CHECK: Neen, historicus Goddeeris (KU Leuven) wil geen oude strips verbannen, maar ijvert wel voor nuance

De Black Lives Matter-beweging veroorzaakt een stroom aan mis- en desinformatie. VRT NWS controleert de meest opvallende beweringen en bundelt alle checks in onderstaand overzicht. 

Nieuwe berichten kunnen niet opgehaald worden, probeer het later opnieuw.

Liveblog

Neen, historicus Goddeeris (KU Leuven) wil geen oude strips verbannen, maar ijvert wel voor nuance

“Kinderen mogen die strip van Kuifje en Suske & Wiske niet meer lezen wegens racisme”, met die titel circuleert een wijdverspreid artikel van de website redactie24.be op sociale media. Het zou een citaat zijn van historicus Idesbald Goddeeris (KU Leuven) in een artikel van Het Nieuwsblad over de discussie rond racisme in oude strips.  

Maar dat heeft Goddeeris nooit gezegd, en sterker, het citaat staat zelfs niet in Het Nieuwsblad. In dat interview pleit hij dat kinderen niet zonder duiding blootgesteld mogen worden aan racistische strips, maar dat cultureel erfgoed ook niet gecensureerd mag worden. 

Integendeel, Goddeeris wil zelfs dat kinderen die strips blijven lezen en pleit voor disclaimers of korte berichten die duiding geven bij het onderwerp van de strip, vertelt hij wanneer VRT NWS hem telefonisch spreekt. “Een klein bericht waarin staat dat de strip gemaakt is in een andere tijdgeest, zoals al lang gebeurt bij films waar seks, drugs of geweld in voorkomt”, aldus Goddeeris. 

“Ik sprak erover met mijn zoon die groot geworden is met de strips van Suske & Wiske. Het vormde toen zijn beeld over Afrika. Een beetje duiding over de tijdsgeest van wanneer die strip gemaakt werd, creëert dialoog en voorkomt polarisatie.”

Ook over de reacties onder het artikel van redactie24.be wil Goddeeris iets kwijt. “Ik wil ook niet dat bepaalde standbeelden of erfgoed zoals die strips verdwijnen, maar er is duiding nodig. Cultureel erfgoed kan kwetsend zijn. Als we geen duiding geven, zal ons erfgoed na verloop van tijd verbannen worden. Om escalatie te vermijden, moeten we blijven stilstaan bij kwetsende beelden."

Neen, de aanval op een witte Ierse tiener is niet het gevolg van de Black Lives Matter-protesten

Op sociale media circuleren beelden van een gruwelijke aanval op een tiener in Ierland. Op beelden is te zien hoe het slachtoffer zwaar geslagen wordt. De jongen wordt ook meermaals gestoken in de rug. Ondanks de oproep door de politie om de gewelddadige beelden niet te delen, zijn die intussen honderdduizenden keren bekeken op sociale media. 

Ook bij ons worden de beelden van de aanval gedeeld. Op Facebook en Twitter spreken heel wat accounts van een ”racistische aanval” door een zwarte bende tegen een witte jongen.

De berichten verwijten het verzwijgen van de media over dit incident en proberen de aanval te linken aan de Black Lives Matter-beweging. 

In Ierland hebben de media wel degelijk bericht over het gruwelijke incident. De aanval vond afgelopen weekend plaats in de Ierse stad Cork, in het zuiden van het land.

VRT NWS sprak met Ralph Riegel, een Ierse journalist die het verhaal volgt voor de Ierse krant Independent. Hij zegt dat de rechtbank de aanval als overval met geweld behandelt, en dus niet als racistische aanval: “De rechter moet zich nog uitspreken over het incident, maar nergens in het dossier komt het woord ‘racisme’ voor”, aldus de journalist. 

De vermoedelijke dader is intussen opgepakt. Hij wordt beschuldigd van een gewelddadige overal met diefstal. De verdachte zou onder meer de telefoon van het slachtoffer hebben willen stelen. 

