Richard Brocken/HH

Boze kunstleraar, u heeft gelijk

De topman van het katholiek onderwijs reageert op de vrees die de kunstleraars onlangs uitten, dat het kunstonderwijs uit de boot zal vallen. Hij kan hen volgen maar verzekert hen dat het katholiek onderwijs hen niet laat vallen. 

opinie
Lieven Boeve
Directeur-generaal van Katholiek Onderwijs Vlaanderen

Beste kunstleraar,

U heeft gelijk. Overschot van gelijk. Er is te weinig tijd voor kunst in het onderwijs en te weinig appreciatie voor cultuur in de samenleving. Ik kan niet anders dan dat volmondig bevestigen. Wat niet klopt, is dat er in het katholiek onderwijs morgen minder plaats zou zijn voor artistieke vorming dan vandaag.

Al ben ik de eerste om uw zorg daaromtrent te erkennen, want de discussie over de eindtermen van de tweede en derde graad in het secundair onderwijs moet ons zeker opnieuw doen nadenken over wat onze samenleving nu echt van het onderwijs verwacht.

Over culturele vorming vandaag en morgen

Ik heb alle begrip voor de frustratie die u in uw open brief beschrijft. We hebben de oorspronkelijke ambitie om een apart vak artistieke vorming of esthetica te voorzien in de modellessentabel voor de algemene vorming van onze leerlingen, niet kunnen waarmaken.

Daarom blijft de situatie zoals ze vandaag is: artistieke vorming maakt deel uit van het complementaire gedeelte van de lessentabel, dus de school beslist zelf of ze het aanbiedt, waardoor het in competitie treedt met andere complementaire vakken als Duits en Toegepaste bedrijfswetenschappen. Maar zoals gezegd: dat is op vandaag ook al zo.

De opname van de eindtermen in een vak Maatschappelijke, economische en artistieke vorming (MEAV) garandeert wel dat, in tegenstelling tot de situatie vandaag, élke leerling in het katholiek onderwijs een gegarandeerde basisvorming cultuur krijgt en dat de school de leerplandoelen door het aanbieden van dat vak ook kan halen. Maar ik begrijp zeer goed uw vrees, dat precies daarom, sommige van onze scholen niet meer zullen kiezen voor het complementaire vak.

Geen cultuurbarbaren

Onze modellessentabellen zijn niet te nemen of te laten. We stellen ze op, in overleg met de scholen, zodat zij erop kunnen vertrouwen dat de leerlingen met die lessentabel ook de leerplandoelen kunnen halen. Scholen kunnen die naar eigen inzicht aanpassen.

Bovendien hebben ze de ruimte om in het complementaire gedeelte leerlingen iets extra aan te bieden. We adviseren scholen hierin wel artistieke vorming op te nemen, maar uiteindelijk maken zij die keuze zelf. Zo kan een school zich een profiel aanmeten, geïnspireerd op haar pedagogische visie, en leerlingen een keuze naar hun interesse laten maken.

Schooldirecteurs zijn heus geen cultuurbarbaren

Schooldirecteurs zijn heus geen cultuurbarbaren die van de eerste gelegenheid gebruik maken om cultuur te schrappen. Integendeel: de voorbije jaren heb ik kunnen vaststellen dat basisscholen met veel genoegen gebruik maakten van het uitgebreide cultuuraanbod in Zin in Leren! Zin in Leven!, het nieuwe leerplan voor onze basisscholen, en van projecten als Kunstkuur, die de kloof tussen basis- en secundaire scholen en academies verkleinen.

Het getuigt van weinig vertrouwen in onze scholen om te besluiten dat zij die vandaag artistieke vorming aanbieden, dat nu zomaar zullen laten vallen. We kregen van scholen overigens al de vraag om zeker leerplannen te voorzien voor artistieke vorming en esthetica. Men kan ons katholiek onderwijs van veel beschuldigen, maar niet dat het geen aandacht heeft voor de ontwikkeling van de totale persoon.

Scholen hebben te weinig tijd om alle verwachtingen van de maatschappij en de overheid in te lossen

Als een school er dan toch voor kiest om een vak als Esthetica te schrappen, zal dat niet zomaar door het nieuwe standaardaanbod via MEAV zijn, maar door de toegenomen verwachtingen die in het onderwijs worden gesteld. Die worden uitgedrukt in eindtermen, die de overheid oplegt als minimumlat voor de Vlaamse leerlingen.

We uitten al vaker de frustratie dat die kar van de eindtermen, zowel voor de eerste graad als voor de tweede en derde graad, ernstig overladen wordt: het zijn lang geen minimumdoelen meer, en in hun uitgebreidheid en hoeveelheid zijn ze nauwelijks haalbaar in de beschikbare tijd.

Er komt gewoon te veel op scholen af

Wie hoopte op een beperkte set duidelijke en ambitieuze nieuwe eindtermen voor de algemene vorming en op voldoende onderwijstijd om die te behalen, en dus ruimte voor de school om eigen accenten toe te voegen, is eraan voor de moeite.

Bij de opmaak van onze modellessentabellen hebben we moeten vaststellen hoe groot de druk is op het specifieke gedeelte (wat eigen is aan de studierichting) en het complementaire gedeelte van de lessentabel. Er zijn tenslotte slechts 32 lesuren in een week beschikbaar. En dat is de reden waarom we jammer genoeg onze oorspronkelijke ambitie om artistieke vorming gewoon op te nemen in onze modellessentabelen voor de algemene vorming niet kunnen waarmaken, maar ook dat er druk kan komen op het aanbieden ervan in het complementaire gedeelte. Er komt gewoon te veel op scholen af. 

Verschraling en oppervlakkigheid

U staat zeker niet alleen met uw frustratie. Het is een kwestie van tijd vooraleer ook andere leraren, met even terechte zorgen, zich zullen laten horen. En eigenlijk heeft u, ik zei het al, gelijk. Ook ik maak mij zorgen: ik vrees een enorme vervlakking van ons onderwijs, omdat er onvoldoende tijd zal zijn om op de karrenvracht aan eindtermen in te gaan, en al helemaal geen tijd om eigen accenten en pedagogische prioriteiten binnen te brengen.

In samenspraak met onze besturen en directies nemen wij ons als Katholiek Onderwijs Vlaanderen alvast voor om de druk die de eindtermen zetten op ons onderwijs in de komende maanden grondig te bespreken. Want kwaliteitsvol onderwijs is onderwijs dat de hele menselijke persoon vormt, en daartoe voldoende tijd krijgt. Aan verschraling en oppervlakkigheid heeft kwaliteit helemaal geen boodschap.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen