Orkaan richt "catastrofale overstromingen" aan in Florida, al miljoen gezinnen zonder stroom: "Ware ravage pas morgen zichtbaar"

Orkaan Ian won aan kracht boven de Golf van Mexico naarmate hij de kust van de Amerikaanse staat Florida naderde. Ian heeft volgens het NHC al meteen "catastrofale overstromingen" veroorzaakt in Florida. Op zee is dan weer een boot met migranten vergaan. Daarbij zouden tot 23 mensen vermist zijn geraakt.

"Het gaan enkele zware dagen worden", zei de gouverneur van Florida Ron DeSantis eerder op de dag. "Deze orkaan is de real deal." DeSantis kondigde ook de noodtoestand af. "Het is een van de krachtigste stormen in tientallen jaren", zegt VS-correspondent Björn Soenens. "Florida gaat een lange lastige nacht tegemoet. De ware ravage wordt pas morgen duidelijk."

"Ian zorgt voor vloedgolven van vele meters hoog rond Cape Coral", zegt Soenens nog. "Men verwacht de komende 24 uren historische en catastrofale schade aan de westkust van Florida. 2,5 miljoen mensen kregen een evacuatiebevel. Een miljoen gezinnen zit al zonder stroom."

Een van die gezinnen is het gezin van Kaat Crombez, een Vlaamse die in Cape Coral woont en werkt. "We hebben al een paar uur geen stroom meer", legt ze uit in "Laat". Tegelijk maakt ze zich zorgen om haar winkel die onder water zou staan. Toch is ze voorbereid. "We hebben veel voeding gekocht, alles wat je niet moet opwarmen en waar geen elektriciteit voor nodig is."

Ian trok eerder over het westen van Cuba met enorm veel regen en windstoten tot 205 kilometer per uur. De schade is aanzienlijk, met overstromingen, beschadigde huizen en omgevallen bomen. Een van de belangrijkste elektriciteitscentrales van het land is uitgevallen en is voorlopig nog niet terug operationeel. Daardoor is er over het hele eiland geen stroom meer. Unión Eléctrica de Cuba (UNE), het bedrijf dat instaat voor het elektriciteitsnet, zegt dat er continu gewerkt wordt om de schade te herstellen.

Volgens staatsmedia gaat het om de Antonio Guiteras-centrale in Matanzas, 100 kilometer ten oosten van de hoofdstad Havana. Dat is de belangrijkste elektriciteitscentrale in Cuba. Het feit dat die uitgevallen is, betekent dat er momenteel nergens op het eiland stroom is. Hier en daar werken wel nog gebouwen op noodgeneratoren. Het is voorlopig niet mogelijk om een volledig overzicht van alle schade te krijgen.

Het orkaanseizoen is tot nog toe ongewoon mild geweest, met dank aan droge lucht boven de Atlantische Oceaan. Tot vorige week. Op meerdere plaatsen in de wereld kwamen zware tropische stormen en orkanen aan land. In het Caraïbische gebied en in Canada was er veel schade bij de doortocht van orkaan Fiona, die ook mensenlevens eiste. In de Filipijnen was er tyfoon Noru, waarbij ook meerdere slachtoffers vielen. In Japan hadden ze te maken met tyfoon Nanmadol, een van de krachtigste stormen die het land al heeft gezien. En nu is er orkaan Ian.

Wat die orkanen met elkaar gemeen hebben, is dat ze in heel korte tijd enorm veel kracht wonnen. Ian groeide in amper 3 dagen uit van een tropische storm tot een orkaan van categorie 4. Tussen maandag en dinsdag, in nog geen 22 uur tijd, won de orkaan maar liefst 67 procent aan sterkte, voor hij aan land ging in Cuba. In de Filipijnen ging Noru in een nacht van een orkaan van categorie 1 naar categorie 5.

Volgens orkaandeskundigen is ook hier de klimaatverandering op zijn minst deels verantwoordelijk. Het water van de oceanen warmt op, en dat "creëert heel wat meer raketbrandstof voor een storm", zegt wetenschapper Phil Klotzbach van Colorado State University. Stormen en orkanen halen hun energie uit zeewater. Hoe warmer het water, hoe krachtiger de storm of de orkaan kan worden. Ian bijvoorbeeld won fors aan kracht toen hij over Caraïbische wateren trok die ongeveer 1 graad Celsius warmer zijn dan normaal.

Daarnaast wordt ook gekeken naar het weerfenomeen La Niña. Het zeewater in de Stille Oceaan nabij de evenaar is dan minder warm dan anders. Daardoor veranderen weerpatronen, op sommige plaatsen leidt het tot droogtes, op andere tot heel natte periodes of stormen. Boven de Atlantische Oceaan gaat het minder hard waaien op grote hoogte. Nieuwe stormen worden minder makkelijk uit elkaar geblazen, waardoor ze heel sterk kunnen worden.

Wetenschappers vrezen dat scenario's zoals Ian zich vaker kunnen voordoen, naarmate het klimaat meer opwarmt.