De pers in Ierland mag tijdens het proces van de rechter geen namen van betrokkenen vrijgeven. Riegel bevestigt dat de verdachte een 17-jarige zwarte tiener is, maar hij nuanceert: “Bij de bende waarbij de dader betrokken is, zitten ook blanke jongeren. De bende zocht op dat ogenblik een slachtoffer en dat kon even goed iemand van een andere huidskleur zijn”.

Volgens Riegel waren de verwondingen van de jongen niet levensbedreigend en heeft hij intussen het ziekenhuis verlaten.

Het is niet de eerste keer dat een jongerenbende actief is in Cork: ook een paar weken terug werden jongeren gearresteerd nadat zij een man in elkaar sloegen.

Ja, zwarte mensen zijn naar verhouding wel vaker slachtoffer van politiegeweld in de VS

In een virale tweet schrijft een Amerikaanse acteur dat witte mensen naar verhouding vaker overlijden bij arrestaties dan zwarte mensen. Maar klopt dat wel? VRT NWS dook in de cijfers en toont aan de zwarte mensen naar verhouding wel degelijk vaker slachtoffer zijn van politiegeweld dan witte mensen.

Het is helemaal niet zeker dat deze Leuvense jeugdbende gericht witte slachtoffers uitzoekt

Dries Van Langenhove (onafhankelijk Kamerlid, verkozen voor Vlaams Belang) postte woensdag op Facebook een artikel van de krant Het Laatste Nieuws. Hij voegde eraan toe: “‘Jeugdbende’ van bruine en zwarte criminelen gaat stelselmatig op zoek naar blanke slachtoffers om toe te takelen. (...) Draai de rollen om: wereldpers! Dit: nobody cares!” Hij lijkt daarbij te verwijzen naar de protesten in de VS naar aanleiding van de dood van George Floyd, en de mediaberichtgeving daarover.

Gaat het hier effectief om doelgericht en etnisch geïnspireerd geweld? VRT NWS nam contact op met Kim Aerts, de journalist achter het artikel van Het Laatste Nieuws en meteen ook de enige journalist die aanwezig was op de rechtbank tijdens de zitting. Aerts verduidelijkt dat er nog een uitspraak moet komen over de feiten, maar dat er in elk geval geen onderzoek wordt gevoerd naar geweld dat specifiek gericht is op witte slachtoffers.

Aerts merkt trouwens ook op dat er nog heel wat onduidelijkheid heerst over de bende en hoeveel jongeren er precies bij betrokken zijn. Hij benadrukt dat er ook blanke jongeren onder de beklaagden zijn. Van een "zwarte" of "bruine" bende, zoals Van Langenhove beweert, lijkt er dus ook geen sprake. 

Neen, er is geen bewijs dat antifa achter het geweld zit, zoals Trump beweert

Volgens de FBI zijn er geen bewijzen dat antifa, een afkorting voor anti-fascisten, achter gewelddaden zitten tijdens de protestgolf van de afgelopen dagen in de VS. Toch noemt president Trump antifa een terreurorganisatie. Antifa-aanhangers zeggen dan weer zelf het slachtoffer te zijn van desinformatie.

Lees verder in het onderstaande artikel:

Misleidend: dit virale TikTok-filmpje speelt zich niet af tijdens de huidige protesten

Op Tiktok gaat een beeld viraal van een zwarte man die iets blijkt te roepen tegen politieagenten en dan gearresteerd wordt. Er is een zacht muziekje gemonteerd en de originele audio is weggenomen.

TikTok is een social media-app waarmee korte muziekvideo's gemaakt en gedeeld kunnen worden. De app is ontzettend populair onder kinderen en tieners. De video van de man wordt verspreid met de hashtag #Blacklivesmatter en tekst op de video zegt “stop racism” en “why you do this” of: Waarom doen jullie dit?

