De "vergeten" interviews met Hitler verschijnen in het Nederlands: "Pers zag niet dat hij niet te vertrouwen was"
Deze week verschijnt de Nederlandstalige versie van “De vergeten gesprekken met Hitler”, een bundeling van 16 interviews die Adolf Hitler ooit gaf aan buitenlandse journalisten. De interviews zijn gebundeld door de Franse historicus Eric Branca die tegelijk zorgt voor de duiding.
De interviews met Adolf Hitler vonden plaats tussen 1923 en 1940, voor bladen als The American Monthly, The New York Times, Daily Mirror, Le Matin en zelfs het Amerikaans-Joodse blad The Jewish Criterion. De Vlaamse historicus Frank Seberechts voegt een hoofdstuk aan het boek toe waarin hij ingaat op de aandacht die de Belgische pers destijds aan het opkomende fenomeen Hitler gaf.
“De vergeten gesprekken met Hitler” geeft een uitstekend zicht op de wijze waarop Hitler de buitenlandse media manipuleerde en om de tuin leidde. “Het zijn interviews die later ten onrechte nog heel weinig aandacht kregen”, vertelt Frank Seberechts in “De wereld vandaag” op Radio 1. “ Ze staan in tegenstelling met zijn beruchte Duitse Tischgespräche, een soort van monologen voor zijn aanhangers. De selectie in het boek bevat geen interviews voor Duitse of Italiaanse media, want die moest hij al lang niet meer overtuigen. Dat moest hij wel nog doen met het Britse, Amerikaanse of Franse publiek.”
“Daarvoor koos Hitler samen met zijn entourage zorgvuldig journalisten uit. Al in de jaren twintig had hij een perschef aangesteld. Ze waren zo slim om te kiezen voor één persagentschap, Associated Press, dat een bevoorrechte plek kreeg. Het was een soort “embedded journalism”. De journalisten waren meestal zeer onder de indruk van Hitler. Een aantal van hen was er zelfs van overtuigd dat Hitler goede dingen deed. Sommigen gingen daar zeer ver in. Kritische vragen werden nauwelijks gesteld.”
Hij kon zelfs charmant en innemend zijn
“Een van de journalisten was een Jood, maar hij verborg zijn afkomst en zei dat hij Amerikaans was. Eens het interview begonnen, stelde hij kritische vragen. Maar ook daar wist Hitler weg mee. Hij was een meester in het ontwijken of het dwingen van de interviewer in een bepaalde richting. Eens hij Führer werd, liet hij de ruwere toon vallen. Hij kon dan zelfs charmant en innemend zijn. Bepaalde journalisten beweerden zelfs geleid te zijn door zijn dwingende ogen.”
Er bestaan geen Belgische interviews met Adolf Hitler. Maar Seberechts ziet dezelfde blindheid bij de Belgische pers. “In België werd Hitler aanvankelijk gezien als een avonturier, vooral na de Bierkellerputsch van 1923 in München. Het verandert eens hij in de jaren dertig doorbreekt met zijn partij. Dan zie je verschillen. De liberale pers was kritisch. Bij de communistische en socialistische pers lag het al moeilijker, vooral door een twijfelende houding tegenover het Jodenvraagstuk. De katholieke pers was meteen een stuk milder, en ging vooral in de weer als het ging om Hitlers standpunten over godsdienst.
“Een vorm van blindheid”
De verschillende interviews zijn soms niet meer dan geselecteerde flarden uit zijn vele propagandatoespraken. Steeds zijn ze bewust geselecteerd voor de westerse publieke opinie. “Maar er was een vorm van blindheid”, zegt Frank Seberechts. “De eerste wereldoorlog zat te veel in het achterhoofd. Niemand wilde een herhaling. De pers wilde niet inzien dat hij niet te vertrouwen was. Hitler werd nog steeds beschouwd als bevriend staatshoofd. En dat op een moment dat de Duitse militarisering volop bezig was.”