Overleeft de alliantie Renault-Nissan de val van topman Carlos Ghosn?
Begin dit jaar verklaarde Ghosn nog trots dat hij aan het hoofd stond van de grootste autogroep ter wereld. Nu hij is opgepakt rijst de vraag of de groepsdynamiek tussen Renault, Nissan en Mitsubishi zijn vertrek overleeft. Of proberen de Japanners onder de Franse heerschappij uit te komen?
Carlos Ghosn is - was - zowat de verpersoonlijking van de alliantie Renault-Nissan-Mitsubishi. Niet zozeer Renault maar wel Ghosn redde Nissan eind vorige eeuw van de ondergang. Dat is de overtuiging die alvast in Japan leeft. Ghosn heeft de alliantie gemaakt tot één van de grootste en meest efficiënte autogroepen ter wereld. Een bikkelharde cost-cutter, maar wel eentje die successen kan voorleggen.
Sinds hij Nissan van de dood heeft gered is Ghosn god in Japan
Wat heeft Ghosn verkeerd gedaan?
De huidige CEO van Nissan, Hiroto Saikawa, zei op een druk bijgewoonde persconferentie dat het misbruik al jarenlang aan de gang is. Ghosn heeft een substantieel deel van zijn inkomen verzwegen. Alle details zijn er nog niet, maar van miljoenen euro's was er geen spoor, niet in het jaarverslag van Nissan en evenmin in de belastingaangifte van Ghosn. Zo kon hij volgens de Japanse openbare omroep genieten van luxueus vastgoed in Rio, Beiroet, Parijs en Amsterdam op kosten van Nissan. Ghosn is een Franco-Braziliaan met roots in Libanon, vandaar. En dat vastgoed was lang niet de enige vorm van fraude, Ghosn verzweeg nog andere inkomsten.
Als een steen
Nissan liet Ghosn opvallend snel vallen, al meteen na de eerste berichten in de Japanse pers zei Nissan dat de voorzitter van de raad van bestuur moest opstappen. Vandaag deden ze er nog een schepje bovenop: ook als voorzitter van de alliantie heeft Ghosn fouten gemaakt, niet enkel bij Nissan dus. De boodschap kan niet duidelijker zijn: bye-bye redder, bye-bye Ghosn. Maar ook in Parijs laten ze blijkbaar Ghosn als een steen vallen. De Franse minister van economie Le Maire liet weten dat Renault nu op zoek moet naar een nieuwe voorzitter, "omdat zijn positie niet langer houdbaar is." De raad van bestuur van Renault komt bijeen en zal een interim-oplossing voorstellen. Waarom de regering zich daarmee bemoeit? De Franse staat is met 15 procent één van de belangrijkste aandeelhouders van Renault. De Fransen zeggen er overigens expliciet bij dat er over fiscale fraude in Frankrijk niets te melden valt. (lees verder onder de foto)
Japanse coup?
Sommige analisten zien in de val van Ghosn opgezet spel. Dat de tot voor kort aanbeden Ghosn nu plots door Nissan wordt weggezet als een corrupt man deed eerst wat wenkbrauwen fronsen. Maar sinds duidelijk is dat Japanse gerecht pas in actie kwam na intern onderzoek van Nissan zelf is wel duidelijk dat de zaak al langer aan de gang is. Willen de Japanners af van "Le Cost Cutter"? Dat zou best kunnen, omdat Ghosn een tijdje geleden al had laten verstaan dat hij dacht aan een echte fusie tussen Renault, Nissan en Mitsubishi. Iets wat de Japanners niet noodzakelijk graag zien gebeuren. Sinds 1999 zijn het toch vooral de Fransen die de lakens uitdelen in de groep. Renault bezit 44 procent van de aandelen van Nissan, omgekeerd is het maar 15 procent. Over die machtsverhouding leeft er al langer onvrede in Japan. Want Nissan bouwt wereldwijd meer auto's dan Renault, en genereert vaak ook meer winst voor de groep. Het verdwijnen van God Ghosn komt sommigen allicht goed uit.
De onderhuidse spanningen zijn nu tot ontploffing gekomen
het koppelteken is verdwenen
Toch hoeft dit niet meteen het einde te betekenen van de samenwerking tussen Nissan en Renault. Dat de aandelen van Nissan, Mitsubishi én Renault klappen kregen op de beurzen wijst erop dat ze allemaal meer te verliezen hebben dan te winnen. De voorbije jaren heeft hun samenwerking dan ook veel opgeleverd. Want samen aankopen, dezelfde platforms bouwen en technologie delen is kostenbesparend. In het nieuwe strategische plan voor 2022 had Ghosn het zelfs over 10 miljard extra synergiewinsten per jaar. Bovendien moet de autosector de komende jaren de dure transformatie naar de electrische auto maken. Veel analisten denken dan ook dat de alliantie zal blijven bestaan, al is het noodgedwongen. Maar het worden in elk geval turbulente maanden. Met het vertrek van god Ghosn is het koppelteken verdwenen, het touwtrekken en zoeken naar nieuwe evenwichten is al begonnen. Maar dat ook de Franse regering Ghosn meteen liet vallen is misschien een teken aan de wand. De toekomst van de alliantie is het belangrijkste, ook voor Parijs.