Daarmee viseert de maker de politieagenten die deze man zeer handhandig aanpakken, terwijl hij niet meteen iets doet. De video heeft ongeveer 30.000 likes en is meer dan 300.000 keer bekeken.

Maar deze video blijkt al ouder te zijn: op YouTube is het fragment te vinden gedateerd uit 2015. De man roept “Arrest me”, maar waarom exact is moeilijk te achterhalen. In 2019 gingen de beelden nog eens viraal op Reddit, een internetforum, onder de categorie “openbare woede-uitbarstingen”.

Het is wel duidelijk dat het geen beelden zijn van de betogingen in de Verenigde Staten, zoals de eigenaar van het Tiktokprofiel insinueert. 

Ja, deze vrouw wordt inderdaad aangevallen bij een geplunderde Target

Een witte vrouw op een rolstoel wordt zwaar aangepakt door plunderaars. Het is een schokkend beeld op sociale media dat intussen miljoenen keren bekeken is. 

De beelden dateren van vorige week en zouden aan een winkel in Minneapolis in de staat Minnesota opgenomen zijn. Meer specifiek aan een filiaal van Target, een bekende Amerikaanse warenhuisketen.

De manier hoe de vrouw door de plunderaars extreem geslagen en mishandeld wordt, veroorzaakte een schok op sociale media. De echte naam en leeftijd van het slachtoffer weten we nog niet. Op het internet en artikels wordt de vrouw “Jennifer” genoemd, omdat omstaanders in de video tegen haar met deze naam roepen.

Door verschillende video’s van het incident te analyseren, kunnen we bevestigen dat het wel degelijk aan de Target-winkel in Minneapolis plaatsvond. Meer specifiek aan een achterpoort van de winkel in de E Lake Street in Minneapolis. Hieronder vindt u enkele vergelijkingen met de locatie op Google Maps.

De plundering aan die winkel is ook bevestigd door de lokale media. Hier ziet u enkele beelden van de verwoesting:

Die bewuste winkel van Target is intussen dicht en dat blijft zo tot eind dit jaar. Dat meldt het bedrijf zelf op de officiële website.

Later op de avond verschijnt de vrouw in andere video’s, waarin ze haar verhaal doet: “Ik was vreedzaam aan het protesteren tegen de plunderaars van Target”. Naast de fysieke aanval op haar werd ze zelf ook bestolen. “De spoedartsen op straat hebben me onderzocht en vroegen aan mij om naar huis te gaan”.

Maar de vrouw geeft blijkbaar niet meteen op. Ze wordt op straat met haar rolstoel nogmaals gespot: “Ik probeer het verkeer te blokkeren zodat de plunderaars niet in deze richting kunnen”, vertelt ze aan de maker van het filmpje.

Niet iedereen op sociale media heeft sympathie voor de vrouw. Zij baseren zich op een moment in de video waarin te zien hoe ze een klein mes bij de hand heeft: “Ze is steken aan het uitdelen”, horen we in de video iemand roepen.

Ook de fysieke handicap van de vrouw wordt door sommigen in twijfel getrokken. Op een van de beelden is te zien hoe ze even uit haar rolstoel opstaat.

Conclusie: De beelden van de aanval en mishandeling kloppen. De plundering aan de winkel is ook bevestigd. De vrouw zelf is nog niet officieel geïdentificeerd. Ze wou naar eigen zeggen de plunderaars tegenhouden.

Misleidend: deze politieagent wordt niet tijdens de huidige protesten neergeslagen

Op Tiktok gaat een beeld viraal van een man die een politieagent neerslaat. TikTok is een social media-app waarmee korte muziekvideo's gemaakt en gedeeld kunnen worden. Ontzettend populair onder kinderen en tieners. Onder de beelden staan hashtags zoals BLM, blmmovement, protest en riot. De video heeft ongeveer 130.000 likes. 

Wanneer we de oorsprong van de video nagaan, blijkt het beeld al langer mee te gaan. Het duikt op in verschillende video’s van 2018 en in Facebookpagina’s over voetbalhooliganisme. 

