Britse premier May stelt stemming in Lagerhuis over brexit uit en wil opnieuw praten met de EU

De voorbije dagen heb ik goed geluisterd naar de debatten over het brexitakkoord, zo begon premier May in het Lagerhuis. Ze merkte echter op dat er "heel wat bezorgdheid in het huis is over de kwestie van de bepalingen over Noord-Ierland". Daarom wordt de voor morgenavond geplande stemming over het akkoord in het Lagerhuis voor onbepaalde tijd uitgesteld.

May gaf toe dat ze de stemming wellicht zou verloren hebben -wat algemeen verondersteld wordt- en dat de oplossing voor Noord-Ierland meer "democratische legitimiteit nodig heeft". "Wil dit Lagerhuis een brexit of niet en indien zo, wil het dat via een akkoord met de EU. Als het antwoord ja is, dan moeten we ons afvragen of we bereid zijn een compromis te aanvaarden", aldus de premier.

Ze wil daarom contact opnemen met de Europese leiders en met de EU om meer "duidelijkheid te verschaffen" over de kwestie tussen het Britse gebiedsdeel Noord-Ierland en de Ierse Republiek, een lidstaat van de EU. De bepaling over de "backstop" of het vangnet om de Iers-Ierse grens open te houden mag volgens haar niet onbeperkt zijn. (In het huidige akkoord is er geen einddatum voor voorzien).

Voorzitter van de Europese Raad Donald Tusk heeft intussen aangekondigd dat hij de brexit op de agenda zal zetten van de reguliere Europese top donderdag. Hij staat open om meer duidelijkheid te verschaffen over technische afspraken en om te antwoorden op de bezorgdheden van de Britten. "Maar we zullen het akkoord, het vangnet inbegrepen, niet heronderhandelen", zei hij.

"Nu de tijd dringt, zal we ook praten over waar we staan in de voorbereiding van een "no deal"-scenario", zei Tusk nog.

Een erg strijdvaardige premier May liet haar toehoorders de keuze of er een brexit komt in overleg met de EU of een zonder. Een brexit zonder compromis met Europa zou armere delen van het land schaden, waarschuwde ze. Een tweede referendum zou de natie echter enkel nog verder verdelen, waarschuwde ze. Alhoewel ik tegen de brexit gestemd heb, heb ik mij voorgenomen om die keuze te respecteren toen ik premier werd; ik zal alles doen wat ik kan om de ordelijke brexit te realiseren, luidde het.

Het struikelblok dat premier May nu voor zich uitschuift, is dus de kwestie van de status van Noord-Ierland. Dat overzeese Britse gebied heeft als enige een landgrens met de Europese Unie, in de vorm van de Ierse Republiek. Dat is de achilleshiel van de brexit omdat een opnieuw gesloten grens economisch zware gevolgen zou hebben voor zowel Noord-Ierland als EU-lidstaat Ierland en mogelijk de vredesakkoorden van Goede Vrijdag uit 1997 onder druk zouden zetten.

Het compromis dat de EU en Londen daarvoor hebben uitgewerkt, is de "backstop" of het vangnet dat er zou komen als de overgangsperiode is afgelopen in december 2020 waarbij Noord-Ierland zou deel blijven uitmaken van de Europese douaneunie en onder de EU-regels zou vallen. Veel parlementsleden -onder hen de Noord-Ierse unionisten van de DUP- vinden het niet kunnen dat er geen einddatum voor die "backstop" is vastgelegd, tenzij de bepaling dat die eindigt als zowel de EU als het VK dat nodig achten. Dat geeft de EU het laatste woord.

De Noord-Ierse protestanten vrezen dat Noord-Ierland op die manier economisch losgeweekt zou worden van het VK en dat dat een eerste stap zou zijn in de hereniging met EU-lidstaat Ierland. May lijkt nu een einddatum te willen voor die "backstop" en zo de vrees van de Noord-Ierse DUP weg te nemen. Voor alle duidelijkheid: de Conservatieve regering van May heeft in het Lagerhuis geen meerderheid, maar heeft als minderheidskabinet de gedoogsteun van de DUP nodig.

VIDEO: onze brexitexpert Ivan Ollevier geeft meer uitleg in "Het Journaal"