van zeeotters, die 57 procent van hun dieet vormden, terwijl het aandeel van herten was teruggelopen tot 7 procent. Dat patroon bleef ook behouden in 2020, het einde van de studieperiode. 

"Zeeotters zijn een beroemd roofdier in het ecosysteem bij de kusten en wolven zijn een van de meest beroemde toproofdieren op het land", zei onderzoekers Taal Levi, een hoogleraar aan OSU. "Het is dan ook behoorlijk verrassend dat zeeotters de belangrijkste bron van voedsel zijn geworden voor wolven. Je hebt hier toproofdieren die zich voeden met een toproofdier." 

Historisch gezien leefden wolven en zeeotters waarschijnlijk samen in het studiegebied, Pleasant Island. Dat ligt tussen andere eilanden in de Icy Strait, in de buurt van Glacier Bay, zo'n 60 kilometer ten westen van Juneau, de hoofdstad van Alaska. Het eiland ligt zo'n 1,5 kilometer van het vasteland, is zo'n 50 vierkante kilometer groot, onbewoond en enkel bereikbaar met een kleine boot, een kayak of een watervliegtuig. 

In de jaren 1800 en het grootste deel van de jaren 1900 werden de zeeotterpopulaties in dit gebied uitgeroeid door pelsjagers. In tegenstelling met de wolven in de zogenoemde aaneengesloten staten van de VS, werden de wolven in het zuidoosten van Alaska niet uitgeroeid.  

Het is pas de laatste tientallen jaren, vooral met de reïntroductie en de wettelijke bescherming van de zeeotters, dat de populaties van de beide soorten zich hersteld hebben en elkaar opnieuw overlappen. Dat biedt nieuwe gelegenheden voor jager-prooi-interacties tussen de twee soorten. 

De onderzoekers bestudeerden het wolvenroedel op Pleasant Island en het nabijgelegen vasteland van 2015 tot 2021. Wolven koloniseerden het eiland in 2013. 

Gretchen Roffler, een onderzoeksbiologe van het Alaska Department of Fish and Game, en andere leden van het departement verzamelden 689 uitwerpselen van wolven, waarvan er veel afkomstig waren van de kustlijn van het eiland. Leden van het laboratorium van Levi in Oregon onderzochten vervolgens de uitwerpselen met moleculaire technieken, zoals DNA metabarcoding en genotypering, om individuele wolven te identificeren en hun diëten vast te stellen. 

Roffler ving ook vier wolven op het eiland en negen op het vasteland en rustte ze uit met gps-halsbanden. De onderzoekers wilden graag weten of de wolven tussen het eiland en het vasteland reisden, aangezien andere onderzoekers vastgesteld hadden dat wolven in staat zijn om tot wel 12 kilometer te zwemmen tussen landmassa's. Zowel de gegevens van de gps-trackers als de genotypes van de uitwerpselen bevestigden echter dat dat niet het geval was. Het roedel wolven op het eiland is dus stabiel en het eiland is geen jachtgebied voor wolven van het vasteland. 

De gegevens van de gps-halsbanden gaven ook aanwijzingen dat de wolven zeeotters doodden als die zich in ondiep water bevonden of lagen te rusten op rotsen die bij eb bovenkomen in de buurt van het strand. 

Roffler en haar team hebben de gps-gegevens van wolven op Pleasant Island onderzocht gedurende drie veldseizoenen van 30 dagen sinds 2021 en aanwijzingen gevonden dat 28 zeeotters gedood zijn door wolven. 

"Wat mij echt verrast heeft, is dat zeeotters de belangrijkste prooi zijn geworden van wolven op dit eiland", zei Roffler. "Bij gelegenheid eens een zeeotter opeten die aangespoeld is op het strand omdat hij gestorven is, dat is niet ongewoon. Maar het feit dat wolven er zo veel van eten, wijst erop dat het een wijdverspreid gedragspatroon is geworden in dit roedel en iets dat de wolven heel snel geleerd hebben." 

"En uit het onderzoek van de plaatsen waar de otters gedood worden, leren we dat de wolven actief de zeeotters doden. Ze zijn dus niet enkel aaseters die dode of stervende zeeotters eten, ze besluipen de otters, ze jagen erop, doden ze en slepen ze het land op tot voorbij de vloedlijn om ze op te eten."

Kort nadat de wolven Pleasant Island in 2013 gekoloniseerd hadden, stortte de populatie van sitkaherten in. Aangezien de wolven het grootste deel van de herten, hun belangrijkste voedselbron, opgegeten hadden, zei Levi dat hij verwacht zou hebben dat de wolven het eiland zouden verlaten of sterven. 

In de plaats daarvan bleven de wolven op het eiland en bereikte het roedel zelfs een dichtheid die nog niet vaak gezien werd in wolvenpopulaties, zei Levi. De belangrijkste oorzaak daarvan is, zo denkt hij, de beschikbaarheid van zeeotters als een voedselbron. In andere gevallen, onder meer experimenten met de introductie van wolven op eilanden, crashten de wolvenpopulaties nadat de populaties van de herten ingestort waren. 

De huidige studie bouwt voort op onderzoeksresultaten die gepubliceerd werden in 2021 door dezelfde onderzoekers. In dat onderzoek toonden ze aan - volgens hen voor het eerst - dat wolven zeeotters aten. Dat werd vastgesteld in de Alexander Archipel, een groep eilanden in het zuidoosten van Alaska waar ook Pleasant Island toe behoort. 

Het onderzoek is nu uitgebreid om ook wolven en zeeotters te bestuderen in het Katmai National Park & Reserve, dat in het zuidwesten van Alaska ligt, op meer dan 1000 kilometer van Pleasant Island. Uit een eerste onderzoek van Ellen Dymit, een doctoraatsstudente in Levi's lab, en Roffler blijkt dat wolven ook daar zeeotters eten. Het is zelfs zo dat Roffler en Dymit op die plaats drie wolven hebben geobserveerd die een zeeotter doodden in de buurt van de kust. 

De studie van Levi, Roffler, Chorlotte Ericksson en Jennifer Allen is gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS). Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van de Oregon State University.