De app kent sinds de coronacrisis een ongeziene boost in populariteit. En daar maken mensen met slechte bedoelingen gebruik van. Tiktok lijkt het nieuwste platform voor de verspreiding van desinformatie te worden, nu Twitter & Facebook de strijd aangaan tegen desinformatie.

Neen, deze betogers zijn geen huizen aan het binnenvallen

Een video, die al miljoenen keer op sociale media bekeken is, toont een massa betogers die huizen aan het binnenstormen zijn. Heel wat accounts op sociale media beschrijven het incident als: “betogers vallen huizen binnen in Washington D.C.”. 

In feite bleek het alles behalve een inbraak te zijn. De eigenaar van het huis had namelijk urenlang onderdak geboden aan betogers. Dat zegt de eigenaar van het huis zelf in verschillende interviews.

De gebeurtenis vond plaats deze week in Washington D.C. tijdens de opgelegde avondklok. Tientallen betogers proberen aan de politie te ontsnappen en belanden in Swann Street. Ongeveer zeventig van hen komen terecht in het huis van Rahul Dubey, die beslist om hen op te vangen. De video van de betogers die snel het huis binnendringen gaat dan viraal. Dubey ontkracht meteen de berichten over de inbraak via een live-streaming op Instagram. 

In een interview met NBC news zegt Dubey dat hij geen andere keuze had dan de betogers te helpen: ”Ik zou bij een tornado ook hetzelfde gedaan hebben”, aldus de huiseigenaar. 

De valse context over de zogenaamde inbraak wordt onder meer verspreid door Daily Caller, een  Amerikaanse conservatieve nieuwssite met meer dan 600.000 volgers. De site deed dat via Twitter. De tweet werd kort daarna verwijderd en vervangen door een twitterbericht met de juiste beschrijving, maar zonder rechtzetting.

Neen, TIME maakte geen cover van Hitler en met een silhouet van Trump als snor

Sociale media-gebruikers delen een afbeelding die veel wegheeft van een cover van het Amerikaanse tijdschrift TIME. Op het plaatje is een gestileerde versie te zien van Adolf Hitler, met op de plaats van zijn kenmerkende snor een silhouet van Donald Trump.

Maar deze cover heeft nooit in de schappen gelegen. De afbeelding is een werk van de Belgische kunstenaar Luc Descheemaeker. Zijn handtekening 'O-SEKOER' is duidelijk leesbaar rechts onderaan de afbeelding. 

Neen, George Floyd is geen acteur die zijn eigen dood in scène heeft gezet

Sommigen op sociale media beweren dat George Floyd  eigenlijk helemaal niet dood is. Zowel hij als politieagent Derek Chauvin zouden ingehuurde acteurs zijn die de moord in scène hebben gezet met de bedoeling om protesten uit te lokken. 

Bewijs? Een schermafbeelding van de filmwebsite IMDB. Op die website staat George Floyd vermeld als acteur die de rol speelt van “man uit Minneapolis die stierf tijdens politiehechtenis”. Dat klopt niet. George Floyd is wel degelijk gedood door politieagent Derek Chauvin. Zijn naam werd door twee TV-programma’s vermeld als acteur omdat ze de beelden van zijn moord gebruikten voor hun uitzending. In beide programma's 'speelt' hij zichzelf.

Misleidende foto: Trump had een bijbel in zijn hand, maar Hitler niet

Er gaat een foto viraal die de Amerikaanse president Donald Trump met Adolf Hitler vergelijkt. Op de foto staat Hitler midden tussen zijn aanhangers terwijl hij -zogezegd- een bijbel in de hand heeft. Die foto wordt verspreid met een andere van Trump, waarop te zien dat hij ook een bijbel omhoog houdt. De foto van Trump is echt. Hitler had daarentegen geen bijbel vast op de originele foto. De foto van Hitler is gefotoshopt.

