Videospeler inladen...

Van rijke geldschieter naar kroongetuige tegen president Trump: wie is Gordon Sondland en wat betekent zijn getuigenis?

Gisteren legde Gordon Sondland, de ambassadeur voor de VS bij de Europese Unie, een openbare verklaring af in het impeachmentonderzoek tegen president Donald Trump. Sondland heeft gezegd dat een bezoek van de Oekraïense president Zelenski aan het Witte Huis als drukmiddel werd gebruikt om onderzoeken uit te voeren naar het Oekraïense gasbedrijf Burisma, en naar inmenging van de Oekraïners in de Amerikaanse presidentsverkiezingen van 2016. De vraag dringt zich op: wie is Sondland, en hoe belangrijk is zijn getuigenis voor het onderzoek?

Gordon Sondland werd benoemd door president Trump als ambassadeur van de Verenigde Staten bij de Europese Unie in 2018. Het is zijn eerste benoeming in het buitenland. Voordat hij ambassadeur werd, werkte hij voor de Democratische gouverneur Ted Kulongoski van de staat Oregon. Sondland was daar ook een contactpersoon met het Witte Huis. 

In 2012 werkte hij mee aan de verkiezingscampagne van Mitt Romney, de Republikeinse tegenstander van toen zittend president Barack Obama. Bij de verkiezingen van 2016 steunde hij eigenlijk een rivaal van Trump, maar nadat die verkozen werd, schonk Sondland een miljoen dollar aan het comité dat instond voor de inauguratie van de nieuwe president. Daarna werd hij benoemd tot ambassadeur.

(Een introductiefilmpje van de Amerikaanse ambassade over Sondland en zijn gezin, lees voort onder de video.)

Sondland is niet alleen actief in de politiek, maar is ook een zakenman en multimiljonair. Hij is de oprichter en CEO van een hotelketen met hotels in negentien verschillende staten. Sinds hij benoemd is tot ambassadeur is hij niet langer manager van het hotelbedrijf, maar voert zijn vrouw die taak uit.

Als ambassadeur van de VS bij de Europese Unie kreeg Sondland naar eigen zeggen de "speciale opdracht" om de contacten te onderhouden tussen de top van de Oekraïense en die van de Amerikaanse regering. Dat is opmerkelijk, aangezien Oekraïne geen deel uitmaakt van de EU.

Wat is zijn rol in het impeachmentonderzoek?

Sondlands naam werd voor het eerst genoemd in het impeachment­onderzoek toen berichten aan het licht kwamen waaruit bleek dat hij druk wou zetten op Oekraïne. In zijn eerste verklaring achter gesloten deuren zei hij dat er geen verband was tussen het onderzoek naar de Bidens en militaire steun voor Oekraïne. Enkele weken later kwam hij terug op die uitspraak en zei dat hij zich wel degelijk een gesprek hierover herinnerde.

Sondland kwam ook aan bod tijdens de openbare getuigenis van de huidige ambassadeur voor de VS in Oekraïne, William (Bill) Taylor, vorige week. Taylor getuigde toen dat een werknemer van de ambassade een telefoongesprek had gehoord tussen Sondland en Trump, waarin de president polste hoe het stond met de onderzoeken die hij besteld had bij de Oekraïense president Volodimir Zelenski. De ambassadeur heeft bevestigd dat dit gesprek plaatsvond.

Het gaat hier over de onderzoeken naar de rol van Joe Biden, de mogelijke presidentskandidaat voor de Democraten en voormalige vicepresident, en zijn zoon Hunter in het Oekraïense gasbedrijf Burisma. Een tweede onderzoek gaat over vermeende Oekraïense inmenging in de Amerikaanse verkiezingen van 2016, een complottheorie die zegt dat niet de Russen maar de Oekraïners de Democratische server toen gekraakt zouden hebben.

Maar de ambassadeur bevestigde niet dat de onderzoeken als drukmiddel gebruikt werden om de achtergehouden militaire steun aan Oekraïne los te krijgen. 

Sondland zei dat hij zelf niet zeker wist waarom die hulp werd tegengehouden, maar dat hij zelf de conclusie trok dat de hulp een pasmunt was voor de onderzoeken. Wel voegde hij toe dat zowel de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo als de vicepresident Mike Pence wisten van de onderzoeken.

President Trump zelf maakt zich sterk dat hij Sondland eigenlijk niet zo goed kent. In een ander telefoongesprek met de ambassadeur zou Sondland hem gevraagd hebben: "Wat wilt u van Oekraïne?" Waarop Trump antwoordde: "Ik wil niets van Oekraïne, ik wil geen quid pro quo, ik wil dat Zelenski zijn plicht doet." Sondland zei in zijn verklaring dat de president tijdens het gesprek slechtgezind was. 

(Bekijk hieronder het filmpje waarin de Amerikaanse president het telefoongesprek met Sondland reconstrueert.)

Hoe belangrijk is de getuigenis van Sondland?

De getuigenis van Sondland heeft wel wat stof doen opwaaien, omdat hij bevestigd heeft dat hij op vraag van de president, via zijn persoonlijke advocaat Rudy Giuliani, de Oekraïense president onder druk heeft gezet. 

Hij vertelde dat het uitvoeren, en vooral het publiek aankondigen van de onderzoeken een voorwaarde, het zogenaamde quid pro quo (voor wat hoort wat) was voor een bezoek van Zelenski aan het Witte Huis.

Wat Sondland niet bevestigde, is de link tussen het onderzoek naar Burisma en de Bidens, en de militaire steun voor Oekraïne. En laat dat nu net zijn wat aangetoond moet worden om Trump in nauwe schoentjes te brengen. Het hele impeachmentonderzoek wil namelijk aantonen dat Trump een buitenlandse macht heeft ingeschakeld om een van zijn politieke tegenstanders in diskrediet te brengen.

"Enkel als er zwart op wit aangetoond kan worden dat Trump de militaire steun voor Oekraïne afhankelijk wou maken van het onderzoek naar de Bidens, kan het tot een afzetting van Trump komen", legde professor Amerikaanse politiek Bart Kerremans gisteren uit in Terzake. De sleutelfiguren die dat verband kunnen aantonen, zijn volgens Kerremans onder anderen Rudy Giuliani en Mick Mulvaney, de stafchef van Donald Trump.

Bekijk het verslag uit "Het Journaal" hier: 

Videospeler inladen...

Meest gelezen