Brief aan de koning: "Ik geloof dat u, sire, ons land in een betere richting kunt leiden"

Koning Filip moet een Speciale Commissie in het leven roepen om België na de coronacrisis fundamenteel te hervormen. Enkel zo kunnen we de politieke impasse doorbreken. Dat schrijft Wim De Wulf in deze open brief aan de koning.

opinie
Wim De Wulf
Wim De Wulf is Master Business Administration en doctorandus in de Toegepaste Economische Wetenschappen met een rijke internationale bedrijfservaring en een sterke sociale bewogenheid.

Sire

Ik richt mij tot u omdat het huidige drama een scharniermoment kan betekenen in de geschiedenis van ons land. U kunt daarin een belangrijke rol spelen. Uw leiderschap de laatste jaren heeft immers aangetoond dat u goed weet te navigeren in ons complexe land.

De periode na de coronacrisis dreigt de impasse in ons land te verscherpen. Als wereldburger ben ik fier op België en zijn vermaarde culinaire delicatessen, rijke geschiedenis en culturele prestaties. De uitgebreide talenkennis, het vlotte aanpassingsvermogen van vele inwoners en zoveel meer. 

Ruimte voor verbetering

Ongetwijfeld is er plaats voor verbetering op heel wat vlakken. We hebben complexe en dure staatsstructuren, moeizame beslissingsprocedures, gepolariseerde en tijdrovende twisten en regionale vervreemding die ertoe leidt dat medeburgers elkaar niet meer kennen en bijgevolg niet meer kunnen appreciëren. De enorme sociale, economische en budgettaire gevolgen van de coronacrisis maken de vooruitzichten nog erger.

Bovendien staan we voor nieuwe uitdagingen en crisissen: digitale en biotechnologische revoluties, klimaatverandering met internationale vluchtelingenstromen, pensioenlasten en schuldenproblemen en dreiging van oorlog. Een groter inzicht in internationale en globale evoluties is meer dan ooit noodzakelijk om een slagkrachtig beleid uit te zetten. 

Langetermijnvisie

Onze politici worstelen met de coronacrisis. Wetenschappers en experten zijn nu essentieel om hen richting te geven en veel politici maken daar dankbaar en goed gebruik van. Anderen daarentegen falen in een pijnlijk spektakel. Ze vechten inzichten van experten aan, nemen eigengereide acties, zaaien twijfel of verkondigen flagrant dat de experten inconsistent zijn, zonder een gefundeerd alternatief aan te bieden.

Het komende decennium vereist een meer deskundig overheidsbeleid dat een langetermijnvisie hanteert.

Dit soort gedrag legt de schrijnende ongeschiktheid en mediocriteit (middelmatigheid, red.) bloot die de voorbije jaren jammer genoeg de politieke klasse ingeslopen zijn. Het komende decennium vereist een meer deskundig overheidsbeleid dat een langetermijnvisie hanteert. 

Zweeppartijen

Het democratische bestel in zijn huidige vorm faalt in veel landen en ook in België. Veel burgers geloven niet meer in een democratie gebaseerd op politieke ideologie.

We zien een polarisatie, waarin een deel van de bevolking zich aangetrokken voelt tot de extremen van politieke spectra. Die worden bemand door oneliner-zweeppartijen die het ongenoegen van de bevolking perfect weten te verwoorden. Dat levert hen veel stemmen op, terwijl ze zelden werkbare oplossingen bieden. 

Blanco

Een ander en groot deel van de bevolking berust in apathie (onverschilligheid, red.).  Bij de federale verkiezingen van mei 2019 stemde de grootste groep mensen niet voor de N-VA (die 16 procent van de nationale stemmen haalde), niet voor Vlaams Belang (12 procent), niet voor de PS (9,5 procent) of voor CD&V (8,9 procent). 

Nee, het grootste deel van de Belgische bevolking, namelijk 17 procent bracht een blanco stem uit, of stemde helemaal niet.  Zowel de apathie als het succes van de  extremen van het politieke spectrum illustreert de vele twijfels over de huidige politieke democratie. 

Speciale Commissie

Ik meen dat u, sire, een rol kunt spelen om dit te verhelpen. Mijn voorstel is dat u, binnen uw grondwettelijke bevoegdheden als koning, een Speciale Commissie opricht (of laat oprichten door anderen) om het politieke, sociale en economische overheidsbeleid performanter te laten verlopen.

Hiervoor bestaan precedenten uit een vorige zware crisis. Meer dan twee jaar voor het einde van de Tweede Wereldoorlog, gedreven door dramatische omstandigheden, legde het Beveridge Committee in het Verenigd Koninkrijk de basis voor de naoorlogse welvaartstaat. Een ander voorbeeld is de Bretton Woods Conference in de VS, die al in juli 1944 de basis vormde voor naoorlogse internationale economische samenwerking via de oprichting van de Wereldbank en het IMF.

