Hongarije krijgt al dagen kritiek op omstreden anti-homowet, wat staat daar nu eigenlijk in?
Van scherpe woorden van Europese leiders tot stadions in de regenboogkleuren, de Hongaarse regering krijgt al meer dan een week bakken kritiek. Dat heeft allemaal te maken met de nieuwe anti-homowet, maar wat staat daar nu eigenlijk in?
Vorige week werd in Hongarije een omstreden wet goedgekeurd die het illegaal maakt om "LGBTQ+-waarden te promoten" bij minderjarigen. Het wetsvoorstel kwam van de Hongaarse premier Viktor Orbán en zijn conservatieve Fidesz-partij.
BEKIJK: Wie is de Hongaarse premier Viktor Orbán? Deze video legt het je uit in 1 minuut. Lees onder de video verder.
Wat staat er in de wet?
De oorspronkelijke versie van het wetsontwerp was helemaal niet gericht tegen seksuele minderheden. Het was alleen de bedoeling de strafrechtelijke gevolgen van pedofilie te verzwaren nadat een Hongaarse ambassadeur in Peru betrapt werd met kinderporno en nauwelijks gestraft werd.
Fidesz beloofde na het schandaal het strafwetboek te hervormen en zwaardere straffen in te voeren voor seksuele misdrijven tegen minderjarigen. Eind mei 2021 diende Fidesz het eerste wetsontwerp in bij het parlement, met zeldzame goedkeuring van de oppositie.
Bekijk hieronder het gesprek over de Hongaarse wet met Oost-Europa expert Jan Balliauw in "Terzake" (en lees verder onder de video):
Enkele dagen later, op 8 juni, dienden parlementsleden van Fidesz wijzigingen op het ontwerp in, enkele dagen voordat de eindstemming over de anti-pedofiliewet zou plaatsvinden. Velen beschouwden de nieuwe tekst als een poging om pedofilie en seksuele minderheden op één hoop te gooien, omdat de volgende bepalingen werden toegevoegd:
- Afbeeldingen van homoseksualiteit of geslachtsverandering mogen niet aan minderjarigen ter beschikking worden gesteld;
- Leerkrachten mogen homoseksualiteit of geslachtsverandering niet langer "promoten";
- Lessen in seksuele voorlichting mogen alleen worden gegeven door organisaties die geregistreerd zijn door een bij wet bepaalde overheidsinstantie;
- Beperkingen op advertenties met LGBT-inhoud.
Concreet betekenen de amendementen strikt genomen dat er in publieke ruimtes niet meer gepraat mag worden over homoseksualiteit en geslachtsveranderingen als er kinderen bij zijn. Films en series waarin het thema aan bod komt, zoals "Friends" of "Modern Family", mogen alleen na 23 uur getoond worden. Ook op school mag er niet zomaar les meer gegeven worden over het onderwerp. Reclamecampagnes waar koppels van hetzelfde geslacht op afgebeeld staan, zouden ook niet meer kunnen.
Uiteindelijk werd het voorstel met 157 stemmen voor aangenomen, waarbij de meeste oppositieleden de zaal voor de stemming verlieten. De wet gaat over twee weken van kracht. Het is nog onduidelijk welke straffen er staan op de overtreding ervan.
Er moet bescherming zijn voor zij die nog niet volwassenen zijn, die nog steeds kinderen zijn, onze kinderen
"Een schande", noemt Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen de nieuwe antihomowetgeving in Hongarije. Onze premier Alexander De Croo (Open VLD) vindt de wet dan weer "achterlijk". Volgens de Nederlandse premier Mark Rutte "heeft Hongarije met deze wet niets meer te zoeken in de Europese Unie".
Europese politici komen woorden te kort om de wet te veroordelen, maar ondanks de kritiek lijkt Orbán niet van plan om de wet aan te passen. Hij ontkent stellig dat de wet discriminerend is.
"Ik verdedig de rechten van homoseksuele mannen", zei Orbán vandaag bij zijn aankomst op een Europese top in Brussel. "Deze wet gaat erover dat enkel de ouders mogen beslissen over de manier waarop ze hun kinderen seksueel willen opvoeden. Zij die kritiek hebben, moeten eerst de wet lezen en dan pas reageren."
"Dit is een wet voor de bescherming van onze kinderen", verklaarde Orbán op de Hongaarse radio. "Deze wet is niet van toepassing op mensen die ouder zijn dan achttien. En we zijn niet van plan om een dergelijke wet op hen van toepassing te maken. Dit is een vrij land en iedereen is vrij om te leven zoals hij of zij dat wil. Maar er moet bescherming zijn voor degenen die nog niet volwassenen zijn, die nog steeds kinderen zijn, onze kinderen."
