Videospeler inladen...

"Liever dood dan uitstel", zei Britse premier Johnson, maar brexit op 31 oktober lijkt onmogelijk. Wat nu?

Nog liever "dead in a ditch" - dood in een sloot, dan opnieuw uitstel vragen aan de EU, zei de Britse premier Boris Johnson een paar maanden geleden. Maar nu hij gisteravond een cruciale stemming in het parlement verloor, kan hij moeilijk anders. Hoe moet het nu verder? 

analyse
Veerle De Vos
Veerle De Vos is expert Azië, Groot-Brittannië en Ierland voor VRT NWS.

1. Wat is er juist gebeurd?

Het was een kort moment van triomf voor Boris Johnson, toen het parlement gisteravond met 329 tegen 299 stemmen de nieuwe brexitwet van premier Johnson goedkeurde. Maar luttele minuten later beet Johnson in het zand. Met 14 stemmen verschil stemden de parlementsleden het tijdsschema dat daarbij hoorde weg. 

Het plan van de Britse premier was om op amper 3 dagen de hele brexitwetgeving door het parlement te jagen. Dat zou parlementsleden beletten er te veel wijzigingen in aan te brengen. Maar omdat Johnson geen meerderheid heeft in het parlement, kon de oppositie dat plan afschieten. De reactie van Johnson was om even op de "pauzeknop" te duwen.  

2. Lukt de brexit nog op 31 oktober?

"I'd rather be dead in a ditch" - ik lig nog liever dood in een sloot- zei premier Johnson enkele maanden geleden, "dan uitstel te vragen aan de EU." Maar toch stuurde Johnson op 19 oktober de verplichte brief waarin hij uitstel vraagt tot 31 januari. Die ondertekende hij niet, om duidelijk te maken dat het onder dwang gebeurde. En hij stuurde een tweede brief, waarin hij de eerste tegensprak.

Zolang dat uitstel niet formeel is toegekend, is 31 oktober nog altijd de officiële uitstapdatum. De kans dat Johnson erin slaagt om voor die datum zijn brexitwet door het parlement te krijgen is nu vrijwel nihil. Het Verenigd Koninkrijk zonder akkoord uit de EU laten vallen, is iets waar het parlement zich altijd met hand en tand tegen verzet heeft.

3. Hoe moet Europa nu reageren?

Daarmee ligt de bal weer in het kamp van Europa. De Europese leiders moeten nu beslissen of ze het Verenigd Koninkrijk het gevraagde uitstel geven dat de premier eigenlijk niet wil. Ook bij een aantal Europese leiders, zoals de Franse president Macron, is het enthousiasme voor nieuw uitstel bijzonder klein. Duitsland staat open voor een "kort uitstel", zei de Duitse minister van Buitenlandse Zaken.

President Tusk liet gisteravond nog weten dat hij de 27 Europese leiders zal aanraden om het uitstel goed te keuren. De woordvoerder van Tusk voegde eraan toe dat het om een "flextension" gaat: als het Verenigd Koninkrijk erin slaagt om het sneller eens te worden dan 31 januari, dan kunnen ze er ook vroeger uitstappen. 

4. Wat gaat Boris Johnson doen?

Gisterennamiddag waarschuwde de premier het parlement dat hij zo snel mogelijk algemene verkiezingen wil, als het parlement zijn tijdschema niet zou respecteren. "Ik wil geen maanden meer van dit gepalaver", zei hij, "na drie en een half jaar is het genoeg geweest." Maar ook aan nieuwe verkiezingen moet het parlement zijn fiat geven. 

De vraag is nu of Johnson bij dit voornemen blijft én of het parlement instemt met vervroegde verkiezingen. Een andere optie is dat hij toch nog een poging waagt om dit brexitakkoord er op korte termijn door te krijgen. Een deel van de Britse regering zou voor dat laatste plan opteren, nu duidelijk is dat een meerderheid van het parlement in principe achter het akkoord staat.

5. Komen er Britse verkiezingen?

Die verkiezingen komen er op (relatief) korte termijn in elk geval. Boris Johnson heeft al lang geen meerderheid meer in het parlement en dat maakt regeren erg moeilijk. De vraag is nu of hij eerst de brexit wil en kan realiseren of niet.  

Als hij dat plan laat varen, dan komen er wellicht verkiezingen begin december, midden in het drukke "Christmas shopping"-seizoen. Als hij ervoor kiest om eerst toch de uitstap uit de EU te forceren, dan wordt het wellicht begin 2020. Volgens de laatste peilingen is Johnson nog altijd favoriet om die te winnen.

Copyright 2019 The Associated Press. All rights reserved

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier: 

Videospeler inladen...
Videospeler inladen...

Meest gelezen