Is het een horrorfilm? Sciencefiction? Of toch een western? "Nope" is het allemaal
De Amerikaanse regisseur Jordan Peele maakte indruk met zijn twee vorige langspeelfilms. “Get out” won een Oscar voor beste originele scenario en was eveneens genomineerd voor beste film. En ook “Us” was een beklijvende horrorfilm die de samenleving een spiegel voorhield. Met zijn nieuwe, “Nope”, gaat hij nog een stap verder. Deze keer komt het gevaar uit de lucht: een heuse ufo duikt op boven een boerderij in Californië. En het ding heeft honger.
Eerste scène: we zijn in een woonkamer in een televisiestudio. Achter een sofa ligt iemand op de grond, we zien alleen twee naakte voeten. Daarnaast: een aangeklede chimpansee. Zijn gezicht zit onder het bloed. Langzaam draait hij zijn hoofd naar de camera.
Tweede scène, op een ranch in de Californische woestijn. Een vader en zijn zoon zadelen hun paarden. Ze hebben een bedrijf, Haywood Hollywood Horses, dat paarden traint en verhuurt aan de filmindustrie. Plots vallen er allerlei voorwerpen uit de lucht en ziet de zoon, OJ, zijn vader een beetje verderop van zijn paard vallen: dood. Hij blijkt getroffen door een muntstuk dat zijn brein heeft doorboord.
Zo begint “Nope”, en de toon is meteen gezet: griezelig en mysterieus. Dit is een film van Jordan Peele. Dan ben je maar beter op je hoede.
Kijk hier naar de trailer van "Nope":
Eerst denken de onderzoekers dat een overvliegend vliegtuig een deel van zijn lading verloren heeft, maar OJ heeft al snel door dat er meer aan de hand is. Hij is ervan overtuigd dat al die dingen zijn uitgespuwd door een ruimteschip. Wanneer hij dit vertelt aan zijn zus Emerald, die na de dood van hun vader bij hem is ingetrokken, heeft die een lumineus idee. Als er echt een ruimteschip boven hun ranch hangt, dan is dat wereldnieuws en kunnen ze daar munt uit slaan. Geld dat ze goed kunnen gebruiken, want de zaken gaan al lang niet goed meer. De twee besluiten om het bezoek uit de ruimte op film vast te leggen en gaan op zoek naar professionele hulp. En dat loopt niet volgens plan.
OJ vertelt aan zijn zus wat hem zo bang maakt:
Jordan Peele zou zichzelf niet zijn als hij met deze film ook niets over de samenleving te vertellen had. Deze keer neemt hij de filmwereld zelf op de korrel, en onze verslaving aan vertier en spektakel. En opnieuw kaart hij op een subtiele manier het racisme aan, in Hollywood en daarbuiten.
Op de allereerste filmbeelden die ooit zijn gemaakt (“The horse in motion” van Eadweard Muybridge uit 1878, check op YouTube) is een jockey te paard te zien. Het gaat om een zwarte man, maar dat "detail" is in de plooien van de geschiedenis verdwenen, zoals wel vaker gebeurt. Peele zet dit nu in zijn film recht. Hij geeft de ruiter een identiteit: hij is de over-over-overgrootvader van OJ en Emerald Haywood. De man die bijna 150 jaar geleden hun ranch oprichtte is in feite wereldberoemd. En zwart.
Paarden spelen trouwens een sleutelrol in deze film. OJ is een weinig spraakzame cowboy die meestal wat zachtjes voor zich uit mompelt. Maar met zijn paarden kan hij praten als de beste. Dankzij het contact met zijn paarden, die sneller gevaar voelen dan de mens, weet hij dat er iets niet pluis is.
Hoofdrolspeler Daniel Kaluuya, die vorig jaar een Oscar kreeg voor beste bijrol in “Judas and the black Messiah” leerde speciaal voor deze film paardrijden.
Acteur Daniel Kaluuya over de vriendschap met zijn paard:
Galopperende paarden. Majestueuze landschappen. Een afgelegen huis op de prairie. “Nope” is een western die het genre eer aandoet. Maar de cowboys zijn zwart en er zijn geen indianen. Geen shoot-outs, en geen klapperende saloondeurtjes. Een klassieke western is dit niet.
Een film van Jordan Peele zonder horror is als een café zonder bier. Ook nu weer bedient hij zich van technieken uit horrorfilms, zoals jump scares, om de kijker de daver op het lijf te jagen. Bij momenten is de spanning te snijden. En toch is de horror geen doel op zich.
Je kunt "Nope" net zo goed bij de sciencefiction indelen. Want het gevaar komt deze keer uit de ruimte. Voor Jordan Peele was de ontmoeting met het buitenaards wezen iets waar hij als kind al van droomde. Dankzij de reputatie die hij met zijn vorige films opbouwde, kreeg hij nu eindelijk de kans (en het geld) om zo’n magisch moment in beeld te brengen.
Regisseur Jordan Peele over zijn fascinatie voor ufo's:
De derde langspeelfilm van Jordan Peele is veel tegelijk. Het is zonder twijfel zijn meest ambitieuze film tot nu toe. Is het ook zijn beste? Dat niet. Misschien heeft hij zijn hand wat overspeeld. De finale laat je toch wat beduusd achter. Op het einde vraag je je af wat hij ons precies wil duidelijk maken.
Maar angstaanjagend is het wel. En intrigerend. En gedurfd. En dat verdient altijd applaus.
Nope is vanaf vandaag, 17 augustus, te zien in de bioscoop.