Ook een groot deel van de liberale bevolking snapt waarom deze wet er is
"Ik denk dat mensen onderschatten hoeveel Hongaren achter deze wet staan", zegt Stefan Bos, onze correspondent in Hongarije. "Dat betekent niet per se dat zij daarom pro-Orbán of extremistisch zijn."
"Op het platteland zie je dat homofobie echt nog aanwezig is", zegt Bos. "Daar is er meer steun voor de wet dan in meer liberale steden, zoals Boedapest. Maar ik denk dat Hongaren conservatiever zijn dan ze zelf willen toegeven. Er bestaat dus ook onder de liberale bevolking een groot deel dat begrijpt waarom dit soort wetten er zijn."
"Wel is er in Hongarije veel kritiek op de link tussen homoseksualiteit en pedofilie, maar er zijn ook mensen die het een soort van kindermisbruik vinden dat de LGBT-ideologie gepusht wordt bij minderjarigen."
Waarvoor staat LGBTQ+? Onderstaande video legt het je in 1 minuut uit (en lees daarna verder):
Overtuiging of campagnezet?
Volgens Bos is de wet het resultaat van verschillende omstandigheden. Ten eerste zijn er volgend jaar verkiezingen. "Orbán doet het niet goed in de peilingen. Op dat vlak is de timing van de wet zeker een tactische zet. Hij heeft gemerkt dat er veel mensen zijn met conservatieve ideeën die hij nu misschien wel in zijn kamp zou kunnen trekken, door onder andere linksdenkenden te bestempelen als mensen met antifamiliewaarden."
"Een andere bewuste timing is trouwens dat de wet nu net gestemd is, net voor de zomervakantie. Er kan dus niet meer over gedebatteerd worden."
De wet is zeker een tactische zet voor de verkiezingen volgend jaar
Ten tweede is het volgens Bos ook wel een kwestie van overtuiging. "Orbán gelooft echt dat hij en zijn partij hier goed mee doen. Ik denk dus dat hij voet bij stuk zal houden dat hij niet meteen zal breken onder de kritiek van andere landen en voet bij stuk zal houden."
"Hij vindt dat zij gelijk hebben en de verantwoordelijkheid hebben om hun kinderen te beschermen. Volgens hem willen LGBT-lobbygroepen gewoon hun agenda pushen in het onderwijs. Er is in Hongarije sowieso al een groter taboe rond seksuele voorlichting."
Ik denk niet dat Orbán zal breken onder de kritiek van andere landen
"Een derde aspect dat zou meespelen, zijn de Hongaarse politici die de regering de laatste jaren in verlegenheid hebben gebracht. Enerzijds is er József Szájer, een stichtend lid van Fidesz dat mee heeft geschreven aan de wet die zegt dat een huwelijk alleen kan tussen man en vrouw, die eind vorig jaar in Brussel betrapt is op een seksfeestje met 25 mannen.
Maar wie echt de woede van de bevolking heeft aangewakkerd, is volgens Bos Gábor Kaleta. De voormalige woordvoerder van het Hongaarse ministerie van Justitie en ambassadeur van Hongarije in Peru in 2019 in nauwe schoentjes toen hij betrapt werd op het bezit van kinderporno. Hij zou meer dan 19.000 foto's gehad hebben.
"Hij kwam gewoon weg met een veroordeling tot een voorwaardelijke celstraf van een jaar en een boete van ongeveer 1.500 euro", zegt Bos. "De straffen voor pedofilie zijn in deze wet dan ook veel zwaarder geworden."
Wat nu?
"Er leeft zeker een bezorgdheid dat jongeren niet meer zouden durven praten over seksualiteit, zeker jongeren van de LGBT-gemeenschap", zegt Bos. "Een andere angst is dat homoseksualiteit gelinkt zal worden aan pedofilie. De vraag is: waarom is er geen aparte wet gemaakt? En waarom niet op een ander tijdstip?"
"Een ander mogelijk gevolg is dat het ook voor media moeilijker kan worden om dit soort onderwerpen aan te snijden. Het gaat momenteel al heel slecht met de persvrijheid in Hongarije. Er zijn nauwelijks onafhankelijke media. En nu zouden ze ook nog eens in de problemen kunnen komen als ze berichten over homoseksualiteit."