Artrose, een pijnlijke aandoening die niet te genezen is

Artrose, in de volksmond ook gewrichtsslijtage genoemd, is een degeneratieve aandoening van het kraakbeen in de gewrichten. Dat wil zeggen dat het kraakbeen erop achteruitgaat - er gaat meer kraakbeen verloren dan het lichaam kan bijmaken -, en daardoor wordt de normale functie aangetast. Uiteindelijk kan het kraakbeen volledig verdwijnen.

Ook de hoeveelheid zogenoemde synoviale vloeistof in het gewricht vermindert. Deze vloeistof absorbeert schokken en fungeert als een soort van olie om het gewricht soepel te laten werken. Door slijtage van het kraakbeen en de vermindering van de vloeistof kan het gewricht minder goed schokken opvangen en uiteindelijk kunnen de botten over elkaar gaan schuren, wat erg pijnlijk is. 

Artrose kan in alle gewrichten voorkomen, maar treedt het meeste op in de handen, schouders, nek, knieën en heupen. De symptomen zijn zoals gezegd pijn in de getroffen gewrichten, en een stijf gevoel, vooral nadat het gewricht een tijd niet bewogen heeft, zoals 's ochtends na de nachtrust. Ook een krakend gevoel bij het bewegen, vochtophoping ten gevolge van een ontstekingsreactie, een beperking van de beweegbaarheid, misvorming, vooral van de handen, en een verandering van de stand van het gewricht zijn symptomen. 

De oorzaak van artrose is vaak niet duidelijk: de ziekte ontstaat bij veroudering en wordt dan primaire artrose genoemd, maar ze kan ook bij jonge mensen voorkomen. De laatste tijd wordt ze zelfs meer en meer vastgesteld bij jongere mensen, vooral bij sporters.

Bij artrose speelt er duidelijk een erfelijke factor: artrose treedt bij bijna iedereen op op hoge leeftijd, maar hoe vroeg de ziekte verschijnt en hoe erg ze wordt, is gedeeltelijk erfelijk bepaald. 

Risicofactoren zijn chronische overbelasting of belasting door een verkeerde houding van een gewricht, zoals bij zware arbeid of intensief sporten, en overgewicht, dat een belangrijke rol speelt bij het ontstaan van artrose in de heupen, knieën en enkels. 

Trauma in beschadigde gewrichten, zoals sportletsels of breuken, kan vroegtijdig artrose veroorzaken, wat dan secundaire artrose genoemd wordt. Een lichte ontstekingsreactie die soms optreedt bij artrose, versnelt ten slotte de slijtage van het kraakbeen. 

Artrose is niet te genezen en de behandeling bestaat vooral uit in beweging blijven zonder een al te grote belasting, om stijfheid te vermijden. Dat wordt al dan niet gecombineerd met pijnstillers en ontstekingsremmers in geval van een ontstekingsreactie. Fysiotherapie is in sommige gevallen aangeraden, en zwaarlijvige patiënten doen er goed aan af te vallen om de belasting van heupen, knieën en enkels te verminderen.

In ernstige gevallen is het bij een aantal gewrichten intussen mogelijk het aangetaste gewricht te vervangen door een kunstgewricht. Dat gebeurt vooral bij de knie en de heup. Na een aantal jaar moet een kunstgewricht vervangen worden, en daarom past men deze ingreep liefst pas toe bij patiënten van 65 jaar of ouder.

Van voedingssupplementen zoals glucosamine is niet bewezen dat ze werken en verschillende onderzoeken hebben zelfs aangetoond dat ze geen invloed hebben op de pijn of op de progressie van de slijtage.