Alleenstaande ouders over armoede in coronatijden: "Je werk verliezen en bedelen bij vrienden, dat is corona voor mij"

De coronacrisis met bijhorende lockdowns had en heeft nog altijd een zware impact op de economie. Heel wat mensen verloren hun werk of werden op tijdelijke werkloosheid gezet. De financiële situatie bij heel wat gezinnen werd dan ook precair. Dat merkten ook de Vlaamse burgemeesters: 62 procent van hen zag de armoede in hun gemeente toenemen, zo blijkt uit een rondvraag van Radio 2 en het Centrum voor Lokale Politiek van de UGent. "Armoede is moeilijk meetbaar", zegt Leuvens schepen Bieke Verlinden (SP.A). 

"Maar we zien wel dat zij die het al moeilijk hadden, nu echt wel moeten krabbelen om overeind te blijven. Maar ook zij die voor corona rondkwamen zien we nu ook af en toe aankloppen bij onze diensten. Het gaat dan bijvoorbeeld om jongeren of alleenstaande ouders die plots zonder werk zitten en moeten rondkomen met veel minder."

De alleenstaande moeder Kim Elens uit Hasselt is één van hen. Door de coronacrisis ging het bedrijf waar ze werkte failliet. "Ik werkte eigenlijk voltijds, maar officieel had ik maar een contract van 18 uren per week. De rest waren overuren en losse contractjes. Toen ik mijn job verloor, viel ik daardoor plots terug op een uitkering van zo'n 700 euro. En elke maand moest ik 580 euro huur betalen", vertelt Kim. "Toen was ik echt in paniek."

Dankzij het OCMW kon Kim rekenen op hulp van Sint-Vincentius en de voedselbank in Kuringen. "Elke euro die ik niet moest uitgeven, was meegenomen. Het is ook ongelooflijk hoe die mensen me geholpen hebben, ook met iets extra voor mijn kinderen met Sinterklaas en Kerstmis. En met morele steun: ze hebben me doen geloven dat ik uit de problemen zou geraken. Intussen heb ik ook ander werk gevonden."

Nathalie Van Walleghem uit Kortrijk had het vooral moeilijk tijdens de eerste lockdown. "Mijn zoontje van 7 en ik moeten het doen met 40 euro per week, voor eten en drinken, eventuele geneesmiddelen en kledij. Omdat de scholen toen dicht waren en we vaker thuis waren, verbruikten we meer water en elektriciteit." 

"Ook het hamstergedrag van veel mensen maakte het leven een stuk duurder voor ons. Zelf hebben we noch de centen, noch de plek om veel eten aan te kopen en op te slaan. En we merkten dat vooral de duurdere merkproducten in de rekken bleven liggen. Daardoor betaalde ik voor een zak bloem plots anderhalve euro, terwijl die normaal maar 50 cent kost. Voor mensen die het met een beperkt budget moeten doen, maakt dat een wereld van verschil."

Kleren koopt Nathalie in de goedkopere winkels, maar toen de niet-essentiële winkels dicht waren door corona moest ze alles online bestellen: “De kleren voor mijn zoontje, haal ik normaal gezien in winkels als Wibra of Zeeman. Maar toen die dicht waren moest ik alles online kopen, op websites van andere winkels. Dat kostte mij een pak meer. Ook aan schoenen moest ik daardoor plots meer geld uitgeven.”

Ook Michaël van Rillaer zag zijn financiële situatie plots veranderen. Voor corona was hij chef-kok in een goed draaiende brasserie in Leuven. "Ik verdiende maandelijks tot 2.800 euro. Nu de horeca gesloten is, leef ik van een uitkering die nog niet eens de helft van mijn loon bedraagt", vertelt Michaël. "De facturen blijven helaas wel binnenkomen. Dus ik moet puzzelen om rond te komen. Zeker met vier kinderen. Ik heb de laatste drie maanden geen alimentatiegeld kunnen betalen aan mijn ex. Daar schaam ik mij voor. Ik moet bedelen bij vrienden om een jeansbroek te kopen of een klein cadeautje voor de verjaardag van mijn kinderen. "

Michaël omschrijft zichzelf als een "nieuwe arme": "Ik had nooit gedacht in deze situatie terecht te komen. Maar daar heeft corona anders over beslist. Al mag ik eigenlijk nog niet klagen. Ik hou het hoofd nog boven water al is het psychologisch soms heel moeilijk. Om mezelf toch wat moed te geven, kook ik samen met andere chef-koks, zoals Jeroen Meus, voor Poverello in Leuven. Als je weet dat daar mensen al van 10 uur 's ochtends aanschuiven om iets te kunnen eten, dan heb ik het nog zo slecht niet. Al moet deze situatie niet meer lang duren of de volgende stap is dat ik mijn huur niet meer kan betalen." 

Uit de bevraging blijkt dat meer dan 90 procent van de gemeenten initiatieven heeft genomen om de armoede te verkleinen. Drie kwart van de gemeenten geeft meer financiële steun via het OCMW. Er worden in bijna 60 procent van de gevallen meer voedselpakketten verdeeld. 

In Leuven werd zo de coronasteunmaatregel ingevoerd. "Dat is voor de mensen die tijdens deze coronacrisis te maken hebben met een inkomstenverlies en het financieel moeilijk hebben", zegt schepen Bieke Verlinden. "Op deze manier kunnen we bijvoorbeeld maaltijdcheques aanbieden of tegemoet komen in de aankoop van een computer. Maar meestal gaat het om financiële hulp bij tijdelijke huurproblemen of het niet kunnen betalen van bepaalde facturen. Sinds de invoering van deze aanvullende maatregel hebben we al zo'n 200.000 euro uitgekeerd."

Al vrezen veel burgemeester dat er nog heel wat gezinnen onder de radar blijven. "We merken nog altijd dat niet iedereen hulp durft te vragen," zegt burgemeester Tine Gielis (CD&V) uit Laakdal. "Soms zijn mensen beschaamd over hun situatie. Maar dat moeten ze absoluut niet zijn. De deur van het gemeentehuis staat altijd open voor hulp, zeker als het moeilijk gaat. Mijn persoonlijke ervaring is dat we echt wel merken dat we mensen moeten sensibiliseren en over de drempel heen krijgen om hulp te durven inroepen. Wend je zeker tot het OCMW als je in moeilijke omstandigheden vertoeft om hulp in te roepen, want daar zijn we uiteindelijk voor. “