België heeft op één na slechtste begroting van eurozone, Europese Commissie tikt ons land op de vingers
België heeft de op één na slechtste begroting van de eurozone en moet dringend maatregelen nemen om die op orde te krijgen. Dat zegt de Europese Commissie. Ze voorspelt dat het begrotingstekort nog zal toenemen en vindt dat de Belgische regeringen te weinig vooruitgang maken in het verkleinen van dat tekort. De kans is "waarschijnlijk" dat België volgend jaar ook effectief maatregelen opgelegd krijgt van Europa.
Dat de begroting van ons land er slecht voorstaat, is ondertussen algemeen bekend. Na de Nationale Bank, het Internationaal Monetair Fonds (IMF) tikt nu ook de Europese Commissie onze federale en regionale regeringen op de vingers.
Europa legt op dat het begrotingstekort van de lidstaten maximaal 3 procent van het bruto binnenlands product mag bedragen. Voor België is dat op dit moment 4,9 procent, zegt de Commissie. Volgend jaar blijft het tekort volgens de voorspellingen even groot.
Door de coronacrisis en de oorlog in Oekraïne liet Europa de begrotingsregels tijdelijk los. Die minder strenge houding loopt volgend jaar af: wie niet aan de 3 procent-regel voldoet, kan onder strenger Europees toezicht geplaatst worden.
België volgend jaar onder verstrengd toezicht? "Waarschijnlijk"
De Europese Commissie deelt België in bij de categorie van landen die er het slechtst voor staan. Samen met Kroatië, Finland en Frankrijk loopt ons land het grootste risico om niet in orde te zijn. "België heeft maar een beperkte vooruitgang geboekt om in orde te zijn met de Europese aanbevelingen. De Commissie vraagt aan de Belgische overheden om sneller vooruitgang te boeken", klinkt het in een rapport.
Valdis Dombrovskis, de vice-voorzitter van de Commissie (zie video hieronder), schat de kans groot dat België volgend jaar ook effectief maatregelen opgelegd zal krijgen. "Ik kan niet op de feiten vooruit lopen, maar het lijkt me waarschijnlijk."
In juni volgt de definitieve evaluatie van de begrotingen van 2023 van de lidstaten. Wie dan niet in orde is, komt terecht in de zogenoemde "procedure voor buitensporige tekorten". Ons land staat dan officieel onder nauwlettend toezicht van de Europese Unie. Een op maat gemaakt plan moet België dan helpen om zijn tekort te verkleinen. Als vervolgens binnen de afgesproken periode nog steeds niet aan de eisen voldaan is, kan er zelfs een boete volgen.
Alleen Slovakije doet slechter
Veel beterschap valt er voorlopig niet te verwachten. De Europese Commissie ziet het begrotingstekort van alle Belgische overheden samen nog oplopen, tot 5 procent in 2025. We zijn zo een uitzondering op de regel: in de meeste Europese landen verkleint het begrotingstekort de komende jaren.
De neerwaartse spiraal maakt ons één van de slechtste landen in Europa als het op begroting aankomt. Volgend jaar doet enkel Slovakije het nog slechter, met een tekort van 6,5 procent.
Bertrand wijst naar regio’s en volgende regering
In een eerste reactie zegt federaal staatssecretaris voor Begroting Alexia Bertrand (Open VLD) dat verdere hervormingen broodnodig zijn. Ze kijkt daarvoor niet meer naar de Vivaldi-regering: “Deze regering heeft de eerste stappen in de goede richting gezet om onze overheidsfinanciën terug op het juiste pad te krijgen. De volgende regeringen, op alle beleidsniveaus, zullen moeten hervormen, en moeten daar zelfs een versnelling hoger in schakelen."
"Het is ook van groot belang dat we na de verkiezingen zo snel mogelijk aan de slag gaan om een regering te vormen. Zo vermijden we grote uitgaven tijdens lange lopende zaken en kunnen we meteen aan de slag om deze grote werven aan te pakken.”
De volgende regeringen, op alle beleidsniveaus, zullen moeten hervormen, en moeten daar zelfs een versnelling hoger in schakelen
De Europese Commissie kijkt niet enkel naar de begroting van de federale regering. In haar berekening telt ze alle tekorten samen, dus ook die van Vlaanderen, Wallonië en Brussel. Volgens Bertrand ligt daar in de eerste plaats het probleem: “Als federale overheid houden we ons ook aan onze beloftes in het stabiliteitsprogramma, die ons tekort de komende jaren onder de 3 procent moeten brengen. Dat is niet het geval voor alle beleidsniveaus.”
Oppositiepartij N-VA vindt dat staatssecretaris Bertrand de urgentie van het probleem niet inziet. "Je zou toch verwachten dat de regering in actie schiet? Dat de staatssecretaris van begroting haar collega’s op het matje roept? Dat de premier eindelijk inziet hoe diep we in de miserie zitten? Maar neen, niet met Vivaldi. Die doet gewoon niets. Staatssecretaris Bertrand zegt zelfs letterlijk dat er van de regering De Croo niets meer verwacht moet worden", zegt Sander Loones.
Hetzelfde geluid bij Vlaams Belang. "Met deze dramatische cijfers komt België in aanmerking voor ‘Europees strafbankje’ uitgerekend op het moment van het EU-Voorzitterschap. Wanneer de schijnwerpers op België staan, zal ook gans Europa zien dat premier De Croo feitelijk een keizer zonder kleren is", zegt Kamerlid Wouter Vermeersch.
Volgend jaar in juni evalueert de Europese Commissie de begrotingen van de lidstaten opnieuw. Met de verkiezingen in aantocht, is de kans onbestaande dat de federale of regionale regeringen nog grote hervormingen doorvoeren die het begrotingstekort op korte termijn fundamenteel zullen doen afnemen.