Lichtpuntje in het onderwijs: resultaten 12-jarigen gaan er weer op vooruit
Leerlingen uit het zesde leerjaar scoorden eind vorig schooljaar beter op wiskunde, Nederlands en wetenschappen dan hun leeftijdsgenoten een schooljaar eerder. Dat blijkt uit een studie van de KU Leuven voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Voor het eerst gaan de leerprestaties dus niet uitsluitend in dalende lijn. ’t Is een hoopvol signaal, al zitten leerlingen nog niet op het niveau van voor de coronacrisis.
De afgelopen jaren werd het onderwijs geregeld platgeslagen met nieuws over de dalende onderwijskwaliteit. Recent nog toonden de PISA-resultaten aan dat het niveau van Vlaamse 15-jarigen voor lezen, wiskunde en wetenschappen sinds het begin van de testen nog nooit zo sterk gedaald was als tijdens de afgelopen jaren.
Maar nu is er dus goed nieuws, blijkt uit de jaarlijkse proeven van Katholiek Onderwijs Vlaanderen. Meer dan 1.000 katholieke scholen lieten hun leerlingen op het einde van het zesde leerjaar verschillende testen invullen: van rekenen en Nederlands tot wetenschappen en techniek. Sinds 2019 gaat het voor heel wat domeinen om dezelfde test en gaan de scores stelselmatig achteruit.
Op acht van de negen domeinen is een verbetering merkbaar
Die trend lijkt nu voorzichtig te keren, zegt professor Kristof De Witte van de KU Leuven die de resultaten analyseerde: “Op acht van de negen domeinen die we testen is er een verbetering merkbaar tegenover de leerlingen die het jaar ervoor in het zesde leerjaar zaten. Waar leerlingen toen nog dertien maanden achterstand hadden voor begrijpend lezen tegenover hun leeftijdsgenoten van 2019, gaat het nu om een leervertraging van acht maanden. Enkel voor luistervaardigheid is er nog geen verbetering.”
Bij de vorige analyse viel vooral de achteruitgang op van de sterkste leerlingen. Die hadden in juni 2022 bijna een volledig schooljaar extra nodig om het niveau Nederlands van de slimste zesdejaars uit 2019 te evenaren. Daar is ondertussen een inhaalbeweging gebeurd, ziet De Witte: “De kopgroep zit opnieuw op het niveau van 2021. Ook de zwakste leerlingen zijn aan een inhaalbeweging bezig, al zitten zij nog niet op hun niveau van 2021.”
BELUISTER - Kristof De Witte in "De Ochtend" op Radio 1: "We zijn bijzonder opgelucht"
Betere leerprestaties bij leerlingen zesde leerjaar: "Bijzonder goed nieuws"
Oorzaken van beterschap
Hoe komt het dat de dalende trend nu voor het eerst kan keren? De Witte ziet verschillende verklaringen. Zo kijkt hij naar recente vernieuwingen in het onderwijsbeleid zoals het budget dat er voor laptops op school is gekomen en de extra maatregelen om werknemers uit andere sectoren de overstap naar het onderwijs te laten maken. Maar ook op de klasvloer voelt hij een verschil: “Je merkt in gesprekken met scholen dat er een sense of urgency heerst om het beste in zowel sterke als zwakkere leerlingen naar boven te halen. Daarvoor willen leerkrachtenteams graag een tandje bijsteken. Dit resultaat kan hen daarbij sterken.”
Voor Lieven Boeve, een opgeluchte topman van het katholiek onderwijs, zijn de resultaten dan ook vooral een hart onder de riem voor de vele geëngageerde leerkrachten: “Onderzoek leerde dat leerkrachten begonnen te twijfelen aan hun eigen kunnen. Dat is dodelijk voor het onderwijs. Deze cijfers tonen aan dat je als leerkracht wel degelijk het verschil kan maken. We zijn er nog niet, maar deze eerste stap geeft aan dat we de goede resultaten van vroeger opnieuw kunnen nastreven met hoge verwachtingen voor onze leerlingen.”
Lichtpuntjes aan het einde van de tunnel
Voorzichtig optimistische geluiden zijn ook te horen bij Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA), al is het ook volgens hem nog te vroeg om van een trendbreuk te spreken: “Het zijn wel lichtpuntjes aan het einde van de tunnel. Het is nu belangrijk om met z’n allen door te gaan op de ingeslagen weg: focussen op kennisverwerving, op excellentie, op Nederlands en wiskunde.”
Weyts kijkt ook uit naar de resultaten van de Vlaamse toetsen, die dit schooljaar voor het eerst worden afgenomen bij alle leerlingen van het vierde leerjaar en tweede middelbaar. Zo wil hij zicht krijgen op de onderwijsprestaties van leerlingen in alle scholen van elk net.