Oud-minister Leo Delcroix overleden, vooral bekend van het opschorten van de dienstplicht

De Limburgse politicus Leo Delcroix is woensdag op 72-jarige leeftijd overleden in Genk. Delcroix trad begin de jaren 90 op het voorplan als minister van Defensie in de regering-Dehaene I. Onder zijn bewind werd de dienstplicht in België opgeschort. 

In 1994 kwam Delcroix in opspraak door een schandaal over een villa in Bormes-les-Mimosas in Frankrijk. Het weekblad Humo bracht aan het licht dat Delcroix enkele postbodes had ingeschakeld om in het zwart de villa te renoveren. Delcroix moest daarna ontslag nemen als minister.

Leo Delcroix werd ook genoemd in andere gerechtelijke onderzoeken naar de milieuboxenaffaire en de Superclub-KS-affaire. Voor zijn rol in de milieuboxenaffaire werd Delcroix in 2003 schuldig bevonden aan schriftvervalsing, maar in beroep werd hij vrijgesproken wegens verjaring.

In 2013 kwam Delcroix opnieuw in opspraak over zijn rol als leider van het Belgisch paviljoen op de Wereldtentoonstelling in Shangai in China.

Na een uitgesproken Vlaamse en christelijke opleiding bij de paters in Essen en aan het Sint-Michielscollege in Brasschaat stak Delcroix meerdere universitaire diploma's op zak. Na studies aan de Ufsia en de KU Leuven werd hij aan deze laatste universiteit licentiaat klassieke filologie (1972) en rechten (1976). In Diepenbeek werd hij in 1980 voorts Bachelor in Economics en in de periode 1976-77 was hij ook assistent arbeidsrecht aan de K.U. Leuven.

Een tijd lang combineerde hij die studies met werken. Van 1975 tot 1978 onderwees hij antieke cultuur en talen in het middelbaar onderwijs in zijn woonplaats Genk. Delcroix doceerde voorts arbeidsrecht en personeelsbeleid aan respectievelijk het Provinciaal Hoger Handelsinstituut en het Vormingsinstituut van Hasselt.

Op vraag van CVP-senator Bertie Croux, van wie hij de Europese campagne leidde, werd Delcroix personeelsdirecteur van de NV Brouwerijen Alken-Kronenbourg (1979-83). Voorts was hij enkele jaren adjunct-directeur van het Verbond van Kristelijke Werkgevers Limburg.

Binnen de partij maakte hij carrière via de CVP-Jongeren van Limburg, die hij een tijdje leidde. Hij was ook provinciaal secretaris van de partij, alvorens hij in 1984 nationaal secretaris werd op vraag van voorzitter Frank Swaelen. Delcroix moest er financieel orde op zaken stellen en zag dat als een tijdelijke job. De CVP-top vroeg hem evenwel langer aan te blijven.

Na de verkiezingen van 24 november 1991 werd Delcroix, die tot de rechtervleugel van de partij behoorde, gecoöpteerd als Senator. Bij de vorming van de regering-Dehaene in maart '92 was hij een van de grote verrassingen. Hij werd minister van Defensie en officieus vicepremier van de CVP. Delcroix pakte snel uit met een grondig hervormingsplan voor het leger, gekoppeld aan de afschaffing van de dienstplicht en het bevriezen van het budget tot 1997.

Militairen hadden heel wat kritiek op het hervormingsplan, maar de opschorting van de dienstplicht legde Delcroix op electoraal vlak geen windeieren. Bij de Europese verkiezingen van juni 1994 stond hij voor het eerst op een lijst. Als eerste opvolger rijfde hij 119.000 voorkeurstemmen binnen. Ook bij de verkiezingen van oktober 1994 voor de gemeente- en provincieraden behaalde hij in Genk goede uitslagen als lijstduwer.

Al vrij snel tijdens zijn ministerschap werd Delcroix genoemd in de smeerpijpaffaire. Hij zou als CVP-secretaris op onrechtmatige wijze geld naar de partijkas hebben laten vloeien. Het Hoog Comité van Toezicht voerde een onderzoek naar de zaak, maar Delcroix ontkende elke onregelmatigheid.

In december 1994 kwam hij opnieuw onder vuur te liggen, nadat bleek dat hij in het weekblad Humo gelogen had over zijn villa in Zuid-Frankrijk, die in het zwart zou gebouwd zijn. Onder druk van de partij en van premier Jean-Luc Dehaene diende Delcroix op 8 december 1994 zijn ontslag in.

Bij de verkiezingen van mei 1995 raakte Leo Delcroix nog probleemloos verkozen voor het Vlaams Parlement, maar zijn politieke loopbaan ging er daarna snel op achteruit. De pers pakte regelmatig uit met nieuwe dossiers tegen hem (zoals de Atomaschriftjes en de affaires met Super Club, milieuboxen en de Kempense steenkoolmijnen) en zijn naam werd meer en meer een synoniem voor financieel gesjoemel.

Uiteindelijk werd Delcroix in vervolging gesteld, na een juridisch onderzoek naar de milieuboxenaffaire. Het bedrijf Plascobel mocht 40 procent produceren van die boxen, waarin klein gevaarlijk afval bewaard moest worden. In ruil daarvoor ontving de CVP illegale giften van dat bedrijf.

De correctionele rechtbank van Hasselt veroordeelde hem eind 2003 voor zijn aandeel in de zaak. Delcroix zou zich schuldig gemaakt hebben aan schriftvervalsing en gebruik van valse stukken. Maar het Antwerpse Hof van Beroep oordeelde in juni 2004 dat de feiten verjaard waren.

Delcroix verdiende na zijn politieke carrière een tijd de kost als vertegenwoordiger in dranken en was van 2001 tot 2003 directeur van de Maastricht School of Management.

In 2008 benoemde de regering-Leterme hem tot adjunct-commissaris-generaal voor de Wereldtentoonstelling van Shanghai in 2010, onder commissaris Robert Urbain. Toen die laatste afhaakte, werd Delcroix commissaris. Hij wist het project, dat te laat was opgestart, vlot te trekken, maakte winst in Shanghai en kon het paviljoen na afloop verkopen voor 4,6 miljoen euro.

Na de expo besloot het Rekenhof een onderzoek te starten naar de bankgegevens van Delcroix. Er waren vragen gerezen bij de openbare aanbesteding van het paviljoen en de verdeling van de opbrengst van de verkoop. De conclusie van het hof was vernietigend. Er werden zoveel regels met voeten getreden dat een controle van de financiën gewoon onmogelijk was, luidde het.

Desondanks benoemde de regering-Di Rupo Delcroix opnieuw tot commissaris van het Belgische paviljoen, voor de Wereldtentoonstelling in Milaan. Het kwam hem opnieuw op een vernietigend rapport van het Rekenhof te staan. Behalve voor de bouw van het paviljoen werd geen enkele overheidsopdracht geplaatst om medecontractanten te kiezen.

Eind 2018 kondigde Delcroix aan zijn mandaat bij de UHasselt te beëindigen omwille van ziekte. Hij was er voorzitter sinds 2010. De oud-politicus overleed op woensdag 2 november 2022.