Helft meer internet­oplichtingen op een jaar tijd: zo bescherm je je ertegen

Vorig jaar ontving het meldpunt internetfraude van de federale overheidsdienst Economie zo'n 26.000 meldingen. Dat is een stijging van ongeveer 50 procent ten opzichte van 2018. Let op: het gaat hier over het aantal meldingen. Het aantal (pogingen tot) oplichting ligt in de realiteit wellicht nog veel hoger. Wie slachtoffer is geworden van internetfraude, blijkt immers vaak geen aangifte te doen.

Ook de coronacris wordt misbruikt om mensen geld afhandig te maken; alleen al dit jaar gaat het om 530 gevallen. Dat kan gaan van valse webwinkels die mondmaskers en andere beschermingsmateriaal aanbieden, tot oplichters die zich voordoen als contactopspoorders.

Misschien heb je het zelf al meegemaakt: je krijgt een bericht van een onbekend nummer, zogezegd van een familielid of iemand die je persoonlijk kent, en die een nieuw telefoonnummer zou hebben. Hij/zij zegt vervolgens in de problemen te zitten, en dringend geld nodig te hebben. Je krijgt vervolgens een rekeningnummer doorgestuurd of een link om een geldsom over te maken. Trap er niet in.

• Probeer het familielid, de vriend of de kennis op een andere manier te contacteren (bijvoorbeeld via de sociale media) om te verifiëren dat het wel degelijk om hem/haar gaat.
• Stel een vraag waarvan enkel jouw contact het juiste antwoord kent. Hoe heet zijn/haar huisdier, bijvoorbeeld?

Smishing, of sms-phishing, kan in verschillende vormen voorkomen, maar de techniek blijft steeds dezelfde. Je ontvangt een sms van een onbekend nummer. In dat bericht staat dat je een prijs hebt gewonnen, dat je dringend een boete moet betalen, of dat je bankkaart op het punt staat te vervallen. Men vraagt je om te klikken op een link in het bericht, je gegevens in te vullen, of de gegevens van je bankkaart te bevestigen met je kaartlezer. Doe dat nooit. Voor je het weet, stelen oplichters je privégegevens of plunderen ze je bankrekening.

• Geef nooit je codes voor internetbankieren door via e-mail, sociale media, sms of telefoon. Je bank zal je dat nooit vragen.
• Ga nooit via een link die je in een sms krijgt, naar de betaalsite of mobiele app van je bank.
• Typ altijd zelf het adres van je bankwebsite in je browser. Veel frauduleuze links zijn immers zo goed nagemaakt dat het verschil met de correcte link amper nog te onderscheiden valt.
• Twijfel je? Sluit de procedure af en bel je bank zelf op, of maak een afspraak in je bankkantoor.

Je bent op zoek naar een nieuwe (huur)woning. Op een immosite vind je een appartement dat er goed uitziet voor een aantrekkelijke prijs, vaak ver onder de marktprijs. Nadat je de zogenaamde verhuurder gecontacteerd hebt, zegt die graag aan jou te willen verhuren. Alleen: hij/zij zit op dat moment in het buitenland. Net verhuisd, of op een of andere zakenreis.

Geen probleem volgens de "verhuurder": opdat je de woning zou kunnen bezichtigen, vraagt hij of zij om een "sleutelgarantie". Nadat je een bepaald bedrag hebt overgemaakt, zal je de sleutel bezorgd krijgen. Als je na bezichtiging niet geïnteresseerd bent, krijg je het geld meteen terug, zo belooft de oplichter. Maar dat geld zie je dus niet meer terug.

Tips:

• Wees op je hoede voor zoekertjes waarvan de prijs te mooi lijkt om waar te zijn.
• Betaal nooit zonder het pand te hebben bezichtigd.
• Wees extra voorzichtig wanneer het telefoonnummer of het e-mailadres van de eigenaars of van het verhuurkantoor je vreemd lijken (verkeerd telefoonnummer, geen antwoord of geen spoor van een telefoonnummer).
• Maak nooit geld over als voorschot op de huur of om de sleutels te ontvangen zonder dat je de eigenaar of de makelaar hebt ontmoet.
• Wees altijd op je hoede als je gevraagd wordt om een betaling uit te voeren via (bijvoorbeeld) Western Union. Zulke geldtransfers zijn anoniem, waardoor het meestal onmogelijk is om de oplichters op te sporen.

Deze vorm van oplichting lijkt sterk op de immofraude die we hierboven beschreven, maar hier gaat het om luxewagens of andere luxeproducten die aan een lage prijs worden aangeboden. In dit geval zal de "verkoper" je laten weten dat zijn/haar bedrijf in het buitenland gevestigd is en dat het verkoopscontract en/of de betaling daarom via een tussenpersoon moet verlopen, soms zelfs via een notaris. Als je de naam van de notaris opzoekt, blijkt die wel degelijk te bestaan. Dat kan de (foutieve) indruk geven dat de verkoper te vertrouwen is. En daar rekenen oplichters op.

Zulke scammers gebruiken de naam van echte notarissen, maar koppelen daar andere contactinformatie aan, een ander telefoonnummer bijvoorbeeld. Zo word je doorverbonden met een handlanger van de oplichter in plaats van de notaris die je denkt te spreken. Terwijl je denkt een overschrijving te doen naar de rekening van een notaris, spijs je de bankrekening van een fraudeur.

Op sociale media circuleren nepadvertenties waarin BV's zeggen rijk te zijn geworden met bitcoins, een virtuele munt. Als je op zo'n advertentie klikt, kom je terecht op een website die je persoonlijke gegevens opvraagt. Je wordt nadien gecontacteerd door een medewerker van een callcenter die je zogezegd uitlegt hoe je snel rijk kunt worden. Dat verloopt (opnieuw, zogezegd) via een geheim algoritme die de wisselkoers voorspelt van virtuele munten.

Wat er werkelijk gebeurt als je op zo'n voorstel in gaat, zie je in de reportage hieronder.

Tip: krijg je het aanbod om snel geld te verdienen door in te zetten op de wisselkoersen van internetmunten, denk dan goed na. Doe het enkel als je ervaring hebt met internetmunten en de andere partij goed kent.

"We proberen internetfraude zo goed mogelijk te bestrijden, onder meer door rekeningnummers, websites en telefoonnummers van fraudeurs te blokkeren", zegt het kabinet van de bevoegde minister Nathalie Muylle (CD&V). "Toch is voorkomen altijd beter dan genezen. Daarom lanceren we in september een campagne om mensen ervoor alert te maken."

Denk je dat je slachtoffer geweest bent van internetfraude, of wil je een poging tot oplichting aangeven? Dat kan via de website van het meldpunt internetfraude.