Naar schatting 150.000 mensen verblijven illegaal in België: "Het is een zwarte vlek"

Uit cijfers van de Dienst Vreemdelingenzaken blijkt dat er vorig jaar 25.292 personen het bevel kregen om ons grondgebied te verlaten. Daarvan deden 3.678 personen (14,5 procent) dat ook met zekerheid. Bij 2.918 personen ging het om een gedwongen terugkeer, 760 mensen verlieten in 2022 vrijwillig ons land. 

Daarnaast werden er ook ruim 1.752 teruggedreven aan de grens. Dat gebeurt bijvoorbeeld met personen die zonder de juiste documenten landen op de luchthaven en worden teruggestuurd naar hun land van herkomst.

Volgens VRT NWS-journalist Marjan Temmerman moet je je bij zo'n bevelschrift om het land te verlaten, niet te veel voorstellen. "Mensen krijgen een velletje papier met een stempel op. Vervolgens moeten ze zelf het initiatief nemen om ons land te verlaten."

Maar wat als mensen geen gevolg geven aan dat bevel? "Er is weinig tot geen opvolging, niemand controleert of jij effectief het land verlaat." Het is volgens Temmerman dus niet zo uitzonderlijk dat iemand met zo'n bevelschrift, toch nog gewoon in ons land verblijft. Dat lijkt ook het geval bij de dader van de aanslag gisteravond.

Mensen die geen gevolg geven aan het bevel om te vertrekken, verdwijnen ook niet altijd volledig uit de maatschappij. "Zowel Dienst Vreemdelingenzaken als burgemeesters weten vaak waar die mensen wonen. Het gaat soms over gezinnen met kinderen die naar school gaan of mensen die gewoon werken. Die zitten zeker niet allemaal onder de radar."

Daarnaast is er ook een groot netwerk voor mensen die illegaal in ons land verblijven. "Je hebt een zwarte markt waar mensen werk kunnen vinden. En je kan ook een woning huren, daar heb je zeker geen officiële verblijfspapieren voor nodig."

Hoeveel mensen er precies zonder geldige verblijfsvergunning in ons land wonen, is moeilijk te zeggen. "Het is een zwarte vlek. Schattingen lopen op tot zo'n 150.000 mensen." Volgens Temmerman zijn het ook geen statische gegevens. "Mensen die een bevel tot verlaten hebben gekregen, proberen soms toch nog opnieuw asiel aan te vragen. Of ze trouwen en krijgen zo toch een verblijfsvergunning."

Daarom kan het dus dat iemand die illegaal in ons land verblijft, toch aan de aandacht van bepaalde diensten ontsnapt. "De dader van deze aanslag werd wel degelijk opgevolgd. Ze waren zich ervan bewust dat hij tekenen van radicalisering vertoonde. Maar je kan zo iemand niet constant opvolgen."