Het beeld van Trump met de bijbel dateert van deze week. U zag het onder meer gisteravond in ons journaal (02 juni 2020). De Amerikaanse president stapt naar de kerk tegenover het Witte Huis, want daarvan zijn de ruiten gesneuveld bij het protest. Hij wil er poseren voor de foto, met de bijbel in de hand.

Het optreden van Trump zorgde voor veel ophef. Ook de aartsbisschop reageerde woedend: “Ik was zeer teleurgesteld dat hij de kans niet gegrepen heeft om te bidden”, zegt aartsbisschop Mariann Edgar Budde. ”Hij kwam niet naar de kerk om zijn medeleven te betuigen met hen die in rouw zijn. Hij kwam niet om te beloven dat hij onze natie zal genezen: alles wat je zou verwachten of verlangen van de hoogste leider van ons land”, aldus Budde.

Ondanks de kritiek is de politieke scène van Trump onterecht vergeleken met die van Adolf Hitler. Wie de misleidende bewerkte foto voor het eerst op het internet geplaatst heeft weten we niet.

Neen, de man die winkelruiten kapot sloeg in Minnesota is géén politieagent

Op sociale media circuleert een video, waarin te zien hoe een blanke man de ramen van een winkel kapotslaat. Op beelden is te zien hoe de man rustig en met een hamer alle ramen van de winkel breekt, om meteen daarna de locatie van het protest te verlaten. Opvallend is dat hij ook een paraplu vasthoudt, vermoedelijk om niet in beeld te komen op de bewakingscamera’s in de omgeving.

Het lijkt duidelijk te zijn dat hij geen deel uitmaakt van het protest dat aan de gang is. Hij wordt opgemerkt en gefilmd door boze omstanders, die hem ervan beschuldigen het protest te willen doen escaleren.

Anderen beweren op sociale media dat hij een agent is van de lokale politie. Maar dat is intussen officieel ontkracht door de woordvoerder van de politie. Wat de man bezielt om de ramen kapot te slaan weten we nog niet.

Neen, de zwarte man die door de politie is aangehouden, is géén FBI-agent

Op sociale media circuleert een video, waarop te zien hoe een zwarte man uit Minnesota in de boeien geslagen wordt tijdens de protesten. Honderdduizenden berichten op Twitter en Facebook beweren dat het om een geheim agent van het federaal onderzoeksbureau FBI gaat. “Jullie hebben de foute persoon”, lacht de man de politie uit. Een klein probleem: de video is een jaar oud, en de aangehouden persoon is helemaal geen FBI-agent.

De video is al honderdduizenden keren gedeeld op sociale media, zoals het voorbeeld hier. Daar trekt de (valse) beschrijving van de video enorm veel aandacht. Het bevestigt de frustraties rond het racisme en de discriminatie tegen de zwarten in Amerika: “Het moment toen de politie doorhad dat ze een FBI-agent proberen te arresteren”, klinkt de valse beschrijving. Het is een typisch voorbeeld van verspreiden van nieuws zonder enige controle, enkel omdat het een eigen overtuiging bevestigt.

De lokale politie in Minnesota reageerde in een mededeling op de video: “Het gaat om een incident uit begin juni 2019. De politie was toen op zoek naar iemand van dezelfde leeftijd, lengte en gewicht. De agenten vroegen aan de man om zijn naam, maar hij weigerde om mee te werken. In tegendeel tot wat de sociale media beweren, is de man geen FBI-agent”, klinkt het in de reactie.

Neen, George Soros betaalt betogers niet om 'professionele anarchisten' te zijn

Op sociale media verspreiden mensen een flyer waar gezocht lijkt te worden naar 'professionele anarchisten'. Volgens de flyer krijgen mensen tot 200 dollar betaald voor hun diensten. George Soros, de filantroop en oprichter van de Open Society Foundations, zou achter de actie zitten. 

