'Snow farming', een noodoplossing voor skiresorts in tijden van klimaatopwarming, vindt steeds meer ingang

Tijdens de lente van 2020 deden ze het in het skigebied van Levi, in het noorden van Finland, al had het toen met iets helemaal anders te maken. Door corona waren er toen geen bezoekers meer, terwijl er net bijzonder veel sneeuw was gevallen.

Zonde, vond de horeca die ferme verliezen had geleden. Ze wilden niet opnieuw in de rode cijfers terechtkomen en wilden zich wapenen tegen mogelijk te weinig sneeuwval in het seizoen daarop.

Levi heeft zich sindsdien ontpopt als één van de voortrekkers, en heeft 1 miljoen euro geïnvesteerd in materiaal. 

De praktijk heeft de voorbije jaren ingang gevonden in verschillende skicentra, van Scandinavië tot de Alpen. "We zien zeker een stijgende trend", vertelt glacioloog Lander Van Tricht (VUB) aan VRT NWS. "5 à 10 jaar geleden hadden we het nog over enkele centra, terwijl we er de laatste jaren heel veel zien."

Zeker de hoger gelegen centra, waar nog relatief veel sneeuw overblijft, proberen er hun voordeel mee te doen. De volumes die worden opgeslagen, lopen tot in de honderdduizenden kubieke meter.

Skiresorts kunnen in de herfst dan sneller opnieuw de rode loper uitrollen voor de skiërs. 

Voorstanders zeggen dat skicentra hierdoor geen (of veel minder) sneeuwkanonnen moeten gebruiken. Die werken niet altijd even efficiënt: bij een temperatuur rond of net boven het vriespunt, zijn ze tot 10 keer minder efficiënt dan bij -10 graden. Met een goed sneeuwbeheer kan er veel energie worden uitgespaard. 

Tegenstanders argumenteren dat je door het kunstmatig oprekken van het skiseizoen meer skitoeristen lokt, wat dan weer een grotere voetafdruk betekent. Bovendien zijn voor het proces machines nodig, die ook weer hun eigen uitstoot hebben. 

Van Tricht nuanceert: "Als het seizoen vroeger begint in de herfst, zien we vooral lokale mensen en bijvoorbeeld atleten die er beginnen te trainen. De impact van de grootste uitstoter, het internationale toerisme, valt op dat moment nog mee." 

Er is wél een impact op de plaatselijke natuur, zegt Van Tricht. Want daar waar de grond langer afgedekt blijft door sneeuw, is er minder kans voor grassen en planten.

In Laax, Zwitserland, gebruiken ze snow farming om de Vorabgletsjer te beschermen tegen de klimaatopwarming. Ze doen dat niet helemaal zonder eigenbelang: de gletsjer is belangrijk voor de ski-industrie en de funderingen van de skiliften zouden instabiel worden als het smeltproces er zich aan hetzelfde tempo voortzet. 

Snow farming wordt ook breder ingezet om natuurlijke gletsjers beter te beschermen tegen afsmelten, maar een wondermiddel is het zeker niet. "Het is eigenlijk een doekje voor het bloeden", zegt klimaatwetenschapper Niels Souverijns.

"Het helpt wel een beetje, maar je hebt misschien maar enkele procenten winst. Het is veel werk, tijd en geld voor een minimaal effect." 

Lander Van Tricht bevestigt dat het een moeilijk verhaal is voor gletsjers. "Vergeet ook niet dat de allerhoogste plekken moeilijker te bereiken zijn."

"Een Zwitserse collega heeft eens uitgerekend wat het zou kosten om alle gletsjers in Zwitserland te beschermen. Het loopt in de miljoenen, en je zou het elk jaar opnieuw georganiseerd moeten krijgen. De redenering is dat je dat geld beter kan investeren in de strijd tegen de klimaatverandering." 

Er is ook nog zoiets als gletsjertoerisme. Waar een gletsjer in zijn volle glorie mooi en indrukwekkend is, is een afgedekte gletsjer dat al veel minder. "Het zou vraagtekens zetten bij het zomertoerisme."

De techniek vindt maar moeilijk ingang: volgens cijfers van 2019 was ongeveer 0,02 procent van de Zwitserse gletsjers bedekt met geotextiel.