België als medische reisbestemming: "Zonder operatie in jullie land zat ik in een rolstoel"
België heeft een goede reputatie in het buitenland op het vlak van gezondheidszorg en kwaliteit van de artsen. Ons land is dan ook in trek bij buitenlanders die medische ingrepen willen laten uitvoeren. Vooral inwoners uit buurlanden als Nederland, Duitsland en Frankrijk vinden hun weg naar onze ziekenhuizen. Toch is dat niet nadelig voor de Belgische patiënten.
Steeds meer Belgen zoeken medische hulp in het buitenland, maar ook buitenlanders komen naar België voor medische ingrepen. Nederlander Hein Van Amstel heeft in ons land verschillende operaties laten uitvoeren. "In Nederland konden ze heel wat noodzakelijke ingrepen niet uitvoeren zoals ik het wilde. Als ik me niet in België had laten opereren, zat ik nu in een rolstoel."
De 52-jarige jurist lijdt aan de ijzerstapelziekte (hemochromatose), een ziekte waarbij het lichaam te veel ijzer uit het voedsel opneemt. Dit ijzer stapelt zich op in het lichaam en wordt opgeslagen in organen zoals het hart en de lever, maar ook in gewrichten. Als deze ijzeropstapeling te lang aanhoudt, veroorzaakt het beschadigingen in de organen en gewrichten. Bij Van Amstel werd de aandoening te laat ontdekt waardoor zijn heupen, enkels en knieën al waren aangetast.
In Nederland konden ze heel wat noodzakelijke ingrepen niet uitvoeren. Als ik me niet in België had laten opereren, zat ik nu in een rolstoel.
“Ik heb mijn enkels laten opereren in een Antwerps ziekenhuis. Als het in Nederland was gebeurd, zou er een soort van scharnier geplaatst worden dat ik maximaal 15 jaar kon houden. Maar dan zou ik niet meer kunnen sporten", vertelt Van Amstel. "Op het internet heb ik zelf een andere techniek gevonden die veel langer meegaat. Via mijn ouders heb ik gehoord dat ze die operatie in België uitvoeren. Zo is het gegaan”, aldus Van Amstel. "Mijn eerste enkel werd in 2011 geopereerd, de tweede in 2014".
"Maar ik had ook last van mijn heup. In Nederland kon ik een bejaardenheup krijgen, maar in België een sportheup. Ze gebruiken in jullie land ook veel betere protheses, dus de keuze om ook deze operatie in België te ondergaan was snel gemaakt", gaat Van Amstel verder. Daarna onderging de man ook nog operaties aan beide knieën in België.
De operaties zijn allemaal perfect verlopen. Ik ben jullie klinieken en artsen erg dankbaar
Bij Van Amstel kwam zijn zorgverzekering tussen. "Mijn verzekering bood een tussenkomst en keuzevrijheid voor een hospitaal binnen de 60 kilometer. Dus Antwerpen was ideaal."
"De operaties zijn allemaal perfect verlopen. Ik kan opnieuw sporten. Zo ga ik mountainbiken, kitesurfen, paddelboarden op zee. Als ik de operaties in Nederland had laten uitvoeren, had ik dat nooit kunnen doen. Ik ben jullie klinieken en artsen erg dankbaar."
Medische reizigers in België
Belgen trekken dus niet enkel zelf naar het buitenland voor ingrepen, ook buitenlanders zoeken onze ziekenhuizen op. "Zo'n 55.000 niet-inwoners van België hebben in 2012 een ingreep in ons land laten uitvoeren", zegt Reisch. In 2015 heeft het Observatorium van Patiëntenmobiliteit opnieuw een onderzoek uitgevoerd en "de verhouding buitenlanders tegenover Belgen in onze ziekenhuizen is ongeveer gelijk gebleven".
Toeristen die naar landen als Turkije of Hongarije reizen, vinden de combinatie van een vakantie en medische ingreep vaak een groot voordeel. Voor een lage prijs koppelen ze de vlucht, de ingreep en een paar dagen extra vakantie aan elkaar. Maar voor patiënten die naar België komen, is dat minder van belang.
"België trekt vooral medische reizigers aan, eerder dan medische toeristen", weet onderzoekster Florianne Reisch. Zij deed onderzoek naar medisch toerisme in België aan de KU Leuven. "Medische reizigers bezoeken het land enkel voor de medische behandeling. Ze koppelen geen toeristische attracties, stranduitstappen of andere bestemmingen aan hun trip. Er wordt geen vakantie aan gekoppeld."