Het telefoonnummer en e-mailadres op de flyer horen bij een organisatie die de Thurston County Democrats heet. Thurston County is een provincie in de staat Washington (niet te verwarren met Washington D.C.). De organisatie postte een bericht op Facebook om zich te distantiëren van de actie. 

De afbeelding op de flyer is een prent van graffitikunstenaar Banksy. Het werk heet Love is in the Air, Flower Thrower en het origineel is te bewonderen op een muur in Jeruzalem. 

Neen, er is geen bewijs dat overheidsagenten betogers bevoorraden met bakstenen

Op sociale media doen berichten de ronde dat Amerikaanse overheidsagenten de betogers zouden bevoorraden met bakstenen en ander materiaal. Zo zouden de agenten op strategische punten materiaal van bouwwerven in de buurt gaan leggen om de rellen erger te maken en zo harder te kunnen optreden. Maar daar is niets van aan. 

Het begon enkele dagen terug met deze video op YouTube. Die toont agenten die zogezegd bakstenen uitladen om dan achter te laten. De video vermenigvuldigde zich al snel op platforms als Twitter en Tiktok. De desinformatie gaat zelfs zo ver dat de makers op Tiktok beweren dat de betogingen gepland waren of een groot complot zijn.

Tegelijkertijd kunnen veel van de video's en foto's die circuleren eenvoudig gecontroleerd worden. De stapel stenen hierboven is onderdeel van een bouwproject, blijkt uit een tweet:

Ook bij andere meldingen van verdachte stapels bakstenen konden internetgebruikers uitleg bieden. In geen enkel geval blijkt het tot nu toe om bewust neergelegde stenen te gaan.

Ook verschillende politiedepartementen in onder meer San Francisco en Boston hebben verklaringen afgegeven over stapels bakstenen die waren gevonden. In San Francisco hoorden ze bij een bouwproject, in Boston kwamen de stenen van een beschadigde stoeprand.

BuzzFeed houdt een artikel bij met alle meldingen over stapels bakstenen. Tot nu toe is er geen bewijs gevonden dat één van deze stapels bewust neergezet zou zijn. 

Neen, er was geen georganiseerde stroomuitval in Washington D.C. om demonstranten te dwarsbomen

In de nacht van 1 juni verspreidde zich op Twitter het bericht dat er in Washington D.C., de hoofdstad van de Verenigde Staten, een zogenoemde 'blackout' plaatsvond. Telefoons zouden zijn geblokkeerd, zodat demonstranten niet op het internet konden en niemand konden bellen. 

Ondanks een gebrek aan bewijs werd de hashtag binnen een paar uur bijna een half miljoen keer gebruikt. Mensen deelden foto's van brandende gebouwen en spraken van betogers die al uren vermist waren en niet meer bereikt konden worden. Eén specifieke foto die veel rondging bleek afkomstig uit de televisieserie Designated Survivor.

Journalisten die de protesten in de hoofdstad versloegen, lieten al snel weten de hele nacht niets van een blackout gemerkt te hebben. 

Volgens de organisatie NetBlocks.org, een NGO die onder meer internet-verstoringen bijhoudt, was er geen noemenswaardige verstoring op 31 mei of 1 juni in de Verenigde Staten. 

Ook PEPCO, het bedrijf dat de elektriciteit verzorgt in D.C., meldde aan het persbureau Reuters dat er geen sprake was geweest van stroomuitval tijdens de protesten. 

Dat wil niet zeggen dat individuele betogers geen last kunnen hebben gehad van slecht werkend internet of telefonie. Tijdens grote evenementen kan het netwerk soms overbelast raken. Dit gebeurt bijvoorbeeld ook tijdens de jaarwisseling, als iedereen elkaar tegelijkertijd een gelukkig nieuwjaar wil wensen. 

Maar er was tijdens de protesten in D.C. in ieder geval geen sprake van een grootschalige stroomstoring of een georganiseerde actie om de betogers te verhinderen elkaar te contacteren. 

Meest gelezen