Chinese president Xi pleit in gesprek met Europees Raadsvoorzitter Michel voor vredesgesprekken in Oekraïne

De Chinese president Xi Jinping heeft in een gesprek met Europees Raadsvoorzitter Charles Michel in Peking opnieuw gepleit voor vredesgesprekken en een politieke oplossing in Oekraïne. Michel is één dag op bezoek in China. De Europese Unie zoekt nog steeds naar de beste houding tegenover een alsmaar assertiever en autoritairder China. Of de twee leiders het ook uitvoerig over de recente protesten in China hebben gehad, is niet zo duidelijk.

Door het nog altijd vrij strenge covidbeleid in China blijft Charles Michel maar één dag in Peking. Het hoogtepunt van zijn bezoek was uiteraard een gesprek met de Chinese president Xi Jinping. Volgens Michel duurde dat gesprek ongeveer 3 uur en ging het om een "open en oprechte dialoog".

Een groot deel van dat gesprek ging over de oorlog in Oekraïne. Xi riep op tot inspanningen om de kalmte in Oekraïne terug te brengen en benadrukte dat escalatie en de verdere uitbreiding van het conflict vermeden moeten worden. Xi pleitte opnieuw voor vredesgesprekken. "De Oekraïne-crisis oplossen via de politieke weg is in het belang van Europa en van alle landen in Eurazië", zei hij volgens de Chinese staatszender CCTV na de ontmoeting met Michel.

BEKIJK - Chinese president Xi ontvangt Europees Raadsvoorzitter Michel in de Grote Hal van het Volk in Peking:

Videospeler inladen...

Charles Michel van zijn kant benadrukte dat de Europese Unie op China rekent om Rusland via de VN-Veiligheidsraad - waarin zowel China als Rusland een permanente zetel heeft - op te roepen om het VN-mensenrechtenverdrag te respecteren en om bij te dragen aan de inspanningen om de Russische bezetting van Oekraïne te stoppen. Beide leiders drukten ook hun bezorgdheid om de nucleaire dreiging uit.

Het is niet de eerste keer dat China oproept tot vredesgesprekken. Toch blijft de houding van China tegenover de oorlog in Oekraïne en Rusland in het bijzonder dubbelzinnig. Xi blijft oproepen tot kalmte en onderhandelingen, maar heeft de Russische invasie in Oekraïne nooit veroordeeld. China schaarde zich ook niet achter de internationale sancties tegen Rusland. De handel tussen beide landen is blijven groeien, zo koopt China sinds het begin van de invasie nog meer olie aan van Rusland. Deze week hielden China en Rusland ook gezamenlijke militaire oefeningen in de lucht. Xi en Poetin vinden elkaar ook steeds meer in hun antiwesterse visie, waarbij ze de unipolaire wereld gedomineerd door de Verenigde Staten aanklagen.

Naast overleg over Oekraïne, ging het gesprek tussen Xi en Michel naar verluidt ook over enkele andere hete hangijzers, zoals de toenemende Chinese dreiging tegenover het eiland Taiwan. Michel herhaalde dat de EU achter het "één-Chinabeleid" blijft staan, dat inhoudt dat Taiwan, net als bijvoorbeeld Hongkong, nooit als onafhankelijke landen kunnen worden beschouwd. De Europese Unie wil vrede en stabiliteit in de straat van Taiwan, een voor de EU enorm belangrijke handelsroute. "Zo'n 40 procent van onze handel passeert daar", zei Michel achteraf tijdens een persconferentie.

Daarnaast had Michel het met Xi ook over de mensenrechten en fundamentele vrijheden, waarvan hij benadrukte dat ze "universeel" zijn. De EU drukte bijvoorbeeld al meermaals haar bezorgdheid uit over de onderdrukking van de Oeigoerse minderheid in de Chinese autonome regio Xinjiang.

Of Michel het met Xi ook uitvoerig over de recente protesten in China tegen het strenge zerocovidbeleid heeft gehad, is niet zo duidelijk. Er vond in elk geval een "uitwisseling over covid" plaats en over "de ervaringen daarmee in Europa en in China, met inbegrip van de genomen maatregelen en het antwoord vanuit de samenleving", klinkt het. Tijdens zijn persconferentie na het gesprek zei Michel dat hij bij Xi het "recht op vreedzaam samenkomen" had benadrukt als een fundamenteel mensenrecht.

BEKIJK - "Mensenrechten zijn universeel", zegt Michel na zijn ontmoeting met Xi:

Videospeler inladen...

"Economische relaties verbeteren"

De ontmoeting tussen Xi en Michel was de eerste ontmoeting op het hoogste niveau tussen de Europese Unie en China sinds het begin van de coronapandemie. Het bezoek van Michel was onder meer bedoeld om de eenheid van de Europese Unie te tonen na het ietwat omstreden solobezoek van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz aan Xi begin november.

Maar het was in de eerste plaats bedoeld om de economische relaties te verbeteren, gaf Michel zelf aan. De Europese Unie zoekt nog steeds naar de beste houding tegenover een alsmaar assertiever en autoritairder China. Het is balanceren tussen economische belangen, zonder al te afhankelijk te worden van China, en fundamentele Europese waarden.

Aan de ene kant wil de EU meer exporteren naar China, de op één na grootste economie ter wereld. De EU heeft namelijk een jaarlijks handelstekort van zo'n 230 miljard euro, wat betekent dat de EU veel meer goederen en diensten invoert uit China dan ze naar China uitvoert. Aan de andere kant probeert de EU een strikte houding aan te nemen als het gaat om de verdediging van de democratie, mensenrechten en fundamentele vrijheden. "We willen wederkerigheid en een meer gebalanceerde relatie, maar geen afhankelijkheid", zei Michel. "Wij geloven in vrije handel, maar er is nood aan balans en eerlijkheid."

In elk geval zal dit bezoek de gespannen relatie tussen China en Europa niet meteen vlot trekken. Maar dat er met elkaar gepraat wordt, is alvast een stap vooruit, zegt Ingrid D'Hooghe, China-expert aan het Clingendael Instituut.

Beluister een gesprek met China-expert Ingrid D'hooghe ("De ochtend", 30/11/22):

Meest gelezen