Rekenhof: bos kappen is te goedkoop in Vlaanderen

Wie bos wil kappen in Vlaanderen, moet zelf voor nieuw bos aanplanten of geld neertellen voor de compensatie van het gekapte bos. Met die compensatie wordt dan elders herbebossing gefinancierd. De financiële compensatie komt beduidend vaker voor dan compensatie in natura.

Het probleem is echter dat de bosbehoudsbijdragen niet volstaan, besluit het Rekenhof. Van de 46,9 miljoen euro die van 2002 tot 2014 geïnd werd, is al 25,5 miljoen euro vastgelegd en vereffend (54 procent). In totaal is daarmee ongeveer 700 hectare grond aangekocht door het Agentschap Natuur en Bos.

Dat is echter slechts een derde van de 2.340 hectare aan compensatiebossen die in totaal zou moeten worden aangekocht met het totale bedrag van 46,9 miljoen euro. En dat terwijl dus al ruim de helft van het geld besteed is.

Het Rekenhof ziet verschillende oorzaken voor die mismatch. Zo is er de hoge gronddruk die prijzen omhoog duwt en de uitsluiting van gronden in herbevestigd landbouwgebied. Maar ook het gebrek aan een overeenkomst met de Vlaamse Belastingdienst over de uitvoering van schattingen en lopende discussies in kader van ruimtelijke planningsprocessen bemoeilijken de aankoop van te bebossen gronden.

Daarnaast stelt het Rekenhof zich ook vragen bij de controles op de effectieve compensaties en bij de mate waarin de overheid überhaupt zicht heeft op alle initiatieven op het terrein. Zo wijst het hof op niet correcte of pas recent opgestarte registraties in de betrokken databanken. Tegelijk blijft ook het risico bestaan dat burgers ontbossen zonder vergunning, luidt het nog.

Het Rekenhof vraagt minister Schauvliege dan ook om na te gaan of geen bijkomende maatregelen nodig zijn om tot een daadwerkelijke compensatie te komen. Denk bijvoorbeeld aan hogere bedragen, een bevoordeling van compensatie in natura of de verdere inperking van de ontbossingsmogelijkheden tout court.

Volgens Vlaams parlementslid Hermes Sanctorum (Groen) bevestigt het rapport van het Rekenhof dat er bos verdwijnt in Vlaanderen en dat het Boscompensatiefonds leidt tot "netto-ontbossing in Vlaanderen".

"Bossen kunnen gemakkelijk gekapt worden. De bosbehoudbijdragen die een ontbosser moet storten zijn te laag en de administratie van minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) controleert zelfs niet of de betalingen echt zijn uitgevoerd", aldus Sanctorum.

"Tussen 2000 en 2014 zou er voor 2.340 ha aan compensatiebossen moeten gerealiseerd zijn. In werkelijkheid realiseerde het Agentschap Natuur en Bos, de administratie van Schauvliege, slechts ... 700 hectare, nog geen derde", merkt Sanctorum op. "Dat systeem werkt dus van geen kanten", aldus nog Sanctorum.

Groen vraagt in de eerste plaats dat de Vlaamse regering veel minder boskap toelaat. "Het systeem van compensatie in geld moet bovendien worden afgebouwd en vervangen door compensatie enkel in bos. Dat natuur in natura wordt gecompenseerd, moet onze bossen beter beschermen", besluit Sanctorum.