Medisch reizen in de lift
Patiënten gaan steeds meer zorg buiten de grenzen zoeken. “De open grenzen, globalisering en het internet maken het voor mensen steeds makkelijker om zelf op zoek te gaan naar hulp. Er zijn ook steeds meer samenwerkingen tussen zorgverzekeringen en ziekenhuizen in het buitenland", gaat Reisch verder.
"Mensen zijn ook mondiger geworden, houden zich meer bezig met de eigen gezondheid en vinden informatie op het internet waarmee ze zelf op zoek gaan naar de beste arts voor hun aandoening."
Zo heeft de Europese Unie in 2011 een wet aangenomen waardoor er grensoverschrijdende gezondheidszorg mogelijk moet zijn. De richtlijn moet meer samenwerking in Europese zorg teweegbrengen.
"Ze willen patiënten de mogelijkheid geven om bijvoorbeeld wachtlijsten te omzeilen bij ingrepen die binnen een bepaalde termijn moeten uitgevoerd worden. De zorgverzekering komt hier dan ook tussen."
Vooral patiënten uit Nederland en Frankrijk
Vooral Nederlanders gevolgd door Fransen en Duitsers zoeken zorg in ons land. "Van alle buitenlandse patiënten komt er 61 procent uit Nederland, ongeveer 10 procent uit Frankijk en bijna 4 procent uit Duitsland. Daarnaast trekken ook inwoners van het Verenigd Koninkrijk en Luxemburg naar ons land voor medische ingrepen", zegt Reisch.
Nederlanders en Fransen kunnen in hun eigen taal worden behandeld en zien dat als een enorm voordeel
De goede reputatie van de gezondheidszorg en van specifieke artsen lokt voornamelijk buitenlandse patiënten. Ook de kwaliteit van de zorg speelt een essentiele rol. "Nederlanders en Fransen kunnen in hun eigen taal worden behandeld en zien dat als een extra voordeel. Daarnaast is onze zorg ook erg toegankelijk", aldus Reisch. De prijs speelt minder een rol omdat de zorgverzekering normaal gezien tussenkomt.
Welke ingrepen zijn populair in ons land?
"Voor behandelingen aan rug en nek, maar ook knieprotheses, behandelingen van artrose en slijtage van knieën, komt zo’n veertien procent van de buitenlanders naar België. Bijna twaalf procent laat zich in ons land behandelen voor aandoeningen aan hart- en vaatstelsel", weet Reisch.
"Ook chirurgische ingrepen voor obesitas zoals een maagband plaatsen of een maagverkleining uitvoeren, daarvoor reist ongeveer acht procent van de patiënten af naar ons land. Voorts komen heel wat buitenlandse patiënten voor vruchtbaarheidsbehandelingen."
Nadelen voor Belgische patiënt?
Er werd gevreesd dat medische reizen uitbouwen naar België nadelige gevolgen zou hebben voor de patiënten in ons land. "Men zou met twee snelheden kunnen werken. Zo zouden rijke patiënten uit het buitenland voorrang kunnen krijgen op de gewone Belgische patiënt", licht Reisch toe.
"Daarnaast heb je ook een ethisch aspect. In België is bijvoorbeeld iedereen orgaandonor. In Nederland gebeurt dat enkel als je jezelf opgeeft. Mensen uit het buitenland die voor orgaantransplantaties komen, zouden nadelig kunnen zijn voor de eigen bevolking", gaat Reisch verder.
"Daarnaast betaal je als Belg mee belastingen om het Belgische zorgsysteem in stand te houden en een buitenlandse patiënt doet dat natuurlijk niet."
Maar na onderzoek bleken er geen nadelige gevolgen voor de Belgische patiënt. Integendeel. Een arts moet een bepaald aantal operaties uitvoeren om goed te blijven in zijn vak. Daardoor is het positief om verschillende gespecialiseerde ingrepen te blijven toepassen. Ook om de dure apparatuur mee te bekostigen, is vaker opereren goed.
"Het aantal buitenlandse patiënten blijft bovendien een vrij kleine groep, er is dus nog capaciteit over", zegt Reisch. "Er zijn ook nog geen wachtlijsten voor Belgische patiënten, dus ze worden op geen enkele manier benadeeld."