"In Leuven, de duurste stad van Vlaanderen, hebben huisjesmelkers vrij spel"
In Leuven, de duurste centrumstad van Vlaanderen, moeten honderden mensen aankloppen bij huisjesmelkers, omdat ze nergens anders terecht kunnen. De kleine kamers waar ze verblijven, verkeren vaak in een erbarmelijke staat: geen verwarming, geen warm water, ongedierte, schimmel,… ”Het bestuur weet dit, maar ligt hier niet wakker van: de huisjesmelkers hebben vrij spel”, zeggen verschillende experten en mensen op het terrein.
In de aanloop naar de verkiezingen van 14 oktober, trekt VRT NWS twee weken lang door Vlaanderen. We houden halt in acht centrumsteden en gaan er telkens op zoek naar het grootste pijnpunt. Wat weten we niet? Waar loopt het mis? En waar schoot het beleid te kort? Vandaag trekken we naar Leuven. We debatteren er vanavond over in Iedereen Kiest, om 22.05 uur op Eén met Mohamed Ridouani (SP.A), David Dessers (Groen), Carl Devlies (CD&V) en Lorin Parys (N-VA).
Wie Leuven zegt, denkt aan statige universiteitsgebouwen, mooie winkelstraten, hippe horecazaken en prachtige herenhuizen. De voorbije jaren deed het bestuur dan ook tal van investeringen om de stad leefbaar en aantrekkelijk te maken. Maar Leuven is meer dan dat. Want achter honderden gevels in het stadscentrum schuilen heel vaak schrijnende verhalen. “Leuven is vals clean”, horen we.
Veel van die gevels in het centrum, sommigen spreken zelfs van zo’n 2.000 kamers, zijn in handen van huisjesmelkers. Vaak zijn het oude koten die, sinds de stad samen met de universiteit investeerde in duizenden extra studentenkamers, niet meer verhuurd geraken aan studenten. “En dus moeten ze op zoek naar nieuwe huurders die wel nog in die krotten willen, of beter: geen andere keuze hebben”, leggen mensen van het OCMW ons uit.
Leuven is vals clean.
Die nieuwe huurders zijn vaak leefloontrekkers, maar ook vluchtelingen uit Somalië, Eritrea, Irak, Syrië en Afghanistan. Velen willen niet met ons praten, en al zeker niet voor de camera, uit angst om hun kamer te verliezen. We spraken bijvoorbeeld met Jef, een 71-jarige Leuvenaar die al tientallen jaren in een krot woont op de Oude Markt, maar niet weet waar hij anders terecht zou kunnen.
De kamers waar ze verblijven verkeren in een erbarmelijke staat. We hebben meer dan dertig kamers bezocht en horen keer op keer dezelfde verhalen. “Het zit hier vol insecten, de elektriciteit werkt vaak niet, er is soms maanden geen warm water, de keuken en de badkamer staan vol schimmel,…” Eén van hen leidde ons rond in de keuken van een pand in de Parkstraat, in het hartje van de stad.
Maar er zijn niet alleen in de keuken problemen. De kamers zijn vaak belachelijk klein en toch betalen de huurders veel geld. We horen bedragen tot boven de 600 euro. Verhalen over keukens die met een houten muur in twee worden gesplitst om nog een extra kamer te creëren of huurwaarborgen die consequent niet worden terugbetaald zijn ook niet zeldzaam.
Verhalen over keukens die in twee worden gesplitst en huurwaarborgen die consequent niet worden terugbetaald zijn niet zeldzaam.
En wat doet de eigenaar als er problemen worden gesignaleerd? “We hebben hem al tientallen keren gebeld, maar hij pakt niet op. Als we hem toevallig zien op straat, gaan we er naar toe maar dan loopt hij snel weg. En als we hem toch te pakken krijgen, zegt hij dat we maar moeten verhuizen.” We worden ook rondgeleid in de kelder. “Het water staat hier vaak tot een halve meter hoog. De kabels slingeren in het rond, de boiler werkt niet en het krioelt van de maden.”
Bedreigd met een foto van Theo Francken
Waarom blijven de mensen er dan wonen, vragen we ons af? “Mijn leven hier is slecht, maar waar moet ik anders gaan wonen? Ik heb overal gezocht, maar niemand wou aan mij verhuren. Ik ben heel boos, maar wat moet ik doen?” En andere man vertelt ons hoe hij, zijn vrouw en hun jonge dochter al maanden de problemen aanklagen bij hun eigenaar, maar bedreigd worden met een foto van Theo Francken. “Als jullie niet betalen, laat ik jullie het land uitzetten door deze man, een persoonlijke vriend.”
Mijn leven hier is slecht, maar waar moet ik anders gaan wonen? Ik heb overal gezocht, maar niemand wou aan mij verhuren.
Geen alternatieven
Bij verschillende armoedeorganisaties horen we dezelfde verhalen. “Wanneer vluchtelingen het opvangcentrum mogen verlaten, moeten ze binnen de 40 dagen een woning vinden. Ze worden amper begeleid en botsen constant op muren. Dan komen ze radeloos bij ons terecht en zeggen ze ons dat ze toch bij de huisjesmelkers zullen moeten aankloppen. En dan kunnen we hen jammer genoeg geen alternatief aanbieden.”
Geen prioriteit
“Wat hier aan het gebeuren is, is een inbreuk op de mensenrechten.” Dat zegt Anna Raymaekers, die werkt bij armoedeorganisatie De Ruimtevaart en voor haar bekroonde masterscriptie onderzoek deed naar de armoedeproblematiek in Leuven. “Dit is een zeer verborgen problematiek. Veel gewone Leuvenaars beseffen niet wat er zich achter die gevels afspeelt. Maar het bestuur wel. Ze kennen de huisjesmelkers en weten waar hun panden zijn.”
Waarom gebeurt er dan niets? “Dit is geen prioriteit. Ze hebben gefocust op goede kamers voor de studenten, maar dit pakken ze niet aan. Ze wachten tot de huisjesmelkers tegen de lamp lopen.”
Wat hier aan het gebeuren is, is een inbreuk op de mensenrechten.
VIDEO: bekijk hieronder de volledige reportage van "Iedereen kiest"