Visie

Een belangrijk deel van onze huidige politici zullen een grondige beleidstransformatie weren uit vrees voor hun eigen positie. Er is bijgevolg een cruciale rol weggelegd voor uw adviseurs om u te helpen het voorstel van een Speciale Commissie aan te kaarten bij de komende dialogen over de regeringsvorming. 

Een performanter overheidsbeleid is essentieel voor het welzijn van onze bevolking in de periode na de coronacrisis.

Een performanter (daadkrachtiger, red.) overheidsbeleid is essentieel voor het welzijn van onze bevolking in de periode na de coronacrisis. Enkel een intensieve en vertrouwensvolle samenwerking tussen politici en experten kan zo een beleid doen slagen. De vereiste visie is: 

  • op lange termijn en niet electoraal kortzichtig
  • pragmatisch en niet ideologisch
  • weloverwogen rationeel en niet geleid door negatieve emoties
  • mondiaal en niet enkel eng lokaal
  • interdisciplinair met anticipatie van kwalijke neveneffecten
  • gericht op het vinden van constructieve oplossingen in overleg met andersdenkenden en niet op gelijkhalerij, beschuldigingen en het aanscherpen van tegenstellingen. 

Experts, politici en politieke partijen moeten verantwoording afleggen voor de al dan niet behaalde resultaten en een hoge graad van persoonlijke integriteit is vereist. 

Samenstelling

De hier voorgestelde Speciale Commissie heeft als opdracht specifieke voorstellen te formuleren om de huidige politiek-sociaal-economische institutionele regelgeving en wetgeving te veranderen.  Hoe kan die voortaan betere prikkels inbouwen om politici te stimuleren het algemeen belang te dienen, meer dan hun eigen of particulier gevestigde belangen? 

De Commissie moet daarom worden samengesteld uit - en geleid worden door - de best bevoegde mannen en vrouwen voor dit specifieke onderwerp, puur meritocratisch (op basis van verdienste, red.). Om te slagen moet ze boven de regionale, ideologische, maatschappelijke en partijpolitieke belangengroepen staan, zodat vermeden wordt dat elkeen vecht voor zijn of haar stuk van de status quo. 

Enkel uitzonderlijke persoonlijkheden kunnen het aan deel uit te maken van deze Commissie en een aantal van hen moet de Belgische politiek door en door kennen. Allen moeten uitzonderlijk gewaardeerd zijn en vertrouwen genieten.

Koel hoofd, warm hart

Gelukkig zijn er in België een aantal beleidsvoerders die beschikken over de noodzakelijke kwaliteiten om op te treden als expert én politicus. Een koel hoofd en een warm hart zijn beide onontbeerlijk. Experts moeten de sociale gevolgen van hun aanbevelingen expliciet durven incalculeren en weergeven. Alleen zo zullen ze gehoor krijgen bij de bevolking.

Ik geloof dat u de geschikte personen kunt overtuigen tot de Commissie toe te treden in dienst van hun land en volk.

Beter overheidsbeleid zal ertoe leiden dat talentvolle en diepzinnig geïnspireerde mannen en vrouwen (weer) tot de politiek willen toetreden. Ik geloof dat u de geschikte personen kunt overtuigen tot de Commissie toe te treden in dienst van hun land en volk.

Singapore

Inspiratie voor een meer performant overheidsbeleid vinden sommigen onder meer in Scandinavische en bepaalde Aziatische landen. Neem nu Singapore, een klein land zonder natuurlijke hulpbronnen, dat zich op 50 jaar tijd opgewerkt heeft tot een wereldleider op veel gebieden, zoals kwaliteitsonderwijs, wetenschappelijk onderzoek, infrastructuur bouw, tewerkstelling en permanente economische innovatie.

Ook in Scandinavische landen zien we dat experten een grotere impact hebben op het maatschappelijk beleid, ondersteund door een spontane ingebeitelde burgerzin.

Momentum

De coronacrisis, de ergste ramp sinds de Tweede Wereldoorlog, heeft een belangrijk signaal losgeweekt in onze maatschappij. We begrijpen beter dat samenhorigheid, begrip voor elkaar, solidariteit en voor elkaar zorgen belangrijke fundamenten zijn van eender welke maatschappij. 

Laten we dit momentum gebruiken om te bouwen aan een nog betere toekomst. Het huidige politieke systeem heeft zijn beste tijd gehad, ondanks de mooie verwezenlijkingen. Velen denken dat de tijd rijp is om een nieuwe democratische weg in te slaan, en u, sire, kunt daar een rol in spelen.

Uitzonderlijke tijden vragen uitzonderlijke mensen en oplossingen: “When the going gets tough, the tough get going!”.

We leven in een wonderbaarlijke en uitdagende historische tijd waarin leiders die het verschil kunnen maken dienen op te staan. Uitzonderlijke tijden vragen uitzonderlijke mensen en oplossingen: “When the going gets tough, the tough get going!”.  Ik geloof dat u, sire, ons land in een betere richting kunt leiden.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen